Tăng sức cạnh tranh trên nền tảng số
Kinh tế số tại Việt Nam: Đặt nền móng cho tăng trưởng trong tương lai | |
Thay đổi tư duy để kinh tế số bứt phá | |
Tên miền ".vn": Nền tảng cho phát triển kinh tế số |
Nền tảng số - vai trò rất quan trọng
Theo khung đánh giá Năng lực cạnh tranh toàn cầu 4.0 của Diễn đàn Kinh tế Thế giới, các trụ cột quyết định khả năng cạnh tranh trong kỷ nguyên kinh tế số bao gồm: (i) hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, (ii) thị trường, (iii) nguồn nhân lực, (iv) tạo môi trường kinh doanh thuận lợi. Các trụ cột này càng được quan tâm phát triển, khả năng cạnh tranh của một nền kinh tế càng được cải thiện. Điểm dễ nhận thấy là nền tảng số có vai trò rất quan trọng để phát triển các trụ cột này.
Trong những năm gần đây, hệ sinh thái nền tảng số ngày càng phát triển mạnh tại Việt Nam. Vô số các hoạt động từ học tập, giải trí, hội họp, giao tiếp đến kinh doanh, mua bán tiêu dùng, vận tải, truyền thông, các dịch vụ tài chính… đều có thể thực hiện nhờ các nền tảng số. Rõ ràng, việc ứng dụng các nền tảng số không chỉ giúp mỗi cá nhân cảm thấy thuận tiện, nhanh chóng và dễ dàng hơn trong giải quyết hoặc đáp ứng các nhu cầu cá nhân của mình, mà còn mang lại rất nhiều lợi ích cho các tổ chức, DN trong hoạt động kinh doanh, nâng cao sức cạnh tranh. Nhìn rộng hơn, cả nền kinh tế được hưởng lợi khi sức cạnh tranh chung được nâng lên.
Quang cảnh buổi Tọa đàm |
Tuy nhiên, kinh tế số không hẳn chỉ mang lại các lợi ích. Cùng với sự phát triển và vai trò ngày càng quan trọng của kinh tế số, mối lo lệ thuộc cũng ngày càng gia tăng, nhất là trong bối cảnh các thách thức về an ninh bảo mật, quyền riêng tư, tin xấu, tin giả hay rủi ro bị tấn công mạng, mất cắp dữ liệu… cũng ngày càng thường trực.
Nếu nhìn lại có thể thấy, rất nhiều trong hệ sinh thái nền tảng số hiện nay tại Việt Nam là các nền tảng được phát triển từ nước ngoài, sẵn có và thường rất dễ dàng để chúng ta ứng dụng, sử dụng. Vào những “ngày đẹp trời”, mọi chuyện sẽ diễn ra suôn sẻ. Nhưng thực tế không phải lúc nào cũng vậy. Email, mật khẩu, dữ liệu, hoạt động kinh doanh… của cá nhân, tổ chức, DN cũng luôn có thể bị tấn công, mất cắp bất cứ lúc nào. Trong nhiều trường hợp như vậy khi xảy ra, nguy cơ thiệt hại và việc khắc phục không phải lúc nào cũng dễ dàng khi chúng ta không nắm quyền kiểm soát và quản lý rủi ro.
Thực tế đó cũng đặt ra một nhu cầu về việc Việt Nam – bên cạnh việc tiếp tục tận dụng, ứng dụng các nền tảng số từ bên ngoài – cần xây dựng cho mình những nền tảng số riêng có để nâng cao năng năng lực cạnh tranh và phát triển một cách bền vững. Chia sẻ tại Tọa đàm Chính sách “Ứng dụng Kinh tế Nền tảng Số tăng sức cạnh tranh cho Việt Nam” do UP Gen phối hợp với Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VERP) tổ chức ngày 20/2, các chuyên gia cho rằng, nền tảng số ngày nay không chỉ còn là mô hình kinh doanh đặc quyền của các công ty công nghệ mà ngày càng trở nên phổ biến nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh cho các DN. Và Việt Nam hoàn toàn có thể dựa trên các thế mạnh của mình để xây dựng các nền tảng số cho cạnh tranh.
Thời điểm tốt để xây dựng nền tảng số
Theo ông Đỗ Hoài Nam - Chủ tịch Hội đồng Quản trị, UPGen Việt Nam, các nền tảng số từ bên ngoài vào (international) đã giúp rất nhiều cho Việt Nam. Nhưng nếu chúng ta không có, không xây dựng được những nền tảng riêng thì mãi mãi sẽ chỉ là người đi sau theo sử dụng, khả năng tự chủ theo đó sẽ giảm xuống. Vì vậy theo ông Nam, những gì thuộc về local (đặc điểm của thị trường trong nước) mà chúng ta có thế mạnh, hay như những nền tảng rất quan trọng của một quốc gia như vấn đề thanh toán thì chúng ta không nên phụ thuộc vào người khác mà nên có các nền tảng riêng.
Đồng tình với quan điểm này, ông Trần Thanh Hải - nguyên CEO Be Group, Đồng Sáng lập VNG Corporation cho rằng, hiện tại là thời điểm tốt để Việt Nam có thể xây dựng nền tảng số cho nền kinh tế. Chất xám tốt; nguồn nhân lực KHCN của chúng ta dồi dào; chúng ta có những thế mạnh riêng; và nhiều DN muốn làm, dám làm… là những yếu tố và cơ hội để chúng ta có thể xây dựng các nền tảng số. "Khi làm Be, tôi luôn nói trong suốt 2 năm qua: Tài xế là người Việt, xe là của người Việt, đường sá đi lại là đất Việt, xăng đổ là của người Việt, tiền trả bằng VNĐ… vậy tại sao chúng ta lại bị phụ thuộc vào "tay chơi" nước ngoài?", ông Hải nói.
Tuy nhiên vị này cũng cho rằng, thời gian qua các DN đã mạnh dạn làm, nhưng đôi khi bị vướng. Vẫn có những chính sách khiến các DN trong nước muốn cạnh tranh nhưng khó khăn. “Chắc chắn nội lực sẽ đến từ sự sáng tạo, từ quyết định của mỗi DN nhưng cũng rất cần vai trò quản lý Nhà nước, các chính sách đúng đắn và đây là yếu tố quan trọng để giúp DN phát huy được thế mạnh của mình, mạnh dạn đầu tư”, ông Hải nêu quan điểm.
Cùng quan điểm này, ông Đỗ Hoài Nam nhấn mạnh, Nhà nước đóng vai trò rất quan trọng trong việc tạo ra một sân chơi công bằng. Một sân chơi công bằng không có nghĩa tất tần tật mọi thứ giống nhau. Khi một DN nước ngoài có thể dễ dàng bỏ vào thị trường một vài tỷ USD thìDN Việtkhó có thể cạnh tranh bằng vốn, mà thay vào đó phải sử dụng nhiều yếu tố khác như sự sáng tạo, các yếu tố mang tính “local”. “Vai trò của Nhà nước vì vậy rất quan trọng trong việc tạo cơ chế, khung pháp lý để DN dựa vào đó cạnh tranh bằng việc tạo ra giá trị tương lai thay vì dùng vốn của hiện tại để cạnh tranh”, ông Nam nói.