Hiệp định VPA/FLEGT: DN muốn tuân thủ tốt, phải hiểu trước đã

	Hóa giải thách thức hội nhập
	Thủ tướng chỉ thị một loạt nhiệm vụ cấp bách trong thực hiện các FTA
	Doanh nghiệp chưa tận dụng các cơ hội

Việt Nam và EU đã kết thúc chính thức tiến trình đàm phán Hiệp định VPA/FLEGT. Nội dung Hiệp định VPA/FLEGT dài tới 300 trang, với những quy định rất kỹ thuật và phức tạp. Phần lớn DN ngành gỗ vẫn còn hiểu khá mơ hồ về Hiệp định và chưa tường tỏ cần phải làm những gì.

Sản phẩm gỗ phải xác minh hợp pháp trong cả quá trình từ khi rời rừng đến khi sản xuất và bán ra

Đơn cử như tỉnh Bình Dương có hơn 600 doanh nghiệp ngành gỗ và chiếm tới 50% kim ngạch xuất khẩu gỗ của cả nước với tốc độ tăng trưởng 10-15% (cao hơn tốc độ chung cả nước). Tuy nhiên, có tới 50% các DN ngành gỗ ở Bình Dương chưa hiểu rõ về VPA/FLEGT, ông Huỳnh Quang Thanh – Tổng Giám đốc Công ty đồ gỗ Hiệp Long - Chủ tịch Hiệp hội chế biến gỗ Bình Dương (BIFA) cho biết.

Hiện các DN gỗ Bình Dương xuất khẩu chủ yếu sang EU, Mỹ, Nhật Bản, Australia và cả Đài Loan, Trung Quốc. Tuy nhiên với các nhà nhập khẩu ở EU, Mỹ, Nhật Bản, Australia… gỗ không hợp pháp họ không mua. Bởi vậy DN Bình Dương nhập khẩu gỗ nguyên liệu từ Mỹ, Canada, EU Nam Mỹ, New Zealand… là những quốc gia luôn đòi hỏi tính hợp pháp. Do đó, việc đảm bảo tính hợp pháp của nguồn gốc gỗ đối với DN gỗ ở Bình Dương không có gì là khó khăn.

Trong khi theo các chuyên gia, VPA/FLEGT nếu được thực hiện hiệu quả cũng đồng nghĩa với việc gỗ và sản phẩm gỗ Việt Nam có được giấy phép đi vào EU một cách dễ dàng và các quốc gia khác cũng dễ chấp nhận. Nhưng để đáp ứng yêu cầu của VPA/FLEGT thì không đơn giản như thế.

“Tôi tìm hiểu VPA/FLEGT từ năm 2011 khi EU và Việt Nam bắt đầu đàm phán, tôi đã hiểu nhưng cũng chưa chắc đã hiểu hết các yêu cầu của Hiệp định này”, ông Huỳnh Quang Thanh - Tổng giám đốc Công ty Hiệp Long chia sẻ. Đơn cử như mặt thủ tục và kỹ thuật, VPA/FLEGT quy định thế nào với gỗ Việt Nam nhập khẩu vì hiện Việt Nam đang nhập khẩu gỗ từ hơn 100 quốc gia và vùng lãnh thổ. “DN muốn tuân thủ tốt thì DN phải hiểu trước đã”, ông Thanh nói.

Cũng là một người tìm hiểu khá kỹ về VPA/FLEGT, ông Điền Quang Hiệp, Chủ tịch, Tổng giám đốc Công ty Minh Phát (MIFACO) cực kỳ ủng hộ Hiệp định ủng hộ sử dụng gỗ hợp pháp. Tuy nhiên, “tôi vẫn còn nhiều thắc mắc về VPA/FLEGT và việc áp dụng ở Việt Nam”, ông Hiệp nói. PEFC và FSC đã cấp chứng chỉ rừng cho gần 1/3 diện tích rừng trên thế giới, vậy những công ty có các chứng chỉ tự nguyện (như FSC hay PEFC) có phải tuân thủ hệ thống VNTLAS không. Nếu các chứng chỉ này không được công nhận sẽ thiệt thòi lớn cho ngành chế biến gỗ Việt Nam và các chủ hộ trồng rừng có FSC.

Trước những vấn đề DN còn băn khoăn, bà Tô Kim Liên – Giám đốc Trung tâm Giáo dục và Phát triển (CED), một tổ chức đã theo sát quá trình đàm phán giữa Việt Nam – EU và là đơn vị hỗ trợ tuyên truyền và phổ biến Hiệp định cho biết, hệ thống đảm bảo gỗ hợp pháp (VNTLAS) là hệ thống đảm bảo các sản phẩm gỗ được xác minh hợp pháp dựa theo các yêu cầu của pháp luật Việt Nam trong toàn bộ chuỗi cung, từ khi gỗ còn trong rừng hay từ thời điểm gỗ được nhập khẩu cho đến điểm cuối cùng là xuất khẩu hay gỗ được bán ra.

Những công ty có các chứng chỉ FSC, PEFC vẫn cần giấy phép FLEGT. Việt Nam sẽ đánh giá hệ thống chứng chỉ tự nguyện và hệ thống chứng chỉ quốc gia theo các yêu cầu của VNTLAS và các chứng chỉ đó được coi là những bằng chứng xác minh bổ sung khi xác minh gỗ nhập khẩu. Các chứng chỉ tự nguyện hiện tại các doanh nghiệp đã có sẽ có lợi thế khi tham gia hệ thống phân loại doanh nghiệp (OCS). OCS là hệ thống đánh giá phân loại rủi ro của các chủ thể kinh doanh, một phần không tách rời trong hệ thống VNTLAS.

Tuy nhiên, nhiều DN ngành gỗ cho rằng, với gần 300 trang nội dung của VPA/FLEGT, cơ quan quản lý Nhà nước cần ban hành hướng dẫn chi tiết để DN và các ngành có liên quan như kiểm lâm, hải quan, thuế… phải hiểu để thực thi thống nhất, tránh tình trạng mỗi nơi hiểu và thực thi một kiểu gây khó khăn cho DN.