Phải thúc đẩy mô hình kinh tế tuần hoàn trong chăn nuôi

Theo số liệu thống kê năm 2021, sản lượng thịt lợn hơi xuất chuồng đạt 4,18 triệu tấn, chiếm 62,5% trong tổng sản lượng thịt hơi (6,69 triệu tấn).

Song do dịch tả lợn châu Phi dẫn đến nguồn cung thịt sụt giảm mạnh, nhập khẩu thịt lợn của Việt Nam đã tăng cao trong giai đoạn này. Riêng năm 2021, Việt Nam nhập khẩu 346.000 con lợn sống và nhập khẩu 143.463 tấn thịt lợn từ Nga, Braxin, Mỹ, Đức, Ba Lan. Cũng trong năm 2021, khi sản xuất chăn nuôi lợn được phục hồi, Việt Nam đồng thời xuất khẩu khoảng 5.000 tấn lợn sữa và lợn choai sang thị trường Hồng Kông, Trung Quốc và Malaysia…

Cần từng bước thay thế mô hình sản xuất gia công giá trị gia tăng thấp

Từ tháng 12/2021 đến trung tuần tháng 2/2022, giá thịt lợn hơi xuất chuồng dao động quanh mức 54-57 ngàn đồng/kg, sang đầu tháng 3/2022 giá giảm còn 50-53 ngàn đồng/kg. Thị trường lợn thịt biến động cũng đã tác động đến nhu cầu tiêu thụ lợn giống. Nếu như thời gian từ tháng 1 đến tháng 6/2021, giá lợn giống luôn ở mức trên 2,4 triệu đồng/con, thì hiện giá lợn giống duy trì 1,1-1,3 triệu đồng/con.

Đại diện Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ NN&PTNT) cho rằng, những năm vừa qua, cơ cấu sản xuất và tiêu thụ thịt trong nước có sự thay đổi đáng kể. Năm 2019, tổng sản lượng thịt các loại đạt khoảng 5,14 triệu tấn, trong đó tỷ trọng thịt lợn là 65,6%. Sang năm 2021, tổng sản lượng thịt đạt khoảng 6,2 triệu tấn, song tỷ trọng thịt lợn là 61,6% - đã giảm đáng kể so với năm 2019.

Trong khi giá thịt sản xuất trong nước bán lẻ cao hơn từ 25-40% tùy loại. Thịt lợn nhập khẩu ngày càng mở rộng thị phần tại thị trường bán lẻ Việt Nam vì không chỉ có chi phí thấp hơn cùng với tâm lý ưa chuộng hàng nhập khẩu cũng như thay đổi trong tập quán của người tiêu dùng. Mà còn có ưu điểm về chứng từ chứng minh nguồn gốc xuất xứ và tiêu chuẩn chất lượng đầy đủ nên đã được nhiều doanh nghiệp chế biến xuất khẩu trong nước lựa chọn làm nguyên liệu đầu vào cho chế biến.

Ông Tống Xuân Chinh, Phó cục trưởng Cục Chăn nuôi chia sẻ, điểm sáng trong bức tranh ngành chăn nuôi lợn hiện nay là sự chuyển dịch từ chăn nuôi quy mô nhỏ sang chăn nuôi hộ có quy mô lớn hơn, tăng phát triển các mô hình trang trại, chăn nuôi tập trung và hình thành các chuỗi giá trị chăn nuôi.

Ông Phùng Đức Tiến, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT cũng khẳng định, ngành chăn nuôi đang chuyển dịch mạnh từ quy mô nhỏ lẻ, hộ gia đình sang chuyên nghiệp và trang trại quy mô lớn. Tỷ lệ chăn nuôi nông hộ giảm từ 5-7%/năm, riêng giai đoạn 2019-2021, cơ sở chăn nuôi nhỏ quy mô nông hộ giảm 15-20%. Bên cạnh đó, tổng đàn lợn thuộc 16 doanh nghiệp và đơn vị chăn nuôi lợn quy mô lớn hiện đạt 5,8 triệu con, chiếm 20,7% tổng đàn. Đó là các doanh nghiệp chăn nuôi lớn trong nước như Dabaco, Masan, Tân Long, Thiên Thuận Trường, Mavin, Greenfeed, Trường Hải, Hòa Phát... và các doanh nghiệp nước ngoài (CP, Jafa comfeed,Newhope,CJ, Emivest, Cargill...). Hiện nay sản lượng lợn sản xuất trong nông hộ nhỏ lẻ giảm còn 35-40%. Đây là cơ sở để chúng ta hình thành các vùng chăn nuôi an toàn dịch bệnh, tiến tới xúc tiến thương mại ở thị trường nước ngoài, cũng như đẩy mạnh chuyển đổi số trong ngành này.

Chiến lược phát triển nông nghiệp và nông thôn bền vững giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, Chiến lược phát triển chăn nuôi giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2045 đều chủ trương chăn nuôi hướng tới chất lượng và giá trị gia tăng hơn là số lượng. Ngành chăn nuôi lợn Việt Nam nói riêng và chăn nuôi nói chung sẽ phát triển công nghiệp năng suất cao, sản lượng lớn, đồng thời khuyến khích chăn nuôi hộ truyền thống theo hướng chuyên nghiệp hóa, chăn nuôi hữu cơ; Xây dựng các vùng chăn nuôi tập trung xa nơi dân cư tập trung, thuận lợi cho xử lý môi trường và phòng tránh dịch bệnh; Quản lý và sử dụng hiệu quả chất thải chăn nuôi, thúc đẩy các mô hình kinh tế tuần hoàn trong chăn nuôi; Nâng cao khả năng cạnh tranh, bảo đảm nhu cầu trong nước, từng bước thay thế mô hình sản xuất gia công giá trị gia tăng thấp, phụ thuộc đầu vào và đầu ra, để đến năm 2030, tổng đàn lợn ổn định ở quy mô đầu con có mặt thường xuyên khoảng 30 triệu con, trong đó đàn lợn nái dao động khoảng 2,5 triệu con, đàn lợn ngoại nuôi trang trại, công nghiệp chiếm khoảng 70%.

Để hiện thực hóa được mục tiêu trên, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến đề nghị các đơn vị thuộc Bộ phối hợp chặt chẽ với các địa phương thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm tiếp tục phát triển các chuỗi liên kết trong chăn nuôi, giết mổ, chế biến và tiêu thụ sản phẩm chăn nuôi trong nước, phục vụ xuất khẩu. Đẩy nhanh việc ứng dụng khoa học công nghệ trong quản trị sản xuất các lĩnh vực của ngành chăn nuôi.