Xuất khẩu dừa kỳ vọng vượt mốc 1 tỷ USD năm 2024

Hiện Trung Quốc có nhu cầu về mặt hàng dừa lớn nhất

Xuất khẩu dừa mang lại giá trị cao

Phát biểu khai mạc Diễn đàn “Kết nối sản xuất và tiêu thụ sản phẩm dừa” diễn ra ngày 13/12, bà Nguyễn Thị Thanh Thủy, Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ và môi trường (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho biết, dừa là 1 trong 6 cây công nghiệp chủ lực theo Đề án phát triển cây công nghiệp chủ lực đến năm 2030 gồm các cây: cà phê, cao su, chè, điều, hồ tiêu, dừa.

Dừa Việt Nam đang là mặt hàng xuất khẩu với giá trị cao. Các sản phẩm chế biến từ dừa có tiềm năng lớn để gia tăng giá trị của cây dừa, tăng thu nhập cho người dân. Theo thống kê, 30% diện tích dừa đã được công nhận đạt tiêu chuẩn VietGAP, 30% được cấp mã số vùng trồng. Năm 2024, giá trị kim ngạch xuất khẩu dừa đạt 900 triệu USD.

Theo bà Thủy, mục tiêu đến năm 2030, phấn đấu diện tích dừa trên toàn quốc đạt trên 200.000ha. Các vùng trồng dừa trọng điểm là ĐBSCL (175.000ha) và Duyên hải Nam Trung bộ. Để đạt được mục tiêu này, thời gian qua, phát triển sản xuất và chế biến dừa được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn rất quan tâm.

Ông Huỳnh Quang Đức, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Bến Tre, cho biết, tỉnh được mệnh danh “thủ phủ dừa” của cả nước với diện tích trồng trên 80.000ha, chiếm 88% diện tích dừa vùng Đồng bằng sông Cửu Long và gần 42% diện tích dừa cả nước. Cây dừa được xác định là cây trồng chủ lực và nguồn thu nhập của hơn 200.000 hộ dân khu vực nông thôn của tỉnh.

Sản phẩm dừa xiêm xanh Bến Tre đã được cấp giấy đăng ký bảo hộ nhãn hiệu hàng hóa và chứng chỉ quốc gia về chỉ dẫn địa lý. Đến nay, toàn tỉnh Bến Tre có 133 vùng trồng dừa được cấp 133 mã số với diện tích hơn 8.300 ha. Toàn tỉnh có 14 doanh nghiệp được cấp mã số cơ sở đóng gói xuất khẩu dừa tươi xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc. Mỗi năm, xuất khẩu dừa mang về cho tỉnh Bến Tre hơn 350 triệu USD.

Hiện Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã phối hợp với các ban ngành đoàn thể, chính quyền địa phương xây dựng vùng nguyên liệu dừa hữu cơ đạt trên 20.700ha. Hình thành chuỗi giá trị liên kết chặt chẽ với 8 doanh nghiệp lớn, có công nghệ chế biến hiện đại, chế biến và xuất khẩu các sản phẩm dừa hữu cơ vào nhiều thị trường như: Mỹ, EU, Nhật, Trung Quốc, Canada, Hàn Quốc…

Ông Lê Thanh Hòa - Phó Cục trưởng Cục Chất lượng (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho biết, từ con số khiêm tốn 180 triệu USD kim ngạch xuất khẩu năm 2010, ngành dừa phát triển mạnh mẽ, đạt hơn 900 triệu USD vào năm 2023 và kỳ vọng vượt mốc 1 tỷ USD trong năm 2024.

Trong nhóm thị trường trọng điểm, Trung Quốc có nhu cầu lớn nhất. Vừa qua, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Tổng cục Hải quan Trung Quốc đã ký Nghị định thư cho phép dừa tươi xuất khẩu chính ngạch, mở ra cơ hội to lớn cho dừa tươi Việt Nam.

Quyết liệt xử lý mã số vùng trồng

Bà Nguyễn Thị Kim Thanh, Chủ tịch Hiệp hội dừa Việt Nam cho biết, ngành công nghiệp chế biến dừa Việt Nam đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt nguyên liệu nghiêm trọng. Nhiều doanh nghiệp đã đầu tư cơ sở vật chất, nhà máy tại Bến Tre nhưng vẫn thiếu nguyên liệu để hoạt động hết công suất. Thêm vào đó, việc xuất khẩu nguyên liệu dừa khô sang Trung Quốc với thuế suất 0% và việc Indonesia áp dụng thuế xuất khẩu 80% từ đầu năm 2025 đã khiến nguồn cung nguyên liệu dừa khô trong nước trở nên khan hiếm.

Bên cạnh vấn đề nguyên liệu, tình trạng mua bán trái phép mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói đang gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín và khả năng cạnh tranh của ngành dừa Việt Nam trên thị trường quốc tế. Ông Nguyễn Phong Phú - Giám đốc Kỹ thuật Vina T&T Group - nhấn mạnh, đây là một vấn đề cấp bách cần giải quyết triệt để. Nhiều tổ chức đã lợi dụng mã số vùng trồng để bán hoặc cho thuê, cung cấp thông tin sai lệch về xuất xứ sản phẩm, thậm chí có những vùng trồng không đảm bảo tiêu chuẩn đã đăng ký. Điều này không chỉ vi phạm quy định mà còn gây ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm và uy tín của Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Để khắc phục tình trạng này, các chuyên gia đề xuất xây dựng một hệ thống số hóa để quản lý chặt chẽ mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói. Đồng thời, cần tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm và nâng cao nhận thức của người dân, doanh nghiệp về tầm quan trọng của việc bảo vệ thương hiệu quốc gia.

Ông Huỳnh Quang Đức, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, tỉnh đã có nhiều giải pháp để phát triển ngành dừa bền vững, như xây dựng chuỗi liên kết sản xuất, chuyển giao kỹ thuật và nâng cao năng lực cho người dân.

TS. Phan Thị Thu Hiền, Giám đốc Trung tâm Kiểm dịch Thực vật Sau nhập khẩu 2, Cục Bảo vệ Thực vật, cho biết vấn đề vùng trồng và cơ sở đóng gói đang được các nhà quản lý và nhà khoa học đặc biệt quan tâm. Việc được cấp mã số chỉ là bước khởi đầu, quan trọng hơn là duy trì và nâng cao thương hiệu của cá nhân, công ty, vùng trồng, cũng như hình ảnh nông sản Việt Nam.

Bà Hiền nhấn mạnh: “Trong quá trình tham gia xuất khẩu, nếu doanh nghiệp vi phạm nhiều lần, phía nhà nhập khẩu hoàn toàn có thể tăng cường các rào cản, thậm chí ngừng nhập khẩu sản phẩm”.