Thương mại điện tử phát triển nhanh nhưng chưa bền vững

Các diễn giả trả lời nhiều câu hỏi liên quan đến thương mại điện tử xanh

Ngày 21/7/2023, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) phối hợp với Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM) cùng sự đồng hành của Hiệp hội Phát triển nhân lực logistics Việt Nam (VALOMA) tổ chức Diễn đàn Hoàn tất đơn hàng 2023 - Hướng tới Thương mại điện tử Xanh với sự tham gia của trên 300 đại biểu.

Bộc lộ một số điểm chưa bền vững

Bà Lê Hoàng Oanh - Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số cho biết, thời gian qua, thương mại điện tử của Việt Nam đã có sự phát triển vượt bậc. Theo báo cáo của Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, 6 tháng đầu năm 2023, doanh thu thương mại điện tử bán lẻ tại Việt Nam ước đạt khoảng 10,3 tỉ USD, tăng 25% so với cùng kỳ và chiếm 7,7% doanh thu hàng hóa, dịch vụ trên cả nước.

“Thời gian qua, thương mại điện tử phát triển nhanh nhưng đã bộc lộ ra một số điểm chưa thực sự bền vững, đặc biệt là có tác động xấu đến môi trường. Trong lĩnh vực bán lẻ trực tuyến, cụ thể là khâu giao hàng, xe cộ chạy trên đường đã thải ra một cái lượng phát thải khí carbon. Hay khâu đóng gói như là hộp carton, bao bì nilon, hộp xốp, đồ nhựa dùng một lần cũng đã tác động không nhỏ đến môi trường”, bà Oanh chia sẻ.

Theo báo cáo logistics của Việt Nam, chi phí logistics tại các doanh nghiệp bán lẻ đã chiếm một tỷ trọng khá lớn trong giá thành, chiếm khoảng 10 - 20% trong tổng chi phí. Như vậy, trong chi phí logistics thì chi phí về vận chuyển chiếm một tỷ lệ khá lớn 60-80%.

Chính vì thế, theo bà Oanh, vấn đề đặt ra là tối ưu hóa chi phí vận chuyển để giúp cho doanh nghiệp giảm chi phí và đóng góp đáng kể vào việc giảm lượng rác thải từ hoạt động vận chuyển.

Theo nghiên cứu của một tổ chức quốc tế, việc tối ưu hóa dịch vụ vận chuyển trong thương mại điện tử như giảm quãng đường đi của các phương tiện hay sử dụng các vật liệu tái chế, thân thiện với môi trường để đóng gói bao bì, hàng hóa sẽ góp phần cắt giảm khoảng 30-40% lượng khí, rác phát thải trong lĩnh vực này.

Ông Nguyễn Thanh Hưng - Hội đồng tư vấn cấp cao về thương mại điện tử (Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam) - cho rằng hiện nay, thương mại điện tử phát triển rất nhanh nhưng cũng phải tính đến phát triển bền vững, và để phát triển bền vững thì có rất nhiều các bên liên quan.

Để cho thương mại điện tử xanh, bền vững thì người tiêu dùng đóng vai trò quyết định. Nếu như hàng chục triệu người Việt Nam khi mua sắm trực tuyến mà chúng ta chọn lựa giữa hai đơn vị, hai nền tảng hay nhà cung cấp giá như nhau, ai bảo vệ môi trường tốt hơn thì người tiêu dùng chọn. Hành vi này nếu ngấm vào vài chục triệu người tiêu dùng thì nó sẽ thực sự góp phần làm cho thương mại điện tử xanh.

Còn ông Trần Văn Trọng - Tổng Thư ký Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam, cho biết có sự chênh lệch rất lớn của thương mại điện tử giữa Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh với 61 tỉnh thành còn lại. Nếu không triển khai các giải pháp nhằm thu hẹp khoảng cách này thì sẽ tác động rất lớn tới sự phát triển bền vững của thương mại điện tử Việt Nam.

Phát triển xanh là xu hướng tất yếu

Một nghiên cứu của Google, Temasek và Bain & Company cho thấy, việc tối ưu hóa hoạt động vận chuyển trong thương mại điện tử như giảm quãng đường di chuyển của các phương tiện giao nhận, sử dụng các vật liệu tái chế, thân thiện để đóng gói hàng hóa… sẽ góp phần cắt giảm được 30-40% lượng khí phát thải trong lĩnh vực này.

Theo bà Oanh, vấn đề đặt ra với thương mại điện tử hiện nay là tính thân thiện với môi trường hay phát triển bền vững, đây được coi như một công cụ vô cùng quan trọng, hữu hiệu để giúp cho việc phát triển nền kinh tế xanh. Điều này cần có sự tham gia của các bên liên quan.

“Các cơ quan nhà nước, các doanh nghiệp, các cơ sở đào tạo, cơ sở nghiên cứu cũng như các tổ chức xã hội nghề nghiệp cần phải có sự phối hợp chặt chẽ nhằm triển khai những hoạt động phù hợp”, bà Oanh chia sẻ.

Thời gian qua, một số doanh nghiệp Việt Nam như Lazada hay Grab hay Bưu điện Việt Nam đã triển khai rất nhiều giải pháp để giảm thải tác động tiêu cực đến môi trường. Có thể kể đến một số các hoạt động như giảm lượng thùng các-tông, chuyển sang dùng 100% bao bì tái chế hoặc thân thiện môi trường để giảm rác thải nhựa, hay là khuyến khích các khách hàng nhận giao hàng chậm thay vì đẩy mạnh việc quảng bá giao hàng nhanh.

Theo ông Vũ Đức Thịnh - Giám đốc Logistics Lazada Việt Nam, năm 2022 doanh nghiệp này đã cam kết xây dựng doanh nghiệp bền vững, có trách nhiệm, cũng như kiểm soát tác động đối với môi trường như giao hàng xanh, những cải tiến trong khâu đóng gói và chia, chọn đơn cũng như phát hành Cẩm nang “Đóng gói hàng hoá hiệu quả, thân thiện với môi trường”.

Còn theo ông Phan Trọng Lê, Giám đốc Nghiên cứu phát triển thương hiệu VNPost, logistics phải hướng tới sự bền vững, thân thiện và bảo vệ môi trường. Trong công ty luôn cho sử dụng bình nước thủy tinh thay thế chai nhựa, khuyến khích nhân viên trồng cây xanh trong khuôn viên văn phòng. Ngoài ra, công ty luôn chú trọng quy trình thu hồi sản phẩm, hoàn hàng, tận thu phế liệu từ vật liệu đóng gói, vận chuyển và xử lý chất thải đúng quy định.

Ông Bùi Trung Kiên, Phó Chủ tịch Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam đánh giá, xu hướng xanh hóa trên thế giới là xu hướng tất yếu, Việt Nam nói chung hay tất cả những công ty logistics tại Việt Nam nói riêng không nằm ngoài xu hướng.