Doanh nghiệp lớn tăng tốc IPO

Chờ đợi nhiều thương vụ “khủng”

Từ giữa năm 2025 thị trường chứng khoán Việt Nam ghi nhận làn sóng IPO rầm rộ của hàng chục doanh nghiệp lớn, nhất là trong các lĩnh vực chứng khoán và tiêu dùng - dịch vụ.

Ở nhóm chứng khoán, ngay đầu quý III, Techcom Securities (TCBS) đã chính thức khởi động IPO với kế hoạch chào bán 231,15 triệu cổ phiếu ở mức 46.800 đồng/cổ phiếu, định giá dự kiến đạt khoảng 10.800 tỷ đồng. Theo CTCP Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh (HSC), mức hệ số giá trên lợi nhuận (P/E) dự phóng của TCBS là khoảng 19,7-21,9 lần và hệ số giá trên giá trị sổ sách (P/B) đạt khoảng 2,7 lần. “Đây là thương vụ IPO có quy mô lớn nhất ngành chứng khoán Việt Nam. Và nếu niêm yết thành công, TCBS có thể trở thành công ty chứng khoán có vốn hóa lớn nhất thị trường, dẫn đầu về hiệu quả chi phí”, HSC nhận định.

Cùng với TCBS, thị trường hiện ghi nhận thêm hai tên tuổi lớn ngành chứng khoán là VPBankS và VPS Securities cũng đang rộn ràng những bước cuối cùng trước khi IPO. Theo đó, VPBankS nhiều khả năng sẽ chào bán khoảng 10% cổ phần vào tháng 11/2025. Hiện vốn điều lệ của VPBankS đạt 15.000 tỷ đồng (tương đương khoảng 570 triệu USD). Như vậy, nếu IPO diễn ra thuận lợi và được thị trường định giá tích cực theo các hệ số P/E, P/B, quy mô vốn huy động có thể lên tới hàng nghìn tỷ đồng trong những tháng cuối năm.

Trong khi đó, đối với VPS, dù chưa có thông tin chính thức về kế hoạch IPO, song dữ liệu từ Sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh (HoSE) cho thấy công ty tiếp tục dẫn đầu thị phần môi giới cổ phiếu trong quý II/2025. Vị thế này được các chuyên gia đánh giá là tạo nền tảng thuận lợi để VPS xúc tiến kế hoạch niêm yết trong nửa cuối năm nay.

Đối với các tập đoàn nhóm ngành tiêu dùng và dịch vụ, sau thương vụ niêm yết thành công của Vinpearl vào tháng 5/2025. Hiện nay các “đại gia” như Bách Hóa Xanh (MWG), Highlands Coffee, Long Châu… đã rậm rịch nhập cuộc, đưa ra lộ trình IPO trong giai đoạn 2026-2028. Cụ thể, MWG trong hai tháng gần đây đã mở mới hơn 400 cửa hàng, lên kế hoạch phát triển ra miền Bắc, đặt mục tiêu lợi nhuận năm 2025 trên 600 tỷ đồng. Điều này cho thấy MWG đang khá gần với lộ trình IPO trước 2030. Tương tự, đối với Highlands Coffee, dù chưa công bố chính thức kế hoạch IPO, nhưng các động thái làm việc với nhiều ngân hàng đầu tư và cân nhắc kế hoạch cấu trúc niêm yết, lựa chọn sàn cho thấy nhiều khả năng doanh nghiệp này sẽ sớm đưa ra kế hoạch IPO.

Theo tính toán của Dragon Capital, nếu các thương vụ lớn diễn ra thuận lợi trong 2-3 năm tới, giá trị tổng thể của các thương vụ IPO tại Việt Nam giai đoạn 2027-2028 có thể đạt 47,5 tỷ USD, trong đó riêng ngành tiêu dùng đóng góp khoảng 12,8 tỷ USD, còn lại là nhóm ngành tài chính, chứng khoán và các ngành khác.

Làn sóng IPO được kỳ vọng tạo động lực cải thiện thanh khoản và đa dạng hóa sản phẩm trên thị trường

Động lực từ thị trường và chính sách

Theo nhận định của đa số các chuyên gia, bắt đầu từ quý III/2025 sự phục hồi của nền kinh tế đã rõ nét hơn, lợi nhuận của các doanh nghiệp niêm yết nhiều ngành hàng được ghi nhận ở mức tích cực.

Ông Nguyễn Minh Hoàng, Trưởng bộ phận Phân tích của VietFirst Securities cho rằng, nền tảng vĩ mô bền vững cùng cải cách thể chế đang hỗ trợ mạnh mẽ cho thị trường vốn. Theo dõi trên HoSE cho thấy, VN-Index đã bứt phá mạnh, mức giao dịch trung bình liên tục duy trì ở vùng cao, lên tới 40.000 - 50.000 tỷ đồng mỗi phiên trong tháng 8. “Sự dồi dào của dòng tiền nội địa sẽ tạo không gian lớn hơn cho các doanh nghiệp IPO, do họ có thể dễ dàng huy động vốn từ nhà đầu tư cá nhân, quỹ mở và cả vốn tự chọn”, ông Hoàng nhận định.

Về khía cạnh pháp lý, theo Ủy ban Chứng khoán nhà nước, trước đây quá trình IPO thường kéo dài tối thiểu 3 tháng từ phát hành đến niêm yết. Tuy nhiên, hiện nay cơ quan này đã đề xuất rút ngắn xuống chỉ còn 30 ngày, đồng thời xem xét bỏ yêu cầu về lợi nhuận hai năm liên tục và không lỗ lũy kế đối với nhóm doanh nghiệp công nghệ. Điều này mở cửa cho các công ty có mô hình tăng trưởng nhanh, tạo điều kiện tối đa cho các mô hình khởi nghiệp tiến hành IPO nhằm huy động vốn trong nước và quốc tế.

Ở góc độ thị trường, theo nhận định của các chuyên gia, những thương vụ IPO thành công gần đây như của Vinpearl đã tạo ra “cú huých” làm nóng kỳ vọng vào cửa sổ IPO trong nửa cuối năm. Thêm vào đó, hiện nay thị trường chứng khoán Việt Nam đang đứng trước kỳ vọng nâng hạng khi cả tổ chức xếp hạng chứng khoán toàn cầu là FTSE Russell và MSCI đều đang đưa Việt Nam và danh sách theo dõi (watchlist).

Điều này thúc đẩy dòng vốn ngoại quay lại, đặc biệt là dòng vốn từ các quỹ ETF mô phỏng chỉ số. Và nếu việc nâng hạng thị trường được thực thi sớm lượng vốn ngoại có thể tăng mạnh và kéo theo hiệu ứng lan tỏa đối với thị trường IPO, thu hút thêm các doanh nghiệp lớn tiến hành niêm yết như Golden Gate, Thaco Auto, Long Châu - FRT…

Mặc dù đồng tình với những khía cạnh tích cực, nhưng một số chuyên gia cũng cho rằng thời điểm hiện nay, nhà đầu tư vẫn cần thận trọng trong các quyết định đầu tư vào các doanh nghiệp mới niêm yết. Bởi theo dõi một số thương vụ IPO gần đây, định giá IPO đang có xu hướng cao vượt trội nhà đầu tư sẽ dễ gặp rủi ro mua cổ phiếu ở vùng giá đỉnh. Bên cạnh đó, trên thực tế kinh doanh, một số doanh nghiệp IPO có kế hoạch dùng vốn để mở rộng cho vay ký quỹ (margin) và tự doanh. Những hoạt động này thường có khả năng tạo lợi nhuận cao cho doanh nghiệp khi thanh khoản tốt, nhưng rất rủi ro khi thị trường đảo chiều.