FTSE Russell nâng hạng Việt Nam: Cơ hội lớn cho dòn vốn tổ chức và thị trường chứng khoán bền vững

Bà Nguyễn Hoài Thu, CFA, Phó Tổng Giám đốc Công ty Quản lý Quỹ VinaCapital

Dấu mốc lịch sử trong tiến trình phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam

Việc FTSE Russell nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ nhóm Cận biên lên nhóm Mới nổi thứ cấp là kết quả của những nỗ lực quyết liệt và đồng bộ của Chính phủ, Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và các cơ quan liên quan trong suốt thời gian qua. Theo bà Nguyễn Hoài Thu, thành quả này thể hiện rõ cam kết của Việt Nam trong việc phát triển thị trường vốn minh bạch, hiện đại và bền vững, đồng thời mở rộng cơ hội cho nhà đầu tư trong và ngoài nước.

Một loạt chính sách và hành động cụ thể đã được triển khai, bao gồm nâng cấp hạ tầng công nghệ KRX, ban hành Nghị định 245/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định 115 hướng dẫn Luật Chứng khoán, và phê duyệt Đề án Nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam theo Quyết định 2014/QĐ-TTg. Những bước đi này thể hiện định hướng chiến lược và tầm nhìn dài hạn của cơ quan quản lý trong việc xây dựng một thị trường vốn có độ sâu, chất lượng và tính cạnh tranh quốc tế.

Thực tế, sau 25 năm hình thành và phát triển, thị trường chứng khoán Việt Nam đã đạt được những kết quả ấn tượng. Hiệu suất tăng trưởng của Việt Nam vượt trội hơn nhiều thị trường trong khu vực châu Á trong thập kỷ qua. Thanh khoản thị trường hiện dẫn đầu ASEAN, với giá trị giao dịch trung bình hơn 1 tỷ USD mỗi ngày. Bà Nguyễn Hoài Thu cho rằng đây không chỉ là kết quả ngắn hạn, mà là minh chứng cho sức mạnh nội tại và tiềm năng lớn của nền kinh tế Việt Nam trong quá trình hội nhập toàn cầu.

Việc được nâng hạng không chỉ mở ra cơ hội thu hút dòng vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài, mà còn giúp Việt Nam tăng cường vị thế quốc tế, củng cố niềm tin của cộng đồng đầu tư và thúc đẩy phát triển thị trường vốn trở thành kênh huy động trung – dài hạn hiệu quả cho nền kinh tế.

Giải pháp nâng cao chất lượng thị trường và hướng tới phát triển bền vững

Theo bà Nguyễn Hoài Thu, để thị trường chứng khoán Việt Nam phát triển mạnh mẽ và bền vững sau khi được nâng hạng, cần tập trung giải quyết bốn vấn đề then chốt.

Thứ nhất, cải thiện chất lượng hàng hóa trên thị trường. Hiện cơ cấu vốn hóa vẫn mất cân đối, khi khoảng 60% tập trung vào hai lĩnh vực ngân hàng và bất động sản. Tỷ lệ cổ phiếu lưu hành tự do ở nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhà nước, còn thấp. Vì vậy, cần thúc đẩy cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, khuyến khích IPO của doanh nghiệp tư nhân trong các ngành công nghệ, tiêu dùng, y tế và công nghiệp, nhằm đa dạng hóa cơ hội đầu tư. Song song đó, doanh nghiệp niêm yết cần áp dụng chuẩn mực quốc tế về quản trị và minh bạch thông tin, từng bước chuyển đổi sang hệ thống báo cáo tài chính IFRS để tiếp cận chuẩn mực toàn cầu.

Thứ hai, tăng cường giám sát tuân thủ pháp luật và xử lý nghiêm các hành vi thao túng giá cổ phiếu, qua đó củng cố niềm tin cho nhà đầu tư trong và ngoài nước. Minh bạch và kỷ luật thị trường là nền tảng để phát triển bền vững, đồng thời là tiêu chí quan trọng trong đánh giá xếp hạng quốc tế.

Thứ ba, hướng tới mục tiêu nâng hạng bởi MSCI – một thước đo uy tín và khắt khe hơn. Để đạt được điều này, Việt Nam cần nới lỏng giới hạn sở hữu nước ngoài trong các lĩnh vực không cần thiết hạn chế, đồng thời triển khai cơ chế đối tác bù trừ trung tâm (CCP) thay thế giải pháp ký quỹ 100% tạm thời, nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các tổ chức đầu tư dài hạn.

Thứ tư, duy trì ổn định kinh tế vĩ mô – yếu tố cốt lõi giúp Việt Nam trở thành điểm đến hấp dẫn của dòng vốn quốc tế. Bà Nguyễn Hoài Thu cho rằng Việt Nam đã làm tốt nhiệm vụ này trong thời gian qua và cần tiếp tục giữ vững nền tảng ổn định để đảm bảo thị trường vốn phát triển lành mạnh, hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện các mục tiêu dài hạn và nâng cao uy tín tài chính quốc gia.

Cùng với đó, bà nhấn mạnh vai trò của nhà đầu tư tổ chức trong việc hình thành nền tảng đầu tư bền vững. Hiện nay, nhà đầu tư cá nhân vẫn chiếm tới 90% giá trị giao dịch hàng ngày, với quy mô tài khoản nhỏ và hạn chế về kiến thức đầu tư. Trong khi đó, ngành quỹ đầu tư – trụ cột của thị trường vốn – mới chỉ quản lý tài sản tương đương khoảng 6% GDP, và tỷ lệ dân số tham gia đầu tư vào quỹ dưới 0,5%, thấp hơn nhiều so với mức 20–50% ở các nước trong khu vực. Do đó, cần khuyến khích phát triển nhà đầu tư tổ chức, thúc đẩy giáo dục tài chính đại chúng và mở rộng quy mô ngành quỹ, qua đó phân bổ vốn hiệu quả hơn và giảm phụ thuộc vào hệ thống ngân hàng.

Định hướng phát triển dài hạn trong giai đoạn mới

Theo bà Nguyễn Hoài Thu, nền kinh tế Việt Nam đang đứng trước giai đoạn tăng trưởng mạnh mẽ. Với sự điều hành linh hoạt của Chính phủ, Việt Nam có thể đạt tốc độ tăng trưởng GDP ở mức 7–8% trong giai đoạn dài hạn, tạo điểm tựa vững chắc cho thị trường vốn phát triển.

Mục tiêu lớn của Việt Nam trong thời gian tới là xây dựng nền tảng cho tự chủ tài chính quốc gia. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp nội địa phải phát triển bền vững, nâng cao năng lực quản trị, minh bạch và có khả năng vươn tầm quốc tế. Bà cho rằng thị trường vốn Việt Nam sẽ có những bước phát triển tích cực theo ba hướng chính.

Thứ nhất, đột phá trong khung pháp lý và phát triển sản phẩm mới, giúp thị trường bắt kịp xu hướng toàn cầu, đa dạng hóa kênh đầu tư và tạo thêm cơ hội cho nhà đầu tư.

Thứ hai, phát triển ngành quỹ đầu tư song hành với nâng cao nhận thức của công chúng. Các chương trình giáo dục tài chính đại chúng cần được đẩy mạnh để khuyến khích đầu tư dài hạn, tích sản thông qua quỹ mở, ETF, quỹ hưu trí tự nguyện, qua đó hình thành nguồn vốn tổ chức dài hạn trong nước và giảm sự phụ thuộc vào vốn ngắn hạn nước ngoài.

Thứ ba, thu hút mạnh mẽ hơn các định chế tài chính quốc tế – bao gồm quỹ chỉ số, quỹ hưu trí, quỹ đầu tư quốc gia – đang ngày càng quan tâm đến Việt Nam nhờ triển vọng tăng trưởng kinh tế tích cực và môi trường đầu tư cải thiện.

Đối với VinaCapital, bà Nguyễn Hoài Thu cho biết doanh nghiệp này tiếp tục đóng vai trò tiên phong trong việc đồng hành cùng quá trình phát triển của thị trường vốn Việt Nam. Trong hai thập kỷ qua, VinaCapital không chỉ quản lý hiệu quả nhiều quỹ đầu tư lớn mà còn tích cực góp ý, đề xuất chính sách với các cơ quan quản lý nhằm thúc đẩy cải cách thể chế và mở rộng quy mô thị trường.

Việc được FTSE Russell nâng hạng đánh dấu một chương mới trong hành trình phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam. Nhưng theo bà Nguyễn Hoài Thu, điều quan trọng hơn chính là việc duy trì động lực cải cách, nâng cao chất lượng doanh nghiệp, minh bạch hóa thị trường, và phát triển nhà đầu tư tổ chức – những yếu tố quyết định để thị trường vốn Việt Nam không chỉ “được nâng hạng” mà thực sự “đạt chuẩn” trong thực tiễn vận hành, trở thành trụ cột vững chắc của nền tài chính quốc gia.