Sàn thương mại điện tử hoạt động không phép có thể gây hệ lụy tiêu cực cho thị trường

Temu là nền tảng thương mại điện tử đến từ Trung Quốc thuộc sở hữu của công ty mẹ PDD Holdings, hiện đang gây chú ý lớn trên thị trường quốc tế và mở rộng nhanh chóng tại các quốc gia phương Tây. Gần đây, Temu cũng đã bắt đầu quảng cáo mạnh mẽ tại Việt Nam với nhiều chiến dịch rầm rộ, nhưng lại chưa có giấy phép kinh doanh tại thị trường này. Vậy liệu việc quảng cáo khi chưa có giấy phép của Temu có vi phạm pháp luật Việt Nam và ảnh hưởng gì đến người tiêu dùng?

Nền tảng thương mại điện tử Temu quảng cáo rầm rộ tại rất nhiều thị trường trên thế giới

Temu được thành lập vào năm 2022 với mô hình cung cấp các sản phẩm giá rẻ nhờ vào việc cắt giảm chi phí trung gian và trực tiếp kết nối nhà sản xuất với người tiêu dùng (mô hình D2C - Direct to Consumer). Mục tiêu của Temu là mở rộng nhanh chóng ở nhiều thị trường mới nổi và các quốc gia phương Tây nhờ vào mức giá cạnh tranh và sự đa dạng sản phẩm.

Tại nhiều quốc gia, Temu đã tạo ra hiệu ứng mạnh mẽ nhờ chiến lược quảng cáo rầm rộ, các chương trình khuyến mãi lớn và mức giá cực kỳ hấp dẫn. Hiện Temu là sàn thương mại điện tử đứng ở vị trí thứ 2 thế giới, chỉ xếp sau Amazon.

Tuy nhiên, để hoạt động hợp pháp tại một thị trường mới, nhất là thị trường có hệ thống pháp luật chặt chẽ như Việt Nam, các doanh nghiệp nước ngoài cần phải đáp ứng các yêu cầu pháp lý, bao gồm giấy phép kinh doanh và các quy định trong lĩnh vực thương mại điện tử và quảng cáo.

Ông Nguyễn Văn Thành - Giám đốc Trung tâm Phát triển thương mại điện tử (Bộ Công Thương) cho biết, có hai căn cứ quan trọng để xử lý vi phạm hành chính với các sàn thương mại điện tử hoạt động tại Việt Nam mà không thông báo là Nghị định 52/2013/NĐ-CP về thương mại điện tử và Nghị định 85/2021/NĐ-CP sửa đổi Nghị định 52, quy định các hành vi bị cấm bao gồm: "Cung cấp các dịch vụ thương mại điện tử hoặc dịch vụ giám sát, đánh giá và chứng thực trong thương mại điện tử khi chưa đăng ký hoặc chưa được cấp phép...".

Còn theo Quy định của Luật Đầu tư và Luật Doanh nghiệp Việt Nam, một doanh nghiệp nước ngoài muốn hoạt động kinh doanh tại Việt Nam cần phải đăng ký và được cấp phép kinh doanh. Các quy định này áp dụng cho cả doanh nghiệp truyền thống và doanh nghiệp thương mại điện tử.

Để cung cấp dịch vụ bán hàng trực tuyến tại Việt Nam, Temu cần tuân thủ các điều kiện về giấy phép, đăng ký thuế cũng như các quy định chi tiết trong Nghị định 52/2013/NĐ-CP về thương mại điện tử. Việc một công ty nước ngoài quảng cáo và kinh doanh mà chưa có giấy phép có thể bị xem là vi phạm, ông Thành cho biết, đồng thời bổ sung rằng cần hoàn thiện hệ thống luật pháp thuế và thị trường để thực thi hiệu quả, chặt chẽ hơn; tăng cường biện pháp quản lý thuế, thị trường để hàng hóa bên ngoài bình đẳng với hàng sản xuất trong nước.

Temu cần tuân thủ các điều kiện về giấy phép, đăng ký thuế cũng như các quy định

Bên cạnh đó, cần tiếp tục quay trở lại rà soát chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nội địa, xem thực sự có hiệu quả hay không và hiệu quả đến đâu, bất cập chỗ nào để có các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp và hàng nội trên chính sân nhà

Ông Trần Văn Lâm, Ủy viên Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội cho rằng, hiện đã có đầy đủ quy định pháp luật về quản lý nhà nước đối với các sàn thương mại điện tử. Vì vậy, những sàn thương mại điện tử như Temu xuất hiện đặt ra trách nhiệm cho cơ quan quản lý cần phải sớm rà soát và chấn chỉnh lại hoạt động quản lý đối với các sàn này tại Việt Nam.

Việt Nam có quy định nghiêm ngặt về quyền lợi của người tiêu dùng. Để bảo vệ người tiêu dùng trong mua sắm trực tuyến, các sàn thương mại điện tử cần có chính sách minh bạch về nguồn gốc, chất lượng sản phẩm và chế độ hậu mãi. Nếu Temu chưa đăng ký và đáp ứng các yêu cầu pháp lý, sẽ rất khó để bảo đảm rằng quyền lợi của người tiêu dùng Việt Nam được bảo vệ đầy đủ khi giao dịch trên nền tảng này.

Việc Temu quảng cáo và triển khai hoạt động thương mại tại Việt Nam mà chưa có giấy phép kinh doanh có thể vi phạm các quy định trong Luật Quảng cáo. Theo quy định, để tiến hành quảng bá sản phẩm, dịch vụ tại Việt Nam, doanh nghiệp cần có giấy phép kinh doanh hợp lệ tại đây. Điều này nhằm đảm bảo sự minh bạch, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và hạn chế tình trạng hàng giả, hàng nhái. Nếu Temu vẫn tiếp tục quảng cáo mà không đăng ký, cơ quan quản lý Việt Nam có thể áp dụng các hình thức xử phạt như: Yêu cầu ngừng quảng cáo và các hoạt động xúc tiến thương mại; xử phạt hành chính do vi phạm các quy định về quảng cáo và kinh doanh.

Nếu vi phạm nghiêm trọng, Temu có thể bị cấm hoạt động quảng bá tại Việt Nam hoặc gặp các vấn đề pháp lý ảnh hưởng đến uy tín của nền tảng này.

Ngoài ra, việc quảng bá khi chưa được cấp phép cũng ảnh hưởng đến các nền tảng TMĐT trong nước, gây cạnh tranh không lành mạnh. Điều này sẽ ảnh hưởng đến thị trường và gây ra các xung đột về lợi ích giữa các sàn thương mại điện tử.

Temu được cài đặt trên điện thoại di động rất dễ dàng

Quyền lợi của người tiêu dùng là một trong những yếu tố quan trọng khi đánh giá tính hợp pháp của một nền tảng thương mại điện tử. Nếu Temu hoạt động mà chưa đăng ký kinh doanh tại Việt Nam, người tiêu dùng sẽ gặp phải một số rủi ro lớn đó là với mô hình cung cấp sản phẩm giá rẻ, Temu dễ bị lợi dụng làm nơi phân phối hàng giả, hàng nhái. Người tiêu dùng có thể mua phải hàng kém chất lượng mà không được bảo vệ quyền lợi khi xảy ra vấn đề. Bên cạnh đó, nếu Temu không có văn phòng đại diện tại Việt Nam và không tuân thủ các quy định bảo vệ người tiêu dùng, người mua sẽ gặp khó khăn trong việc khiếu nại hoặc yêu cầu bảo hành. Đồng thời, khi chưa được quản lý và kiểm tra, thông tin về sản phẩm trên nền tảng có thể không minh bạch, làm tăng rủi ro cho người tiêu dùng.

Chính vì vậy, người tiêu dùng Việt Nam khi mua sắm trên các sàn thương mại điện tử cần kiểm tra kỹ lưỡng thông tin sản phẩm và đánh giá của người dùng khác để tránh mua phải hàng giả, hàng kém chất lượng; lựa chọn các sản phẩm có thông tin nguồn gốc rõ ràng từ các thương hiệu uy tín hoặc được đánh giá cao; ưu tiên các phương thức thanh toán an toàn và nắm rõ chính sách đổi trả, bảo hành để bảo vệ quyền lợi của mình.

Các sàn thương mại điện tử của nước ngoài, đặc biệt là Temu, đang có tiềm năng phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam nhờ vào giá thành cạnh tranh và chiến lược quảng bá mạnh mẽ. Tuy nhiên, để hoạt động hợp pháp và bền vững, Temu cần nghiêm túc tuân thủ các quy định về giấy phép kinh doanh, quảng cáo và thương mại điện tử tại Việt Nam. Việc không tuân thủ các quy định pháp luật không chỉ gây ra rủi ro pháp lý cho Temu mà còn ảnh hưởng đến quyền lợi người tiêu dùng. Với việc hoàn thiện các thủ tục pháp lý và đảm bảo chất lượng dịch vụ, Temu sẽ có thể xây dựng niềm tin, tạo chỗ đứng vững chắc tại thị trường Việt Nam đầy tiềm năng.