TP. Hồ Chí Minh: Thời cơ vàng thúc đẩy công nghiệp bán dẫn

Đó là nhận định của ông Nguyễn Mạnh Cường, Phó Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh khi đưa ra lời mời gọi các nhà đầu tư, các đại bàng công nghệ đến thành phố. Theo ông Cường, với việc Quốc hội thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 98/2023/QH15, TP. Hồ Chí Minh có công cụ pháp lý mạnh mẽ cho phép thành phố thực hiện cơ chế Sandbox (thử nghiệm có kiểm soát), thiết lập các khu thương mại tự do gắn với công nghiệp số, nơi dòng chảy công nghệ được lưu thông thuận lợi nhất.

Khu Công nghệ cao TP. Hồ Chí Minh đóng vai trò quan trọng trong việc liên kết các đơn vị nghiên cứu thúc đẩy ngành công nghiệp bán dẫn vi mạch trên địa bàn

Trong đó, khu vực trung tâm TP. Hồ Chí Minh với bề dày lịch sử về giáo dục đào tạo và là trung tâm đổi mới sáng tạo, với vai trò quan trọng của Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh, Khu Công nghệ cao TP. Hồ Chí Minh và cộng đồng khởi nghiệp sôi động. Đây tiếp tục đóng vai trò là trái tim nghiên cứu, nơi đặt các trung tâm thiết kế chip và cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao hàng đầu cả nước. Khu vực Bình Dương cũ vốn là thủ phủ công nghiệp của Việt Nam với quỹ đất sạch rộng lớn, hạ tầng năng lượng, cấp thoát nước ổn định. Đây là địa bàn lý tưởng nhất để các nhà đầu tư đặt nhà máy sản xuất và nhà máy đóng gói, kiểm thử quy mô lớn. Song song đó, khu vực Bà Rịa - Vũng Tàu cũ với cụm cảng nước sâu Cái Mép - Thị Vải và sự kết nối trực tiếp sân bay quốc tế Long Thành đảm bảo cho chuỗi cung ứng vật liệu siêu tinh khiết và xuất khẩu sản phẩm chip đi toàn cầu với tốc độ nhanh nhất và chi phí tối ưu nhất.

Để phát triển công nghiệp bán dẫn, ông Nguyễn Hữu Yên, Phó giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP. Hồ Chí Minh cho biết thành phố đang đề xuất nhiều chính sách hỗ trợ để thúc đẩy ngành công nghiệp bán dẫn. Theo đó, thành phố sẽ hỗ trợ một phần chi phí đầu tư, cung cấp điện ổn định, nước siêu sạch, đồng thời hỗ trợ chi phí dự án R&D, sản xuất thử, mua bản quyền, chi phí đổi mới công nghệ, hỗ trợ lương chuyên gia cao cấp, thành lập quỹ phát triển nhân lực vi mạch. Thành phố đặt mục tiêu đến năm 2030, sẽ có 9.000 kỹ sư và chuyên gia trong lĩnh vực vi mạch, bán dẫn.

Để đào tạo nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn tại Việt Nam sát hơn vói thực tế, ông Lưu Huê Tiến, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần giáo dục quốc tế SUN Edu cho rằng điểm nghẽn lớn nhất hiện nay là sự lệch pha giữa đào tạo và nhu cầu thực tế, dẫn đến sinh viên mới ra trường cần phải đào tạo thêm. Từ hiệu quả thực tiễn của mô hình đào tạo theo đơn đặt hàng của doanh nghiệp mà SUN Edu đang triển khai, ông Lưu Huê Tiến đề xuất Nhà nước nghiên cứu ban hành cơ chế đặt hàng đào tạo nhân lực vi mạch bán dẫn, nhằm đáp ứng nhu cầu thực tiễn.

“Doanh nghiệp tham gia đồng thiết kế chương trình, tăng cường thực hành và gắn kết chặt chẽ với sản xuất. Cách tiếp cận này được kỳ vọng sẽ rút ngắn thời gian thích nghi của nhân lực mới, khắc phục tình trạng đào tạo nặng lý thuyết, thiếu kỹ năng thực tiễn”, ông Tiến nói.

TP. Hồ Chí Minh tập trung phát triển nguồn nhân lực trong đại học với tiêu chí bám sát thực tiễn để thúc đẩy ngành công nghiệp bán dẫn

Nhận xét chung về thực trạng của ngành công nghiệp bán dẫn cả nước, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Hoàng Phương cho biết năm 2025, Việt Nam có 16 doanh nghiệp sản xuất vật liệu, thiết bị sản xuất chip bán dẫn, chủ yếu là sản xuất sản phẩm phụ trợ cho thiết bị sản xuất chip và cung cấp vật liệu bán dẫn cho nước ngoài. Lĩnh vực thiết kế chip hiện có hơn 50 công ty nước ngoài từ Nhật, Mỹ, Đài Loan, Hàn Quốc đã có mặt ở Việt Nam và có khoảng hơn 10 doanh nghiệp trong nước, cùng với đội ngũ nhân lực khoảng 7.000 kỹ sư thiết kế. Đây là công đoạn mà Việt Nam có lợi thế hiện nay.

Để thúc đẩy ngành công nghiệp bán dẫn Bộ Khoa học và Công nghiệp đã và đang hoàn thiện hành lang pháp lý, đẩy mạnh thu hút đầu tư và chuyển giao công nghệ; tập trung nguồn lực cho nghiên cứu, phát triển (R&D) và hạ tầng nghiên cứu; thành lập trung tâm quốc gia hỗ trợ sản xuất thử chip bán dẫn theo mô hình tập trung.

Khẳng định chính sách phát triển của công nghiệp bán dẫn Việt Nam, ông Huỳnh Thành Đạt, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương cho rằng Chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn Việt Nam đi vào thực chất, khu vực kinh tế tư nhân cần được xác định là lực lượng đồng hành quan trọng, từng bước phát huy vai trò dẫn dắt và lan tỏa trong phát triển ngành. Đặc biệt, doanh nghiệp công nghệ cao, doanh nghiệp khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo có ý nghĩa rất quan trọng trong việc hình thành năng lực nội sinh, tăng cường liên kết với khu vực FDI và từng bước nâng cao vị thế của Việt Nam trong chuỗi giá trị bán dẫn toàn cầu.

Nhấn mạnh vai trò “đầu tàu đổi mới sáng tạo” của TP. Hồ Chí Minh, ông Đạt cho rằng thành phố đang là nơi hội tụ và cộng hưởng của 3 trụ cột gồm chính sách, công nghệ và nhân lực, qua đó thể hiện sinh động tinh thần Nghị quyết 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

“Thực tiễn, TP. Hồ Chí Minh đã gợi mở những giải pháp rõ ràng, khả thi, có thể triển khai ngay trong đào tạo nhân lực, phát triển hạ tầng công nghệ, xây dựng các trung tâm dùng chung và thúc đẩy hợp tác công - tư trong lĩnh vực bán dẫn, trí tuệ nhân tạo và công nghệ cao”, ông Huỳnh Thành Đạt nhận định.

TP. Hồ Chí Minh đang thực hiện mô hình phát triển “TP. Hồ Chí Minh+”, hình thành một cực tăng trưởng mới cho ngành bán dẫn. Mô hình này dựa trên 4 trụ cột là nhân lực, hệ sinh thái, nghiên cứu - phát triển công nghệ lõi và thể chế. Trên cơ sở đó, ngành công nghệ thành phố đề xuất các nhóm chính sách đột phá, trong đó nhấn mạnh hỗ trợ tài chính trực tiếp cho hạ tầng và sản xuất, phát triển thiết kế vi mạch (IC design), công nghiệp phụ trợ và đào tạo – thu hút nhân lực chất lượng cao.

“Thành phố cam kết tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho nhà đầu tư, tận dụng các cơ chế đặc thù được Quốc hội trao để thiết lập các khu chức năng trong khu thương mại tự do. Thành phố khẳng định sẽ là khách hàng lớn nhất cho sản phẩm chip bán dẫn, đồng thời đảm bảo cung cấp năng lượng ổn định, hạ tầng kết nối số tốt nhất và nâng cao chất lượng sống nhằm thu hút các chuyên gia toàn cầu”, ông Cường nói.