Nhập khẩu phế liệu - nguy cơ nhãn tiền

	Hưởng ứng Ngày Môi trường Thế giới 2018: Quyết liệt xử lý rác thải nhựa
	Yêu cầu kiểm tra thực tế 100% các lô hàng phế liệu nhập khẩu

Theo thông tin từ Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn, từ đầu tháng 6/2018 đến nay, tại khu vực cảng Cát Lái, lượng container hàng phế liệu nhập khẩu gia tăng rất mạnh, lên đến vài ngàn, chủ yếu là mặt hàng nhựa, giấy phế thải các loại. Điều đáng nói, số lượng hàng phế liệu mà các doanh nghiệp (DN) nhập về ùn ứ tại cảng lâu ngày, không chỉ làm ảnh hưởng đến hoạt động xuất nhập, giải phóng hàng hóa tại cảng mà còn tiềm ẩn nguy cơ gây ô nhiễm môi trường.

Việc nhập khẩu phế liệu tiềm ẩn nguy cơ gây ô nhiễm môi trường

Trước thực tế này, Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn vừa quyết định ngưng tiếp nhận các container phế liệu nhựa nhập khẩu về Tân cảng Cát Lái và Tân cảng Hiệp Phước kể từ đầu tháng 6 cho đến hết 30/9/2018. Đồng thời, chỉ cho dỡ hàng khỏi tàu sau khi DN xuất trình đủ giấy phép nhập khẩu được cơ quan có thẩm quyền cấp còn hiệu lực và văn bản cam kết thời gian nhận hàng cụ thể. Trường hợp không đủ chứng từ theo yêu cầu, hãng tàu và DN phối hợp để chuyển cảng, dỡ hàng về các cảng khác trước khi tàu cập bến, tránh làm phát sinh thời gian và chi phí cho phía DN nhập hàng.

Dự kiến, sau khi ngưng tiếp nhận đối với mặt hàng phế liệu nhựa, chỉ còn mặt hàng phế liệu giấy được nhập khẩu, nên số lượng hàng về cảng không còn ồ ạt như trước.

Theo hướng dẫn của Tổng cục Hải quan, trên cơ sở các container hàng hóa phế liệu tồn đọng đã được phân loại, Hội đồng xử lý hàng tồn đọng sẽ lập, phê duyệt phương án xử lý theo hướng bán hàng hóa tồn đọng, đấu thầu thu mua, hoặc tiến hành xử lý tiêu hủy tùy từng trường hợp.

Mặc dù vậy, đại diện Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 cho biết, số lượng hàng phế liệu nhập khẩu còn tồn đọng vẫn rất lớn, nên để phân loại theo thành phần, tính chất hàng hóa phế liệu sẽ phát sinh chi phí giám định rất lớn.

Hiện nay, nhiều cảng tại một số tỉnh thành phía Bắc như Hải Phòng cũng xuất hiện tình trạng tương tự. Chính vì vậy, mới đây Thủ tướng Chính phủ đã ra văn bản yêu cầu các Bộ Tài chính, Công thương, Tài nguyên và Môi trường, Giao thông - Vận tải rà soát, siết chặt hoạt động nhập khẩu phế liệu vào Việt Nam. Đồng thời, tăng cường thanh tra, kiểm tra hoạt động mua bán, chế biến phế liệu đảm bảo an toàn môi trường.

Theo Bộ Tài nguyên và Môi trường, hoạt động nhập khẩu phế liệu luôn tiềm ẩn những nguy cơ gây ô nhiễm môi trường. Hiện cả nước có khoảng hơn 200 DN nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất, chủ yếu là nhóm phế liệu sắt, thép, nhựa, giấy. Tại các cảng biển, hiện đang còn 5.411 container hàng tồn đọng, chủ yếu là hàng kinh doanh tạm nhập, tái xuất, lốp cao su đã qua sử dụng không đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi trường.

Một số chuyên gia cho rằng, từ đầu năm 2018 đến nay, sở dĩ xuất hiện tình trạng hàng phế liệu nhập khẩu ồ ạt về các cảng tại Việt Nam là do mới đây Trung Quốc thực hiện chính sách cấm nhập khẩu rác thải, phế liệu.

Trung tâm nghiên cứu Giáo dục và Phát triển Môi trường (CERED) thuộc Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam đã đưa ra cảnh báo, việc nhập khẩu phế thải từ nước ngoài về Việt Nam chủ yếu là do một số DN đã lợi dụng khe hở của pháp luật để nhập khẩu “rác bẩn” về nước, bởi hiện nay nguồn nguyên liệu này trong nước cũng quá nhiều và DN có thể tái chế phục vụ nhu cầu sản xuất. Nguy hại nhất là các loại phế liệu kim loại nặng, các loại chất khó phân hủy...

Vì vậy, hoạt động nhập khẩu phế thải cần được giám sát chặt chẽ và cơ quan quản lý chỉ nên cấp phép hoạt động cho một số ít DN có năng lực và thực hiện đúng pháp luật. Bên cạnh đó, nhà nước cần có cơ chế đặc thù quản lý riêng đối với DN nhập khẩu phế liệu và có mức thuế riêng đối với các loại phế liệu được nhập khẩu vào Việt Nam.

Đồng thời, cũng nói “không” với nhập khẩu những loại phế liệu mà Việt Nam chưa có đủ năng lực công nghệ để xử lý, tránh nguy cơ tiềm ẩn cho môi trường, gây thiệt hại cho nền kinh tế đất nước.