Tận dụng sức mạnh dữ liệu đảm bảo an ninh an toàn trong công tác thanh toán

Làm sạch hơn 42 triệu dữ liệu tại CIC

Tại Hội nghị chuyên đề về công tác thanh toán diễn ra ngày 9/1, đại diện NHNN cho biết, trong thời gian vừa qua NHNN đã phối hợp cùng Bộ Công an triển khai tích cực Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ việc chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022 - 2025, tầm nhìn đến năm 2030 (Đề án 06).

Cụ thể, ngày 24/4/2023, NHNN và Bộ Công an đã ký kết Kế hoạch phối hợp số 01/KHPH-BCA-NHNNVN về việc triển khai thực hiện các nhiệm vụ tại Đề án 06. Sau 8 tháng triển khai, ông Lê Anh Dũng – Phó Vụ trưởng Vụ Thanh toán, NHNN cho biết, NHNN đã phối hợp với C06 thực hiện bốn đợt rà soát, đối chiếu dữ liệu của 42 triệu hồ sơ khách hàng vay. Hiện tại, hai bên đang tiếp tục làm sạch thêm khoảng 6,5 triệu hồ sơ khách hàng phát sinh trong năm 2023. Tính đến nay, đã có 48 TCTD liên hệ với C06 để trao đổi về phương án làm sạch dữ liệu. 53 TCTD đang phối hợp với các doanh nghiệp được Bộ Công an cấp phép cung cấp giải pháp xác thực người dùng bằng CCCD gắn chip để nghiên cứu, triển khai giải pháp xác thực khách hàng, trong đó có 09 TCTD đã triển khai thực tế.

Toàn cảnh Hội nghị

Theo Phó Vụ trưởng Vụ Thanh toán, về cơ bản các đầu mục nhiệm vụ tại Kế hoạch 01 đều đã được triển khai theo tinh thần, chỉ đạo của lãnh đạo Bộ Công an và NHNN, tập trung vào các nội dung như: làm sạch thông tin dữ liệu khách hàng, ứng dụng CCCD chip, tài khoản VneID trong xác minh, nhận biết thông tin khách hàng, qua đó góp phần hỗ trợ công tác phòng ngừa, ngăn chặn tội phạm gian lận, lừa đảo trong thanh toán.

Về phía Bộ Công an, ông Trần Duy Hiển - Phó Giám đốc Dữ liệu dân cư quốc gia (C06 - Bộ Công an) cho biết, đơn vị này đã phân tích 35 nghìn dữ liệu của ngân hàng chính sách và xây dựng quy chế phối hợp rà soát, làm sạch dữ liệu với các đối tượng chính sách nhằm thu hồi vốn cho Chính phủ; hoàn thiện giải pháp đánh giá mức độ khả tín phục vụ khách hàng vay tại 06 tổ chức tài chính, ngân hàng. Bộ Công an cũng đang khẩn trương triển khai trong tháng 01/2024 với 6 đơn vị. Cùng với đó, thực hiện ​rà soát các giấy tờ giả mạo phục vụ công tác phòng chống tội phạm và giảm thiểu rủi ro khách hàng vay.

Từ góc độ ngân hàng, đại diện các nhà băng nhận định, việc NHNN và Bộ Công an ký kết kế hoạch số 01 đóng vai trò quan trọng trong việc tiếp cận để giải quyết những vấn đề liên quan đến dữ liệu và hồ sơ khách hàng, từ đó có thể giảm thiểu những giả mạo và đảm bảo an toàn thanh toán. Đơn cử như tại Vietcombank, bà Đoàn Hồng Nhung - Phó Giám đốc Khối bán lẻ cho biết, ngân hàng đã thực hiện 8/11 nhiệm vụ trong năm 2023 theo Kế hoạch 01, tập trung vào 3 nhiệm vụ chính. Một là, ứng dụng thẻ căn cước công dân gắn chíp; hai là, ứng dụng VNeID (VCB và C06 đã thống nhất các sản phẩm sẽ triển khai ứng dụng gồm: Xác thực và cập nhật thông tin khách hàng; mở tài khoản và đăng ký các sản phẩm dịch vụ từ app VNeID; mở tài khoản và đăng ký sản phẩm dịch vụ gia tăng trên VCB Digibank). Ba là, chấm điểm khả tín (VCB và Bộ Công an đã hoàn thành giải pháp kỹ thuật và thử nghiệm dịch vụ, chuẩn bị triển khai trên môi trường product. Thí điểm dịch vụ vào đầu năm 2024)…

Phó Vụ trưởng Vụ Thanh toán chia sẻ thời gian qua NHNN đã phối hợp với Bộ Công an triển khai tích cực Đề án 06

Cùng quan điểm, ông Trần Công Quỳnh Lân - Phó Tổng Giám đốc VietinBank cũng cho biết, ngân hàng đã thu thập được hơn 6 triệu dữ liệu sinh trắc học của khách hàng qua quá trình mở tài khoản eKYC cũng như thông qua thu thập sinh trắc học trên điện thoại và tại quầy. Tuy nhiên, với yêu cầu mong muốn làm sạch một lần và làm sạch lại hết những dữ liệu cũ, Vietinbank sẽ tích hợp với Trung tâm dữ liệu dân cư quốc gia để làm sạch lại toàn bộ 6 triệu dữ liệu sinh trắc học đã thu thập cũng như yêu cầu tất cả khách hàng chưa có sinh trắc học sẽ phải đến môi trường ngân hàng số Vietinbank thông qua ứng dụng số để bổ sung, cập nhật và làm giàu dữ liệu ngân hàng.

An ninh, an toàn là trọng tâm của công tác thanh toán

Theo Trung tá Triệu Mạnh Tùng – Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05, Bộ Công an) với số lượng giao dịch không ngừng gia tăng trong thời gian tới sẽ đặt ra thách thức trong việc đảm bảo an ninh, an toàn đối với hệ thống ngân hàng. Qua quá trình theo dõi, đấu tranh A05 phát hiện trong 3 năm trở lại đây các tổ chức lừa đảo trong nước cũng như nước ngoài liên tục có các hành vi lừa đảo tinh vi, hoạt động chuyên nghiệp. Trong thời gian tới, Bộ Công an sẽ cùng với NHNN triển khai nhiều giải pháp, đặc biệt với việc thực hiện nghiêm túc Quyết định 2345/QĐ-NHNN sẽ giúp đi vào thực tiễn làm giảm tỉ lệ tội phạm lừa đảo trong lĩnh vực ngân hàng.

Thống đốc NHNN nhấn mạnh việc đảm bảo an toàn, an ninh trong thanh toán là nhiệm vụ trọng tâm

Phát biểu kết luận Hội nghị, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng khẳng định vai trò của thanh toán là một trong ba hoạt động được quy định trong Luật. Thời gian qua, công tác phát triển thanh toán đã phát triển rất mạnh mẽ, đóng góp tích cực cho quá trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước nhưng cũng đặt ra cho chúng ta nhiều thách thức, đối với cả các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán và với cơ quan quản lý là NHNN.

Thời gian qua, NHNN đặc biệt quan tâm đến vấn đề thanh toán và công nghệ để phòng ngừa những rủi ro có thể phát sinh. Theo Thống đốc, công tác về thanh toán gắn liền với tài sản, rất dễ bị tội phạm lợi dụng để lừa đảo, giả mạo. Chính vì vậy, vai trò của Bộ Công an trong việc phối hợp chặt chẽ với NHNN trong việc thúc đẩy hoạt động thanh toán nhưng phải đảm bảo quyền lợi của người tiêu dùng là vô cùng quan trọng.

Về nhiệm vụ trong thời gian tới, Thống đốc yêu cầu, năm 2024, ngành Ngân hàng phải đặt trọng tâm đảm bảo an ninh, an toàn hệ thống ngân hàng. Đây là một nhiệm vụ trọng tâm trong chỉ đạo của NHNN cũng như các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán.

Nhấn mạnh niềm tin vào hệ thống ngân hàng rất quan trọng, Thống đốc yêu cầu các đơn vị thuộc NHNN tiếp tục hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, tạo động lực cho phát triển thanh toán không dùng tiền mặt, thúc đẩy chuyển đổi số nhưng vẫn phải đảm bảo vừa phát triển, hành lanh pháp lý đủ để đảm bảo kiểm soát rủi ro cho hoạt động này…

Các đơn vị phối hợp chặt chẽ với các đơn vị chức năng của Bộ Công an để đẩy nhanh triển khai Đề án 06 và Kế hoạch 01; Thống đốc cũng yêu cầu về công tác giám sát hệ thống thanh toán không chỉ về số liệu mà còn cả quy trình nội bộ của các đơn vị thông qua phân tích dữ liệu để có những cảnh báo, chấn chỉnh khi có dấu hiệu rủi ro; Tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức; quan tâm và tạo điều kiện cho công tác đào tạo cán bộ học tập, khảo sát, chuyên gia giới thiệu... về lĩnh vực thanh toán.

Đối với NHNN Chi nhánh các tỉnh, thành phố, Thống đốc yêu cầu tiếp tục quán triệt tất cả các văn bản liên quan đến khuôn khổ pháp lý về hoạt động thanh toán, phòng chống rửa tiền… đến các đơn vị, tổ chức trên địa bàn và đặc biệt là người dân trên địa bàn với các hình thức tuyên truyền đổi mới, sáng tạo để người dân hiểu; phối hợp với các đơn vị của NHNN để làm tốt công tác kiểm tra, giám sát đối với các TCTD trên địa bàn, đảm bảo mọi hoạt động của các TCTD đều phải được giám sát, thanh tra.

Về phía các ngân hàng, các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán, Thống đốc yêu cầu cần đẩy mạnh đầu tư vào công nghệ đảm bảo an ninh an toàn hoạt động thanh toán, chủ động có những biện pháp phòng ngừa, khắc phục rủi ro, chuẩn bị sẵn sàng các kịch bản ứng phó khi có tình huống xảy ra. Đối với bộ phận kiểm soát, kiểm toán nội bộ, phải rà soát, giám sát, đảm bảo các tuyến bảo vệ, phòng ngừa rủi ro. Khi phát hiện vấn đề, HĐQT, Ban điều hành có giải pháp khắc phục.

Ngoài ra, nghiêm túc thực hiện công tác nhận biết khách hàng rất quan trọng; Chú trọng công tác đào tạo, hướng dẫn cho cán bộ đầy đủ kỹ năng, chuyên môn, nghiệp vụ; Tổ chức hậu kiểm đối với các giao dịch thông qua eKyC. Đặc biệt, coi trọng kết nối với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và căn cước công dân gắn chíp để vừa phát triển nhưng vẫn đảm bảo an toàn. Bên cạnh đó, tiếp tục rà soát quy trình nội bộ, đảm bảo chặt chẽ, rành mạch, rõ ràng trong các khâu, trách nhiệm của từng cá nhân…