Cần chấm dứt tình trạng "cò mồi", bán "suất ngoại giao" khi mua nhà ở xã hội

Người dân phải xếp hàng xuyên đêm để nộp hồ sơ đăng ký mua nhà ở xã hội như tại dự án CT3 Kim Chung - Thăng Long Green - Ảnh: Báo CAND

Ngày 19/11, Bộ Xây dựng gửi văn bản tới UBND các tỉnh thành trên cả nước yêu cầu chấn chỉnh tình trạng nộp hồ sơ mua, bán nhà ở xã hội. Động thái này được đưa ra sau khi ghi nhận nhu cầu mua, thuê mua nhà ở xã hội tại nhiều địa phương tăng mạnh; người dân đặc biệt quan tâm khi có dự án mở bán, công bố tiếp nhận hồ sơ.

Công khai thông tin tiếp nhận hồ sơ tối thiểu 30 ngày

Theo Bộ Xây dựng, vừa qua tại một số dự án đã xuất hiện tình trạng tụ tập đông người, chen lấn, xếp hàng xuyên đêm, tự lập danh sách số thứ tự, giữ suất. Cạnh đó, phát sinh môi giới trái phép, "cò hồ sơ", thu tiền giữ chỗ ngoài quy định, tiềm ẩn nguy cơ tranh chấp, mất an ninh trật tự và làm giảm hiệu quả chính sách nhà ở xã hội.

Bộ Xây dựng cho rằng nếu không chấn chỉnh kịp thời sẽ tạo môi trường thuận lợi để các nhóm cò mồi nhận tiền lo hồ sơ, rao bán suất ngoại giao, làm méo mó chính sách, ảnh hưởng lòng tin của người dân và gây khó khăn cho công tác quản lý nhà nước tại địa phương.

Để việc nhận hồ sơ diễn ra minh bạch, đúng quy định pháp luật, Bộ Xây dựng đề nghị các tỉnh chỉ đạo Sở Xây dựng công khai thông tin đối với tất cả dự án nhà ở xã hội đang triển khai tối thiểu 30 ngày trước khi nhận hồ sơ. Nội dung công khai gồm: Quy mô dự án, số lượng căn hộ, giá bán, giá thuê mua, thời gian phát hồ sơ, địa điểm và thời gian nhận hồ sơ.

Việc công khai phải thực hiện đồng thời trên trang thông tin điện tử của Sở Xây dựng, UBND cấp xã nơi có dự án và ít nhất một lần trên báo là cơ quan ngôn luận của chính quyền địa phương.

Các địa phương cần hướng dẫn người dân chuẩn bị hồ sơ, giấy tờ chứng minh đối tượng, điều kiện đầy đủ để tránh phải đi lại nhiều lần. Đơn vị có người đăng ký mua nhà phải xác nhận về điều kiện thu nhập, điều kiện nhà ở theo biểu mẫu Thông tư 32/2025 của Bộ trưởng Bộ Xây dựng.

Về bảo đảm an ninh trật tự, UBND cấp xã nơi có dự án phải phối hợp với Công an địa phương và chủ đầu tư xây dựng phương án phân luồng giao thông, điều tiết người đến nộp hồ sơ, tránh tình trạng chen lấn, tập trung đông người.

Công khai danh sách người mua

Danh sách người được mua, thuê mua cũng được Bộ Xây dựng yêu cầu công khai sau khi ký hợp đồng và cập nhật lên trang thông tin điện tử của Sở Xây dựng để phục vụ hậu kiểm, tránh trùng lặp đối tượng.

Đồng thời kiểm tra, xử lý các hành vi môi giới trái phép, thu tiền đặt chỗ, thu phí "bảo đảm hồ sơ trúng", rao bán suất ngoại giao trái quy định. Các tổ chức, cá nhân vi phạm phải bị công bố công khai để cảnh báo người dân.

Bộ Xây dựng cũng yêu cầu tăng cường kiểm tra việc quản lý, sử dụng nhà ở xã hội; xử lý nghiêm, thu hồi căn hộ đối với trường hợp kê khai gian dối, chuyển nhượng trái quy định hoặc không đúng đối tượng.

Đối với chủ đầu tư, các tỉnh phải chỉ đạo thực hiện nghiêm trình tự, thủ tục mua bán nhà ở xã hội theo quy định. Các thông tin dự án phải được công bố công khai trên trang thông tin của doanh nghiệp và gửi về Sở Xây dựng, UBND cấp xã để đăng tải trên các kênh thông tin chính thống của địa phương.

Trường hợp nộp hồ sơ trực tiếp, chủ đầu tư phải bố trí nhiều điểm tiếp nhận, phân chia theo khung giờ hoặc khu vực dân cư, có biển hướng dẫn và lực lượng hỗ trợ điều tiết. Nếu số lượng người nộp hồ sơ vượt khả năng tiếp nhận phải có phương án dự phòng hoặc kéo dài thời gian tiếp nhận hồ sơ và thông báo công khai.

Bộ Xây dựng khuyến khích áp dụng công nghệ số như tiếp nhận hồ sơ trực tuyến, xếp hàng điện tử, phát hồ sơ online để giảm tải lượng người đến trực tiếp.

Với người dân, Bộ khuyến cáo, người dân cần tìm hiểu thông tin về nhà ở xã hội qua các kênh chính thống như trang điện tử của Sở Xây dựng, UBND cấp xã hoặc chủ đầu tư. Chỉ làm việc trực tiếp với chủ đầu tư, không mua bán qua cò mồi hay tin vào suất ngoại giao, suất nội bộ. Người đăng ký phải kê khai trung thực, chỉ nộp hồ sơ tại một dự án và không nhờ người khác đứng tên hộ hồ sơ.

Chen lấn xuyên đêm xếp hàng mua nhà ở xã hội

Tình trạng người dân tập trung đông người, chen lấn, giành chỗ xếp hàng, hay xếp hàng xuyên đêm để "giữ suất" đã xuất hiện tại một số dự án nhà ở xã hội trong thời gian qua. Dự án tại ô đất CT3 - khu đô thị mới Kim Chung, xã Đông Anh, Hà Nội, đã trở thành tâm điểm của sự chen lấn này.

Tại dự án CT3, nhiều người dân đã chấp nhận đến xếp hàng từ rất sớm. Chị T.T.L, 36 tuổi, chấp nhận xếp hàng từ 3h ngày 19/11 vì lo sợ ngày nộp hồ sơ bị muộn, sau khi nghe ngóng đồng nghiệp đi xếp hàng từ 5h ngày đầu tiên (17/11) nhưng trước đó đã có hơn 300 người đợi sẵn.

Sở dĩ dự án CT3 Kim Chung gây sốt bởi đây là một trong những dự án nhà ở xã hội hiếm hoi tại Hà Nội có giá mở bán dưới 20 triệu đồng/m2. Giá bán cụ thể tại dự án này là 18,4 triệu đồng mỗi mét vuông (đã bao gồm VAT và phí bảo trì). Với mức giá này, người mua chỉ cần trả từ 916 triệu đồng đến 1,2 tỷ đồng cho một căn hộ có diện tích tương ứng 50 – 64 m2. Mặc dù dự án có tổng cộng 1.104 căn hộ (trong đó số căn để bán là 589), nhưng chỉ sau hai ngày mở bán, đơn vị chủ đầu tư đã ghi nhận gần 2.500 người đã bấm nút và nhận được lịch hẹn nộp hồ sơ, cho thấy sự chênh lệch lớn giữa nguồn cung và nhu cầu thực tế.

Ban Quản lý dự án nhà ở xã hội CT3 Kim Chung cho biết tình trạng chen lấn, xếp hàng xuất hiện vào ngày đầu tiên (17/11) do nhiều người xếp hàng trước thời điểm mở cửa nhận hồ sơ đăng ký đến 20 tiếng. Đơn vị này đã nhanh chóng phân luồng thủ tục và thông báo không công nhận bất kỳ danh sách nào do người dân tự lập, giúp tình trạng chen lấn giảm đáng kể từ ngày thứ hai.