Tăng cường năng lực về kinh tế tuần hoàn

	Rào cản thu hút nguồn lực cho tăng trưởng xanh
	Phát triển kinh tế tuần hoàn: Doanh nghiệp cần thêm sự hỗ trợ
	Dệt may đẩy mạnh kinh tế tuần hoàn

Theo đánh giá của các chuyên gia, kinh tế tuần hoàn kinh tế xanh và phát thải thấp đang thành xu hướng của doanh nghiệp hướng đến phát triển bền vững. Ở Việt Nam, nhiều mô hình kinh doanh tuần hoàn cũng đã được các doanh nghiệp chú trọng triển khai. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều rào cản, thách thức lớn.

Mới đây, Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP), Đại sứ quán Hà Lan và Viện Chính sách Kinh tế môi trường, Trung tâm Đổi mới sáng tạo Thừa Thiên - Huế, Viện Nghiên cứu Phát triển Kinh tế tuần hoàn, Trường Đại học Khoa học ứng dụng Saxion Hà Lan, tổ chức lễ tổng kết và kết nối Chương trình “Tăng cường năng lực về kinh tế tuần hoàn cho doanh nghiệp Việt Nam”. Có 105 doanh nghiệp ở 21 tỉnh, thành phố hoạt động trong các lĩnh vực như nông nghiệp, xây dựng, thương mại điện tử, sản xuất, logistics, môi trường và xử lý chất thải, tư vấn đã tham gia Chương trình “Tăng cường năng lực về kinh tế tuần hoàn cho doanh nghiệp tại Việt Nam”.

Trong số đó, 15 doanh nghiệp đã được chọn và đăng ký tham gia chương trình “ươm tạo” để được trực tiếp tư vấn, kết nối và phân tích các thách thức, giải pháp để có thể áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn một cách hiệu quả, từ đó nhân rộng ra cả nước.

Mô hình kinh tế tuần hoàn sẽ được áp dụng rộng rãi trong doanh nghiệp

Bà Ramla Khalidi, Trưởng đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam cho biết, kinh tế tuần hoàn là một cơ hội cho các doanh nghiệp. Nền kinh tế tuần hoàn không chỉ đơn giản là khắc phục các tác động tiêu cực từ môi trường bên ngoài, mà đó còn là một quá trình chuyển đổi kinh tế nhằm duy trì và tái tạo vốn tự nhiên - thứ mà con người, cộng đồng và nền kinh tế phụ thuộc vào.

Nghiên cứu cho thấy quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế tuần hoàn mang lại cơ hội kinh tế trị giá 4,5 nghìn tỷ USD trên toàn cầu bằng cách giảm lãng phí, kích thích đổi mới và tạo việc làm.

Ở Việt Nam, chiếm 96% tổng số doanh nghiệp, sử dụng 47% lực lượng lao động và đóng góp 36% vào giá trị gia tăng quốc gia. Chính vì vậy, doanh nghiệp nhỏ và vừa đóng vai trò quan trọng trong việc đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế tuần hoàn. Do đó thời gian tới, cần đảm bảo các doanh nghiệp được hỗ trợ kỹ thuật và tài chính cần thiết để chuyển đổi mô hình sản xuất và tiêu dùng, phù hợp với chính sách quốc gia về kinh tế tuần hoàn và hưởng lợi từ các hiệp định thương mại giữa Việt Nam và các nước.

Có thể thấy, Chương trình “Tăng cường năng lực về kinh tế tuần hoàn cho doanh nghiệp Việt Nam” đã mang lại nhiều kết quả và giá trị tích cực. Kết nối các doanh nghiệp trong chuỗi giá trị để thúc đẩy trao đổi nguồn lực và thúc đẩy quan hệ đối tác. Nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã nhận thức được trách nhiệm xã hội và xây dựng các mô hình kinh doanh theo hướng tuần hoàn để đảm bảo cho sự phát triển bền vững của mình, đóng góp vào sự phát triển bền vững chung của nền kinh tế như: Vinamilk, Nestle, Coca Cola, Lagom Việt Nam, Hóa chất Đức Giang…

Đại diện Lagom Việt Nam chia sẻ, chuyển dịch kinh tế tuần hoàn tạo môi trường xanh sạch đẹp đang được Lagom Việt Nam triển khai tích cực, nhất là việc thu gom rác thải nhựa, thu gom vỏ hộp sữa... Gần 3 năm thực hiện chương trình thu gom vỏ hộp sữa tại các trường học, từ cộng đồng rồi tái chế thành các sản phẩm mang ý nghĩa cộng đồng. Mới đây, tham gia dự án “Nâng cao nhận thức về quản lý rác thải nhựa tại Việt Nam” do Trung tâm Giáo dục và Phát triển (CED) phối hợp cùng với các đối tác và Lagom thực hiện từ 8/10-15/12/2022 tại 4 điểm trường trung học trên địa bàn Hà Nội, Lagom Việt Nam đã thu về 1.017kg vỏ hộp sữa,1.266kg rác nhựa, 5.000 học sinh tham gia phân loại và thu gom tại nguồn.

Việc tối ưu hóa quy trình và lộ trình thu gom chính là giải pháp để giải quyết bài toán rác thải nhựa. Đây cũng chính là thách thức mà Lagom Việt Nam gặp phải trong quá trình xây dựng, phát triển mạng lưới các điểm thu gom tại Việt Nam. Với những kinh nghiệm có được trong quá trình triển khai các chương trình về rác thải, Lagom đã xây dựng một quy trình thu gom hiệu quả, minh bạch và thuận tiện cho doanh nghiệp và các điểm thu gom cộng đồng. Trong thời gian tới Lagom mong nhận được sự hỗ trợ từ chính quyền và các tổ chức trong việc xây dựng và phát triển hiệu quả hoạt động thu gom và tái chế rác thải, đặc biệt là rác thải bao bì nhựa.

Thực tế tại Việt Nam, mặc dù mô hình kinh doanh tuần hoàn đã được một số doanh nghiệp chú trọng triển khai, nhưng còn ở mức rất thấp, chưa có tính hệ thống và chủ yếu là tự phát.

Ông Mai Thế Toản, Viện phó Viện Chiến lược, Chính sách Tài nguyên và Môi trường cho biết, với sự hỗ trợ của UNDP, Đại sứ quán Hà Lan cũng như các tổ chức quốc tế khác, viện đã nghiên cứu và đề xuất đưa các nội dung của kinh tế tuần hoàn vào chính sách pháp luật ở Việt Nam.

Cụ thể, Luật Bảo vệ môi trường 2020 và các văn bản hướng dẫn thi hành luật gần đây đã thể chế hóa quy định về kinh tế tuần hoàn, cùng với đó nhiều các công cụ chính sách khác có vai trò thúc đẩy thực hiện kinh tế tuần hoàn như trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR), tín dụng xanh, trái phiếu xanh, quản lý chất thải rắn, nước thải… Đây là những tiền đề quan trọng để thúc đẩy kinh tế tuần hoàn ở Việt Nam.

Để những quy định pháp luật đó đi vào thực tiễn, các doanh nghiệp cần tiếp tục nghiên cứu để nhận diện và nhân rộng các mô hình sáng kiến áp dụng kinh tế tuần hoàn trong doanh nghiệp.