Thúc đẩy sức mạnh tăng trưởng nội tại

Tim Evans, Tổng Giám đốc, HSBC Việt Nam

Xáo động, không chắc chắn, phân mảnh, bất định và hỗn loạn là những từ có thể dùng để miêu tả bức tranh thế giới hiện nay.

Nền kinh tế toàn cầu đang phải đối mặt với căng thẳng địa chính trị leo thang, bao gồm các cuộc xung đột kéo dài và sự bất ổn trong chính sách, làm gián đoạn chuỗi cung ứng, tác động đến giá tài sản và đẩy lạm phát tăng cao.

Tăng trưởng kinh tế toàn cầu còn chậm và không đồng đều giữa các khu vực, trong khi tình trạng lạm phát kéo dài khiến lộ trình nới lỏng chính sách tiền tệ của các ngân hàng trung ương ngày càng khó khăn.

Thương mại toàn cầu cũng đang chứng kiến sự gia tăng của những rào cản và chính sách bảo hộ, góp phần sắp xếp lại các dòng chảy thương mại và dịch chuyển khỏi xu hướng “siêu toàn cầu hóa”.

Trước những thách thức toàn cầu đó, Việt Nam vẫn cho thấy sự bền bỉ đáng kinh ngạc. Nền kinh tế tăng trưởng 8,2% trong quý III/2025, mức cao thứ hai trong hơn một thập kỷ - một minh chứng cho đà phát triển mạnh mẽ của Việt Nam.

Không chỉ dừng lại ở đó, Việt Nam đang đặt mục tiêu trở thành quốc gia phát triển với mức thu nhập cao vào năm 2045. Để hiện thực hóa tầm nhìn này, điều quan trọng là phải thúc đẩy sức mạnh nội tại của nền kinh tế song song với việc thu hút đầu tư nước ngoài, đặc biệt là trong bối cảnh thế giới đầy biến động như hiện nay.

Sức mạnh nội tại

Việt Nam đang tập trung vào bốn trụ cột chính để tiếp tục thúc đẩy tăng trưởng: đổi mới công nghệ và số hóa, hội nhập quốc tế, hoàn thiện pháp lý và phát triển kinh tế tư nhân hơn nữa. Các trụ cột này nhằm chuyển đổi nền kinh tế từ mô hình dựa vào nhân công chi phí thấp và khai thác tài nguyên sang mô hình dựa trên năng suất, chất lượng và các ngành có giá trị gia tăng cao.

Thứ nhất, Việt Nam đang ưu tiên chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ nhằm vượt qua “bẫy thu nhập trung bình” và nâng cao năng lực cạnh tranh toàn cầu. Khi các động lực tăng trưởng truyền thống đạt đến giới hạn, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo được xem là động lực mới thúc đẩy nền kinh tế tri thức. Chuyển đổi số được kỳ vọng sẽ giải phóng sức sáng tạo và nâng cao năng suất trong mọi lĩnh vực. Chính phủ đã đặt ra những mục tiêu đầy tham vọng cho nền kinh tế số, hướng tới mục tiêu chiếm 30% GDP vào năm 2030.

Thứ hai, hội nhập quốc tế sâu rộng tiếp tục là chiến lược quan trọng giúp Việt Nam củng cố vị thế kinh tế và an ninh quốc gia. Bằng cách chủ động tham gia vào nền kinh tế toàn cầu, Việt Nam có thể thu hút thêm vốn đầu tư nước ngoài, mở rộng thị trường tiêu thụ hàng hóa và nâng cao vị thế trên trường quốc tế.

Một khung pháp lý vững mạnh và minh bạch là yếu tố then chốt để tạo ra môi trường kinh doanh ổn định, công bằng, thu hút đầu tư và khơi thông nguồn lực trong nước. Việt Nam đang tập trung cải cách thể chế và pháp luật nhằm tháo gỡ những nút thắt về thủ tục rườm rà và sự đình trệ của các dự án, đảm bảo cạnh tranh công bằng giữa các thành phần kinh tế, bao gồm doanh nghiệp nhà nước, khu vực tư nhân và đầu tư nước ngoài. Việc đồng bộ hóa hệ thống pháp luật theo các tiêu chuẩn quốc tế cũng giúp củng cố niềm tin của nhà đầu tư, nâng cao vị thế của Việt Nam như một điểm đến an toàn với sức cạnh tranh trên thị trường toàn cầu.

Cuối cùng, khu vực kinh tế tư nhân, vốn được coi là động lực quan trọng nhất cho sự tăng trưởng không ngừng của nền kinh tế, sẽ ngày càng được chú trọng hơn nữa và giữ vai trò then chốt giúp Việt Nam đạt được các mục tiêu phát triển dài hạn. Chính phủ đang tích cực tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tư nhân bằng cách tháo gỡ rào cản trong tiếp cận các nguồn lực như vốn, đất đai, lao động có tay nghề, đồng thời khuyến khích đổi mới sáng tạo thông qua các chính sách hỗ trợ ứng dụng công nghệ mới, nâng cao năng suất và đầu tư vào nghiên cứu và phát triển (R&D).

Tiếp sức cho nền kinh tế độc lập

Phát triển khu vực kinh tế tư nhân lớn mạnh là bước đi cần thiết nhằm xây dựng một nền kinh tế vững vàng, độc lập và tự chủ, giảm phụ thuộc vào các doanh nghiệp nhà nước hoặc đầu tư nước ngoài. Từ kỷ nguyên Đổi Mới, kinh tế tư nhân của Việt Nam đã từng bước vươn mình, dần khẳng định tầm quan trọng trong quá trình chuyển mình của đất nước với sự hậu thuẫn của những cải cách về chính sách và hành lang pháp lý.

Hiện tại, khu vực tư nhân đang chiếm khoảng 82% tổng số lao động của Việt Nam, tạo ra nhiều việc làm, giảm tỷ lệ thất nghiệp, nâng cao thu nhập hộ gia đình và cải thiện điều kiện sống nói chung. Các công ty tư nhân có phản ứng nhanh chóng với nhu cầu tiêu dùng và tín hiệu thị trường, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, nâng cao hiệu quả và năng suất, từ đó thúc đẩy mở rộng kinh tế và cạnh tranh trên quy mô toàn cầu.

Doanh nghiệp tư nhân cũng huy động một lượng vốn lớn để đầu tư. Thông qua lợi nhuận nội bộ, các khoản vay trực tiếp và đầu tư từ cổ đông, doanh nghiệp tư nhân đầu tư vào các mảng mới, mở rộng hoạt động hiện tại và rót tiền cho nghiên cứu, phát triển. Thêm nữa, kinh tế tư nhân cũng là nguồn đóng góp quan trọng cho GDP. Lợi nhuận sinh ra từ những doanh nghiệp này cùng với tiền lương trả cho người lao động đều trích một phần để đóng thuế được dùng để đầu tư vào dịch vụ công và dự án hạ tầng như xây dựng cầu đường, trường học và bệnh viện.

Làm sao để kinh tế tư nhân khai thác tối đa tiềm năng?

Động lực thúc đẩy kinh tế tư nhân tăng trưởng không chỉ bao gồm sức mạnh nội tại của doanh nghiệp mà còn cần một môi trường thuận lợi khuyến khích đầu tư, khởi nghiệp và cạnh tranh. Chính phủ có thể kích thích tăng trưởng bằng cách áp dụng khung pháp lý và quy định rõ ràng, đồng bộ, bảo vệ quyền tài sản, đảm bảo hiệu lực hợp đồng, qua đó củng cố niềm tin doanh nghiệp trong đầu tư dài hạn.

Đổi mới, sáng tạo công nghệ và R&D đóng một vai trò thiết yếu trong tăng trưởng kinh tế tư nhân. Chính phủ có thể hỗ trợ bằng các ưu đãi cho hoạt động R&D, xây dựng chính sách khuyến khích chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ tiên tiến. Nghị quyết 57 là một ví dụ tiêu biểu cho thấy chính sách tập trung vào xây dựng chiến lược phát triển khoa học, công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo (AI), công nghệ xanh và số hóa.

Đầu tư vào phát triển nguồn vốn con người cũng quan trọng không kém bởi một nguồn nhân lực lành nghề là nền tảng để khu vực kinh tế ngày càng tăng trưởng này có thể thúc đẩy đổi mới, sáng tạo và nâng cao hiệu quả. Chính phủ và doanh nghiệp có thể hợp tác đầu tư cho giáo dục, đào tạo nghề và xây dựng kỹ năng liên tục nhằm đảm bảo nguồn nhân lực chất lượng cao.

Bên cạnh đó, cơ sở hạ tầng chắc chắn như giao thông, năng lượng và mạng lưới số đóng vai trò thiết yếu để doanh nghiệp vận hành hiệu quả. Tăng trưởng cũng được khuyến khích thông qua thị trường mở cho phép doanh nghiệp cạnh tranh tự do, cả trong và ngoài nước. Điều đó đòi hỏi những chính sách hỗ trợ thương mại và tháo gỡ rào cản gia nhập thị trường đối với doanh nghiệp mới.

Cuối cùng, để đạt được tăng trưởng bền vững và hoàn thành vai trò trong nền kinh tế, doanh nghiệp Việt cần tiếp cận được nguồn vốn bền vững. Nguồn vốn hiện tại chủ yếu đến từ tín dụng ngân hàng nhưng nhu cầu sẽ sớm gia tăng, đòi hỏi đa dạng nguồn huy động. Khả năng tiếp cận vốn trong và ngoài nước đều hết sức quan trọng, cũng quan trọng như việc xây dựng thị trường vốn hiệu quả để các doanh nghiệp có thể huy động vốn.

Mở ra những cánh cửa mới

Vốn là huyết mạch sống còn của bất kỳ doanh nghiệp nào, vì vậy, điều quan trọng là phải đảm bảo cho doanh nghiệp Việt tiếp cận được nhiều nguồn vốn. Các thị trường vốn quốc tế có lợi thế về chi phí vay thấp, đa dạng và thúc đẩy tăng trưởng với nhiều kênh và công cụ tài chính khác nhau. Hơn 20% khách hàng của HSBC Việt Nam có vị thế thuận lợi và đủ tiêu chuẩn để tiếp cận những thị trường như vậy. Họ là những tập đoàn lớn, doanh nghiệp tầm trung với khả năng linh hoạt cao và những tên tuổi trong lĩnh vực kinh tế mới đầy sức sáng tạo có tình hình tài chính vững mạnh, quản trị minh bạch và có khả năng mở rộng quy mô. Con số này đang gia tăng nhanh chóng bởi doanh nghiệp Việt ngày càng tuân thủ tiêu chuẩn toàn cầu nhờ xu hướng xuất khẩu bùng nổ và các dòng vốn FDI đổ vào Việt Nam.

Để tỏa sáng trên trường quốc tế, các doanh nghiệp cần chú trọng hai điểm. Thứ nhất, họ cần ưu tiên xây dựng những yếu tố nền tảng vững mạnh như nâng cao chất lượng báo cáo tài chính theo tiêu chuẩn quốc tế, củng cố bảng cân đối kế toán, duy trì tính đồng bộ và minh bạch, đồng thời áp dụng những thông lệ bền vững vốn hấp dẫn trong mắt các nhà đầu tư quốc tế. Thứ hai, họ có thể tận dụng các mối quan hệ đối tác với các tổ chức tài chính quốc tế như HSBC để đạt được uy tín thông qua hỗ trợ thẩm định, củng cố tín dụng và kết nối với mạng lưới người cho vay và nhà đầu tư toàn cầu.

Nhìn vào trong nước, Việt Nam cũng vừa được FTSE Russell nâng hạng lên thị trường mới nổi thứ cấp, có hiệu lực từ tháng 9/2026 sau đợt đánh giá giữa kỳ tháng 3/2026. Cột mốc này có thể mở ra nhiều dòng vốn lớn. Khoảng 1,5-3 tỷ USD vốn ngoại được dự báo sẽ chảy vào thị trường Việt Nam thông qua các quỹ đầu tư thụ động, còn dòng vốn qua quỹ đầu tư chủ động được ước tính vào khoảng 1,9-7,4 tỷ USD (theo HSBC Global Investment Research – The Flying Dutchman: Vietnam’s changing frontier report). Đây là một cơ hội lớn đối với doanh nghiệp trong nước.

Bên cạnh đó, Nghị quyết 222/2025/QH15 về trung tâm tài chính quốc tế của Việt Nam có hiệu lực từ 1/9/2025 không chỉ đánh dấu một bước chuyển mình về chính sách mà còn là một cột mốc với doanh nghiệp trong nước. Thành viên trung tâm tài chính quốc tế được hưởng nhiều quyền lợi mới quan trọng, đặc biệt là cho phép các công ty tự do tiến hành các hoạt động đầu tư với nhà đầu tư nước ngoài. Rõ ràng, thay đổi này đồng nghĩa doanh nghiệp có thể huy động vốn quốc tế mà không cần đi qua cơ cấu sở hữu nước ngoài phức tạp theo quy định trước đây.

Nắm bắt cơ hội

Không còn nghi ngờ gì nữa, kinh tế tư nhân của Việt Nam đang đứng trước bước ngoặt có một không hai trong lịch sử. Giờ chính là lúc để các doanh nghiệp tư nhân nắm bắt cơ hội này để vươn mình lớn mạnh như Thánh Gióng – một biểu tượng tiêu biểu của sự kiên cường, tinh thần đoàn kết và yêu nước trong câu chuyện cổ tích xưa của Việt Nam.

Có mặt tại Việt Nam từ 155 năm trước và đi cùng Việt Nam qua những thăng trầm, HSBC luôn đồng hành hỗ trợ khách hàng, rất nhiều trong số đó là các công ty Việt Nam quy mô từ tập đoàn lớn đến doanh nghiệp tầm trung. Với hiểu biết sâu sắc về địa phương cùng với mạng lưới và chuyên môn toàn cầu, chúng tôi sẽ tiếp tục vai kề vai với doanh nghiệp Việt để giúp họ nắm bắt cơ hội trong kỷ nguyên mới của đất nước.