Top 10 địa phương hút doanh nghiệp lớn năm 2025 và bản đồ tăng trưởng mới

Nền tảng tăng trưởng mới và phương pháp đánh giá sức hút địa phương

Giai đoạn 2015–2024, Việt Nam duy trì tốc độ tăng trưởng GDP bình quân khoảng 6,0%, đứng trong nhóm dẫn đầu các nền kinh tế lớn châu Á. Bước sang năm 2025, nền kinh tế được dự báo tăng trưởng trên 8%, trong khi dòng vốn đầu tư nước ngoài tiếp tục chuyển dịch tích cực: 10 tháng đầu năm 2025, FDI đăng ký đạt 31,52 tỷ USD, tăng 15,6% so với cùng kỳ và chạm mức cao nhất trong 5 năm gần đây. Những con số này phản ánh niềm tin của nhà đầu tư vào một nền kinh tế có chi phí cạnh tranh, môi trường chính sách tương đối ổn định và đang mở rộng không gian phát triển thông qua sáp nhập đơn vị hành chính, đầu tư công, cải cách thủ tục và chuyển đổi số.

Trên nền bối cảnh đó, Vietnam Report xây dựng danh sách Top 10 Địa phương hấp dẫn doanh nghiệp lớn dựa trên ba nhóm tiêu chí chính: số lượng doanh nghiệp VNR500 hiện diện tại địa phương trong giai đoạn 2021–2025, mức độ hấp dẫn về môi trường đầu tư và thu hút FDI, cùng mức đóng góp vào tăng trưởng quốc gia thông qua GRDP, thu ngân sách và vai trò trong các chuỗi giá trị liên vùng. Dữ liệu được tổng hợp từ cơ quan quản lý nhà nước, thống kê kinh tế – xã hội, bộ cơ sở dữ liệu doanh nghiệp lớn của Vietnam Report, kết hợp với phân tích định lượng và định tính theo chuẩn quốc tế.

Điểm đáng chú ý là tư duy “nhìn địa phương trong hệ sinh thái vùng” xuyên suốt nghiên cứu. Một địa phương được đánh giá không chỉ qua quy mô kinh tế hay số lượng dự án FDI, mà còn qua cách địa phương đó “đứng trong mạng lưới”: liên kết với trung tâm tài chính, với cảng biển, với sân bay, với các chuỗi cung ứng công nghệ cao, và khả năng phối hợp với các tỉnh lân cận để tạo nên lợi thế cạnh tranh tổng hợp.

Nguồn: Vietnam Report

Những cực tăng trưởng mới của miền Bắc

Ở miền Bắc, Top 10 phác họa một mạng lưới cực tăng trưởng đang ngày càng gắn kết chặt chẽ quanh Thủ đô, mở rộng theo nhiều hướng cả biển, trung du lẫn công nghiệp phụ trợ.

Phú Thọ nổi lên như một cực tăng trưởng mới của vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ. Từ một địa phương trung du với các ngành nghề truyền thống, Phú Thọ đang chuyển mình thành trung tâm công nghiệp quy mô vừa, kết hợp logistics và du lịch văn hóa, đóng vai trò cầu nối giữa đồng bằng sông Hồng với các tỉnh Tây Bắc hay Tuyên Quang, Lào Cai, Thanh Hóa. Hệ thống cao tốc Nội Bài – Lào Cai, Việt Trì – Ba Vì và các trục quốc lộ hướng tâm về Hà Nội giúp Phú Thọ trở thành điểm trung chuyển hàng hóa quan trọng. Không gian công nghiệp được quy hoạch với quỹ đất sạch, hạ tầng đồng bộ, thu hút các tập đoàn như Japfa Comfeed, Piaggio Việt Nam, VG PIPE, AMY GRUPO, Daesang Việt Nam, trong khi tài nguyên văn hóa đặc sắc như Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương và lễ hội Đền Hùng tạo nền cho du lịch lễ hội và trải nghiệm. Thách thức đặt ra là nâng cấp hạ tầng nội tỉnh, nguồn nhân lực kỹ thuật và dịch vụ hỗ trợ công nghiệp để tận dụng trọn vẹn lợi thế “cầu nối vùng”.

Nguồn: Vietnam Report

Bắc Ninh, lần đầu tiên góp mặt trong bảng xếp hạng này, khẳng định vị thế “thủ phủ điện tử” và trung tâm công nghiệp công nghệ cao của Việt Nam. Nằm trong vành đai sản xuất – công nghệ bao quanh Hà Nội, Bắc Ninh là mắt xích quan trọng nối Thủ đô với Hải Phòng và các cực sản xuất lân cận. Hệ sinh thái điện tử – linh kiện – công nghiệp hỗ trợ hình thành suốt hơn hai thập kỷ giúp địa phương duy trì năng suất và kim ngạch xuất khẩu cao. Sau sáp nhập, không gian phát triển được mở rộng nhờ các dự án như Vành đai 4, cao tốc kết nối Hải Phòng – Quảng Ninh, tạo thuận lợi cho dòng vốn FDI mới trong lĩnh vực bán dẫn, thiết bị thông minh, pin và công nghệ xanh. Bắc Ninh đồng thời phát triển mô hình đô thị – dịch vụ công nghệ, song cũng phải giải bài toán môi trường, hạ tầng đô thị và cạnh tranh nhân lực chất lượng cao với Hà Nội.

Quảng Ninh tiếp tục khẳng định mình như “hạt nhân kinh tế biển và du lịch chất lượng cao” của vùng Đông Bắc. Từ một tỉnh công nghiệp nặng, Quảng Ninh chuyển mình dựa trên cải cách thể chế, nhiều năm dẫn đầu về chỉ số PCI, đẩy mạnh số hóa thủ tục hành chính, thu hút các tập đoàn lớn trong năng lượng, vật liệu xây dựng, du lịch và dịch vụ. Hạ tầng giao thông liên hoàn từ Hà Nội – Hải Phòng – Hạ Long – Vân Đồn – Móng Cái, cùng sân bay Vân Đồn và các cảng biển nước sâu, biến Quảng Ninh thành cửa ngõ kết nối Việt Nam với Trung Quốc và Đông Bắc Á. Hệ sinh thái du lịch với Vịnh Hạ Long, bán đảo Cát Bà, các đô thị du lịch Hạ Long, Cẩm Phả, Vân Đồn giúp địa phương chuyển từ du lịch đại chúng sang du lịch chất lượng cao. Thách thức là cân bằng giữa công nghiệp – du lịch – bảo vệ môi trường biển, nhưng nếu xử lý tốt, Quảng Ninh có thể trở thành một trong những mô hình phát triển toàn diện bậc nhất cả nước.

Trong cấu trúc liên kết vùng, Hà Nội giữ vai trò “bộ não” điều phối của cả vùng Bắc Bộ. Sau sắp xếp đơn vị hành chính, Thủ đô không chỉ là trung tâm chính trị – văn hóa mà còn là hạt nhân của một “vùng siêu đô thị – siêu công nghiệp” kéo dài sang Bắc Ninh, Hưng Yên và Phú Thọ – nơi tập trung dày đặc doanh nghiệp FDI công nghệ cao. Hà Nội sở hữu hệ sinh thái tri thức lớn nhất với các trường đại học, viện nghiên cứu, trung tâm R&D, doanh nghiệp công nghệ, giữ vai trò nơi ra quyết định về công nghệ, vốn và nhân lực. Các tỉnh vệ tinh đảm nhiệm “khâu sản xuất”: Bắc Ninh với điện tử, Phú Thọ với cơ khí – ô tô, Hưng Yên với công nghiệp phụ trợ. Hà Nội đồng thời là trung tâm dịch vụ có giá trị gia tăng cao trong tài chính – ngân hàng, thương mại, giáo dục, y tế, tiêu dùng cao cấp, đóng vai trò “mỏ neo thị trường” cho doanh nghiệp lớn. Tuy nhiên, áp lực hạ tầng, giao thông công cộng, chênh lệch chất lượng dịch vụ và cạnh tranh nhân lực khu vực đòi hỏi Thủ đô phải tiếp tục đi đầu trong đổi mới mô hình quản trị đô thị và điều phối vùng.

Nguồn: Vietnam Report

Hải Phòng, trong bức tranh này, là “đầu mối sản xuất – logistics – xuất khẩu” của toàn vùng Bắc Bộ. Cụm cảng nước sâu Lạch Huyện đưa thành phố trở thành một trong số ít cảng tại ASEAN có khả năng tiếp nhận tàu trọng tải lớn, giúp giảm chi phí vận tải, tăng cạnh tranh cho hàng hóa Việt Nam. Hệ thống khu công nghiệp – khu kinh tế như Đình Vũ – Cát Hải, Tràng Duệ, VSIP thu hút các tập đoàn LG, Ford, LS-VINA…, đưa Hải Phòng dịch chuyển từ công nghiệp nặng truyền thống sang công nghệ cao, logistics, công nghiệp chế biến. Với kết nối cao tốc trục Hà Nội – Hải Phòng – Quảng Ninh – Lạng Sơn, thành phố trở thành điểm đầu – điểm cuối của chuỗi giá trị sản xuất – logistics vùng Bắc Bộ, dù vẫn đối diện thách thức về môi trường, hạ tầng đô thị và nhân lực kỹ thuật.

Hưng Yên và Ninh Bình là hai cực bổ sung quan trọng cho mạng lưới này. Hưng Yên từ chỗ là “vệ tinh của Thủ đô” đang chuyển mình thành trung tâm công nghiệp – công nghệ cao, đóng vai trò bổ trợ cho chuỗi cung ứng điện tử, cơ khí. Vị trí trên trục Hà Nội – Hải Phòng – Bắc Ninh cùng hệ thống cao tốc, đường vành đai giúp Hưng Yên trở thành điểm đến hấp dẫn cho công nghiệp phụ trợ, với một khu kinh tế và 23 khu công nghiệp, tỷ lệ lấp đầy gần 65%, nơi hiện diện của nhiều tập đoàn như Hòa Phát, Stavian, Mavin Austfeed.

Ninh Bình lần đầu góp mặt trong Top 10 với mô hình “ba trụ cột”: công nghiệp chế tạo, du lịch sinh thái – văn hóa và nông nghiệp đặc thù. Tổ hợp sản xuất ô tô Hyundai Thành Công tạo cú hích cho ngành cơ khí, linh kiện và vật liệu phụ trợ. Cùng lúc, quần thể Tràng An (UNESCO), Tam Cốc – Bích Động, Bái Đính xây dựng thương hiệu du lịch sinh thái – văn hóa Việt Nam trên bản đồ quốc tế. Nông nghiệp đặc sản như dê núi, gạo nếp, mô hình nông nghiệp kết hợp du lịch tạo ra giá trị kép. Vấn đề đặt ra là bảo tồn cảnh quan, nâng cấp hạ tầng đô thị và bồi dưỡng nguồn nhân lực kỹ thuật để địa phương vươn lên thành cực tăng trưởng bền vững.

Vùng động lực phía Nam và thông điệp chiến lược cho doanh nghiệp lớn

Tại phía Nam, Top 10 phác họa một “siêu vùng kinh tế” xoay quanh TP.HCM với các cực công nghiệp – logistics – năng lượng trải rộng trên Đồng Nai, Tây Ninh và các địa phương lân cận.

Đồng Nai giữ vai trò một trong những “chân kiềng” quan trọng nhất của cấu trúc kinh tế phía Nam. Từ trung tâm công nghiệp và nông nghiệp công nghệ cao, Đồng Nai đã phát triển hệ sinh thái doanh nghiệp đa dạng với Sonadezi, Dofico, Tín Nghĩa, Trường Hải cùng nhiều nhà đầu tư FDI như Cargill, Nestlé, Sunjin Vina. “Siêu dự án” Cảng hàng không quốc tế Long Thành đưa địa phương trở thành cửa ngõ hàng không mới của miền Nam, mở ra cơ hội hình thành các trung tâm logistics hàng không, khu công nghiệp phụ trợ, trung tâm phân phối và dịch vụ thương mại toàn cầu. Vị trí giáp TP.HCM, kết nối đường bộ – đường không – đường biển giúp Đồng Nai có tiềm năng bước vào “chu kỳ vàng” tăng trưởng, với điều kiện giải quyết tốt bài toán hạ tầng kết nối nội tỉnh, quy hoạch đô thị và chất lượng nguồn nhân lực.

Nguồn: Vietnam Report

Tây Ninh là cực tăng trưởng đặc thù, kết hợp lợi thế biên giới và năng lượng tái tạo. Nằm giữa TP.HCM và Phnom Penh, tỉnh là cửa ngõ giao thương của Việt Nam với Campuchia và tiểu vùng Mekong, nơi hội tụ dòng hàng nông sản, công nghiệp nhẹ, vật liệu và thương mại biên giới. Cụm nhà máy điện mặt trời Dầu Tiếng – một trong những tổ hợp năng lượng mặt trời lớn nhất cả nước – cùng tiềm năng điện gió tạo nền tảng cho các khu công nghiệp xanh, giúp doanh nghiệp đáp ứng các tiêu chuẩn ESG, CBAM và các yêu cầu về phát thải trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Kinh tế cửa khẩu với Mộc Bài, Xa Mát, dự án cao tốc TP.HCM – Mộc Bài và các trung tâm logistics biên giới đang đưa Tây Ninh từ “vùng đệm” trở thành trung tâm logistics – thương mại, điểm đặt kho, trung tâm phân phối và nhà máy phụ trợ tối ưu nhờ chi phí đất thấp và khả năng kết nối xuyên biên giới. Thách thức của Tây Ninh nằm ở chất lượng nhân lực, hạ tầng nội tỉnh, dịch vụ logistics và cải thiện môi trường đầu tư theo chuẩn quốc tế.

TP.HCM, trong bức tranh mới, không chỉ là “đầu tàu truyền thống” mà là trục xoay của một “siêu vùng kinh tế” kết nối với Bình Dương, Đồng Nai và Bà Rịa – Vũng Tàu. Thành phố giữ vai trò trung tâm tài chính – dịch vụ, hạt nhân điều phối các quyết định về vốn, sản phẩm, đổi mới mô hình kinh doanh. Dòng vốn FDI đăng ký mới và điều chỉnh 10 tháng đầu năm 2025 đạt 2,63 tỷ USD, tăng gấp 2,1 lần so với cùng kỳ năm trước, cho thấy sức hấp dẫn bền vững với nhà đầu tư. Khi tuyến đường sắt Bàu Bàng – Cái Mép được triển khai, TP.HCM sẽ kết nối trực tiếp các cụm sản xuất lớn ở Bình Dương – Đồng Nai với cụm cảng nước sâu Cái Mép – Thị Vải, tạo thành trục vận chuyển – sản xuất – xuất khẩu liền mạch. Một “tam giác kinh tế” được định hình: TP.HCM là trung tâm dịch vụ – tài chính, Bình Dương là cực sản xuất – công nghiệp hỗ trợ, Bà Rịa – Vũng Tàu là cửa ngõ thương mại quốc tế. Song song với cơ hội, TP.HCM phải đối mặt áp lực hạ tầng, dân số, dịch vụ công và yêu cầu nâng tầm năng lực quản trị tương xứng với vai trò trung tâm khu vực.

Nguồn: Vietnam Report

Nhìn tổng thể, Top 10 Địa phương hấp dẫn doanh nghiệp lớn năm 2025 cho thấy tăng trưởng của Việt Nam trong thập kỷ tới sẽ được dẫn dắt bởi các “vùng động lực” hơn là từng địa phương riêng lẻ. Doanh nghiệp không chỉ chọn một điểm đến, mà chọn một hệ sinh thái: đặt trụ sở tại TP.HCM, nhà máy ở Đồng Nai, trung tâm logistics ở Hải Phòng, khu công nghiệp vệ tinh ở Hưng Yên, trung tâm R&D tại Hà Nội hay cụm du lịch – dịch vụ tại Quảng Ninh. Các quyết định đầu tư đang dịch chuyển theo logic “chuỗi giá trị vùng”, nơi mỗi địa phương đóng một vai trò chuyên biệt nhưng gắn kết trong một tổng thể.