Doanh nghiệp phục hồi, Chính phủ tiếp tục “mở đường”

Nhìn vào kế hoạch kinh doanh năm 2024 đã công bố của 400 doanh nghiệp niêm yết trên sàn chứng khoán (chiếm 74% vốn hóa thị trường tính đến cuối năm 2023), mức tăng trưởng lợi nhuận trung bình đặt ra là 19,4%. Trong khi đó, chỉ tính riêng quý I/2024 thì nhóm này đã đạt trung bình 24,3% kế hoạch năm và với kết quả kinh doanh thường khởi sắc vào cuối năm thì kế hoạch trên cơ bản có thể đạt được. Kỳ vọng cao hơn, thực hiện đến nay khá khả quan, điều này cho thấy dường như những khó khăn đối với các doanh nghiệp dường như đã ở lại phía sau.

Tăng trưởng lợi nhuận sau thuế của toàn thị trường (% so với cùng kỳ) Nguồn: SSI Research

Kỳ vọng trên đang khớp với thực tế. Thống kê từ SSI Research cho biết, trong quý I/2024 tổng lợi nhuận sau thuế của doanh nghiệp niêm yết trên thị trường (1.059 doanh nghiệp) tăng 6,6% so với cùng kỳ và tăng 3,4% so với quý trước đó, ghi nhận mức lợi nhuận cao nhất trong vòng 7 quý (chỉ thấp hơn hai quý đầu năm 2022). “Sau giai đoạn biến động mạnh kể từ dịch Covid-19, lợi nhuận đang đi vào giai đoạn phục hồi, tăng trưởng ổn định hơn nhưng có sự phân hóa”, SSI Research cho biết.

Theo đó, nhóm tài chính gồm ngân hàng - chứng khoán - bảo hiểm luôn duy trì được mức tăng trưởng lợi nhuận dương theo năm trong giai đoạn 2020-2023. Trong đó, chứng khoán là nhóm đang có mức tăng trưởng lợi nhuận nhanh nhất. Tốc độ tăng trưởng nhanh này đến từ sự phục hồi thanh khoản thị trường, tăng quy mô của các doanh nghiệp trong ngành, cũng như hưởng lợi từ triển vọng chung của nền kinh tế. Nhóm ngành ngân hàng chiếm tỷ trọng chi phối trong nhóm tài chính nói riêng và toàn thị trường chứng khoán nói chung thì lợi nhuận cũng khá khả quan, mặc dù tốc độ tăng đã bắt đầu chậm hơn. Nhóm ngành bảo hiểm chưa rõ ràng xu hướng mặc dù đã có dấu hiệu tăng trưởng trong quý I/2024.

Nhóm phi tài chính cũng đang có sự phục hồi rất rõ trong quý I/2024, thể hiện ở hầu hết các nhóm ngành, đặc biệt ở nhóm ngành xây dựng và vật liệu, tài nguyên cơ bản, du lịch và giải trí, bán lẻ… “Sự phục hồi này mang tính quy luật dễ thấy vào đầu chu kỳ phục hồi của nền kinh tế, khi hoạt động đầu tư công được thúc đẩy nhanh kéo theo các nhóm ngành khác phục hồi và gia tăng sức cầu tiêu dùng của người dân”, theo SSI Research.

Tuy nhiên, triển vọng phía trước dù được các doanh nghiệp nhận định là “sáng” song vẫn có rủi ro. “Tình hình thế giới, khu vực thời gian tới được dự báo tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường, tạo thách thức, áp lực lớn lên chỉ đạo, điều hành kinh tế vĩ mô và phát triển kinh tế - xã hội nước ta”, theo Báo cáo về tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước được Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái trình bày tại Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khoá XV vào ngày 20/5.

Để tạo thuận lợi hơn cho cộng đồng doanh nghiệp trong năm 2024, các chuyên gia kinh tế cho rằng, Chính phủ cần có thêm những giải pháp để xốc lại tinh thần doanh nghiệp. Muốn làm được điều đó, bên cạnh những chính sách cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, hỗ trợ tiếp cận thị trường, tiếp cận vốn, tiếp cận đất đai… chính quyền các địa phương cần phát huy tinh thần dám nghĩ, dám làm và phát huy tính tiên phong trong hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp, nhằm xây dựng, tạo lập một môi trường đầu tư, kinh doanh minh bạch…

Điều đó không nằm ngoài kế hoạch của Chính phủ. Báo cáo về tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước trình bày trước Quốc hội, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái cũng cho biết, Chính phủ sẽ tiếp tục thực hiện chính sách miễn, giảm lãi suất, giãn, hoãn, cơ cấu lại nợ và miễn, giảm, gia hạn thuế, phí, lệ phí, tiền thuê đất để tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh.

Theo đó, dự kiến Chính phủ sẽ ban hành các chính sách miễn, giảm thuế, phí, lệ phí trong 6 tháng cuối năm 2024 với tổng số tiền dự kiến khoảng 98 nghìn tỷ đồng; trong đó có giảm 2% thuế giá trị gia tăng. Về phía ngành Ngân hàng cũng đã triển khai nhiều giải pháp để hỗ trợ doanh nghiệp, như giảm mạnh lãi suất, thực hiện cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhiều nhóm nợ đối với khách hàng gặp khó khăn, NHNN Việt Nam cũng triển khai nhiều gói tín dụng ưu đãi như gói 120.000 tỷ đồng đối với nhà ở xã hội, gói tín dụng ưu đãi cho ngành lâm sản, thủy sản hiện đã tăng quy mô lên 30 nghìn tỷ đồng và đang xây dựng gói tín dụng ưu đãi cho ngành lúa gạo...; đồng thời, tiếp tục tháo gỡ khó khăn, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp và người dân tiếp cận vốn tín dụng, hướng tín dụng vào sản xuất kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên và các động lực tăng trưởng.

Về phát triển thị trường cho doanh nghiệp, Chính phủ cũng đề cập đến giải pháp tăng cường xúc tiến thương mại, thúc đẩy xuất khẩu sang các thị trường lớn, khai thác thị trường tiềm năng, phát huy hiệu quả các hiệp định, thỏa thuận thương mại đã ký kết; đẩy nhanh đàm phán, ký kết các Hiệp định thương mại tự do với các Tiểu vương quốc Ả rập Thống nhất (UAE), Khối thị trường chung Nam Mỹ... Phát triển mạnh thị trường trong nước, kích cầu tiêu dùng, thực hiện tốt Cuộc vận động “người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”. Đây cũng chính là những vấn đề cộng đồng doanh nghiệp đang mong chờ sẽ được thực thi trong thời gian tới.