Thách thức phía trước tân Tổng thống Mỹ

	“Chấm phá” chính sách kinh tế của hai ứng viên Tổng thống Mỹ
	Bầu cử Mỹ: Kịch bản không dễ đoán

Theo đánh giá của giới kinh tế, việc ứng viên nào, bà cựu Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton hay “ông trùm bất động sản” Donald Trump, sẽ lên thế chức Tổng thống Mỹ Obama sau khi ông hết nhiệm kỳ sẽ tác động lớn đến các chính sách kinh tế chủ chốt ở Mỹ.

Về phần mình, chuyên gia kinh tế trưởng toàn cầu Bernard Baumohl tại Economic Outlook Group cho rằng, yếu tố quyết định tình hình kinh tế Mỹ trong năm tới chính là mức độ hài lòng mà người dân Mỹ dành cho ứng viên chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống diễn ra vào ngày 8/11 tới.

Ứng cử viên Tổng thống Mỹ thuộc Đảng Dân chủ Hillary Clinton và ứng viên Đảng Cộng hòa Donald Trump

Còn đó những âu lo

Ngày 2/11, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) thông báo duy trì lãi suất không đổi trong quyết định chính sách cuối cùng của cơ quan này trước ngày bầu cử tổng thống Mỹ chính thức (8/11), nhưng phát đi tín hiệu có thể sẽ tăng lãi suất vào tháng 12 tới.

Theo Fed, kinh tế Mỹ đã có đà và tỷ lệ tăng trưởng việc làm được duy trì vững chắc, đồng thời bày tỏ lạc quan hơn về việc tỷ lệ lạm phát sẽ đạt mục tiêu tăng 2% trong năm nay.

Hồi tháng Chín, Chủ tịch Fed Janet Yelen cho rằng khả năng tăng lãi suất vào cuối năm là có thể chừng nào tỷ lệ việc làm và lạm phát tiếp tục được củng cố. Đến nay, thống kê cho thấy cả hai mục tiêu này của Fed đều gần đạt được, trong bối cảnh kinh tế Mỹ đã tăng trưởng 2,9% trong quý III so với cùng kỳ năm ngoái, sau nửa năm tương đối ảm đạm.

Viện Quản lý nguồn cung Mỹ (ISM) trong báo cáo mới nhất cũng cho hay hoạt động chế tạo của nước này trong tháng 10/2016 tăng trưởng tích cực tháng thứ hai liên tiếp khi Chỉ số PMI lĩnh vực chế tạo tăng 0,4 điểm phần trăm lên 51,9. Tính chung trong chín tháng kể từ đầu năm nay, chi tiêu trong lĩnh vực xây dựng của Mỹ cũng đã tăng 4,4% so với cùng kỳ năm 2015.

Bước vào năm 2016, kinh tế Mỹ có sự khởi đầu không mấy ấn tượng. Mặc dù tình hình nhìn chung đã được cải thiện, nhưng cho đến nay, mối lo ngại về cuộc bầu cử – được coi là yếu tố có sức nặng đối với các chính sách kinh tế chủ chốt của nước này – vẫn đang trên đà gia tăng.

Gần 20% doanh nghiệp có tên trong chỉ số chứng khoán tổng hợp S&P 500 đánh giá cuộc bầu cử tổng thống là điều đáng báo động trong buổi họp về lợi nhuận hàng quý gần nhất. Theo họ, dường như mỗi khi mọi chuyện bắt đầu ổn định thì một điều gì đó khác lại xảy ra, như sự kiện Brexit hay những tác động của cuộc bầu cử sắp tới.

Thách thức phía trước

Thâm hụt ngân sách của Mỹ trong tài khóa 2016 (kết thúc vào ngày 30/9/2016) đã tăng lần đầu tiên trong 5 năm, đảo ngược xu hướng thâm hụt ngân sách của nước này giảm trong mấy năm qua.

Theo số liệu do Bộ Tài chính Mỹ cung cấp, thâm hụt ngân sách của nền kinh tế lớn nhất thế giới trong tài khóa 2016 là 587 tỷ USD, tăng 34% so với tài khóa 2015 và tương đương 3,2% tổng sản phẩm quốc nội (GDP). Thâm hụt ngân sách trong tài khóa 2015 của Mỹ chỉ ở mức 2,5% GDP.

Trong những năm gần đây, thâm hụt ngân sách của Mỹ đã giảm một phần do chính phủ giảm chi tiêu, trong khi thu nhập từ thuế cao hơn nhờ sự tăng trưởng khá mạnh của nền kinh tế.

Tuy nhiên, trong tài khóa 2016, số người được hưởng trợ cấp xã hội tăng thêm cùng với việc lãi suất đối với nợ công tăng nhẹ đã khiến chi tiêu của nước này tăng 5%, trong khi thu ngân sách chỉ nhích thêm 1%. Theo tính toán của Chính phủ Mỹ, thâm hụt ngân sách Mỹ sẽ còn tăng trong dài hạn, dự kiến đến năm 2026 có thể tương tương 4,6% GDP.

Giữa bối cảnh ngày càng xuất hiện nhiều hơn lo ngại về việc Fed duy trì chính sách lãi suất quanh mức thấp kỷ lục trong thời gian quá dài, Phó Chủ tịch Fed Staley lưu ý rằng quyết định nâng lãi suất không hề đơn giản. Theo ông Fischer, còn nhiều yếu tố nằm ngoài tầm kiểm soát của Fed nhưng lại tác động đáng kể tới hướng tăng trưởng của nền kinh tế lớn nhất thế giới và kiềm chế khả năng nâng lãi suất.

Đó chính là tăng trưởng sản lượng công nghiệp yếu, số người lao động Mỹ đến độ tuổi nghỉ hưu tăng, đầu tư doanh nghiệp thấp, giữa lúc tăng trưởng kinh tế thế giới cũng diễn biến trì trệ. Tất cả đều chống lại nỗ lực điều chỉnh chính sách tiền tệ của Fed và ảnh hưởng tới “sức khỏe” nền kinh tế Mỹ.

Tuy vậy, theo Bộ Lao động Mỹ, thị trường lao động trong nước tiếp tục khởi sắc trong tháng 10/2016. Cụ thể là các doanh nghiệp và cơ quan chính phủ đã tạo thêm 170.000 việc làm, cùng với đó là tỷ lệ thất nghiệp giảm xuống còn 4,9% - một con số mà nhiều nước phát triển mong muốn. Báo cáo cũng cho biết, thị trường lao động tại hầu hết các bang được đánh giá là "chiến địa" đối với hai ứng cử viên tổng thống trong cuộc đua vào Nhà Trắng như Ohio, Florida, North Carolina và Virginia cũng cho thấy những dấu hiệu khả quan.

Thị trường lao động khởi sắc mang lại lợi thế cho ứng cử viên tổng thống của đảng Dân chủ Clinton. Trong chiến dịch tranh cử của mình, bà đã vẽ ra một bức tranh lạc quan về tăng trưởng kinh tế, trái ngược với những tuyên bố nhuốm màu tiêu cực về nền kinh tế đầu tàu thế giới của đối thủ Trump.

Trước hiện trạng kinh tế chưa hẳn khỏe và nhiều thách thức đang chờ ở phía trước, trong ngày cử tri đi bầu tổng thống Mỹ 8/11 tới, với sự sắc sảo, thông minh, bề dày kinh nghiệm của chính khách lão luyện thì bà Clinton được đánh giá là sự lựa chọn phù hợp hơn cho nhiệm vụ lãnh đạo nước Mỹ tiến lên.

Trong khi đó, cũng có ý kiến cho rằng ông Trump nếu trở thành tổng thống có thể đưa ra những chính sách đột phá cho nước Mỹ, tạo ra những bất ngờ khó lường dẫn tới những biến động mạnh trên các thị trường tài chính, tiền tệ… trên thế giới.

Dù vậy, tựu chung lại, nước Mỹ nói riêng và thế giới nói chung đều kỳ vọng là vị tổng thống thứ 45 của nước Mỹ sẽ đủ tâm và tài để chèo lái đưa đầu tàu kinh tế Mỹ tăng tốc vượt qua giai đoạn khó khăn kéo dài hiện nay.