“Giải cứu” do... vỡ quy hoạch

	Tăng cường phát triển bền vững ngành thủy sản
	Nuôi tôm hùm gặp khó

Tôm hùm rớt giá, người nuôi điêu đứng

Rớt giá chưa từng thấy

Tại xã Nhơn Hải, TP. Quy Nhơn (Bình Định), một địa phương có nghề nuôi tôm hùm khá mạnh, hiện tôm hùm bông (hay còn gọi là tôm sao) đang được các thương lái thu mua theo kiểu “cân xô” với mức giá khoảng 800 nghìn đồng/kg. Tương tự, tại thị xã Sông Cầu (Phú Yên), tôm hùm bông loại 1 (đạt cỡ từ 1 kg/con trở lên) cũng chỉ được các thương lái ở địa phương mua tại chỗ với giá 800 nghìn đồng/kg; còn với tôm hùm loại 2 (từ 8 lạng đến dưới 1 kg) giá chỉ khoảng 650 đến 700 nghìn đồng/kg. Theo nhiều hộ dân nuôi tôm ở các địa phương này, mức giá trên thì chỉ bằng một nửa so với những năm trước. Trong khi đó, tôm hùm xanh cũng giảm giá xuống còn khoảng 450 nghìn đồng/kg, ở thời điểm được giá mỗi kg tôm hùm xanh cũng tròm trèm gần 1 triệu đồng/kg.

Tôm hùm nuôi rớt giá khiến nhiều hộ dân gặp khó khăn, bởi thu không đủ chi. Theo tính toán của bà con, để nuôi được 1kg tôm hùm bông thương phẩm đến giai đoạn xuất bán thì chi phí hết khoảng 1,1 triệu đồng. Như vậy, với mức giá chỉ 800 nghìn đồng/kg, thậm chí còn thấp hơn thì người nuôi lỗ vốn khoảng 300 nghìn đồng/kg. Điều đáng nói, mặc dù giá đã rớt xuống đáy, song tại thời điểm hiện nay bà con cũng rất khó bán sản phẩm. Bởi xuất khẩu bị đình trệ, trong khi nhu cầu tiêu thụ tại chỗ cũng rất khiêm tốn do du lịch bị “đóng băng” vì đại dịch Covid-19.

Điều đáng lo ngại hơn, nếu bà con không xuất bán bây giờ, miền Trung lại sắp bước vào mùa mưa lũ, khi nước ngọt tràn về, tôm chết hàng loạt. Người nuôi tôm hùm có thể lâm vào cảnh trắng tay như đã từng xảy ra. Bởi vậy, cả người nuôi lẫn chính quyền các địa phương đang phải nỗ lực, chạy đôn, chạy đáo từng ngày để sớm “giải cứu” hết số tôm nuôi thương phẩm còn tồn đọng.

Phá vỡ quy hoạch

Nguyên nhân, khiến giá tôm hùm nuôi ở miền Trung rớt mạnh là do xuất khẩu bị ngưng trệ. Cụ thể, theo nhiều thương lái trong khu vực, lâu nay việc xuất khẩu tôm hùm chủ yếu sang Trung Quốc. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, nên việc xuất khẩu dường như bị “đứng bánh”. Trong khi, việc tiêu thụ ở thị trường trong nước cũng hạn chế, do ảnh hưởng của ngành du lịch đang gặp khó khăn.

Cụ thể, hiện tại những trung tâm du lịch lớn ở miền Trung như, Nha Trang, Quy Nhơn hay Đà Nẵng đang rất vắng bóng du khách. Kéo theo đó, nhiều nhà hàng, khu du lịch đang tạm dừng hoạt động... nên việc tiêu thụ tôm hùm cũng nhỏ giọt. Thời điểm này, loại hải sản cao cấp này chủ yếu được các thương lái cung cấp cho một số đô thị lớn như Hà Nội hay TP. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng...

Tuy nhiên theo các chuyên gia, ngay cả khi không có đại dịch Covid-19, giá tôm hùm cũng sẽ rớt mạnh do... vỡ quy hoạch. Theo đó, những năm gần đây tại khu vực duyên hải miền Trung, số lượng bè nuôi tôm hùm tăng chóng mặt, vượt hơn nhiều so với quy hoạch của các địa phương. Điều này, dẫn đến việc mất cân đối cung cầu mỗi khi trên thị trường xuất khẩu gặp những trục trặc.

Đơn cử, như tại Phú Yên, theo số liệu của Sở Nông nghiệp & Phát triển nông thôn tỉnh, số lượng lồng bè nuôi tôm hùm tại các vùng nuôi trên địa bàn tỉnh gia tăng nhanh, vượt hơn nhiều so với quy hoạch. Đến tháng 9/2020, toàn tỉnh có hơn 90.690 lồng (tăng gần gấp đôi so với quy hoạch). Trong đó, tôm hùm thương phẩm 76.025 lồng...

Trên thực tế, tại Phú Yên cũng như một số địa phương khác trong khu vực, đã có nhiều hộ dân phất lên nhờ nghề nuôi tôm hùm, xuất hiện nhiều làng tỷ phú, xã tỷ phú từ nuôi tôm hùm. Thế nhưng, việc phát triển quá nhanh cũng khiến các hộ nuôi tôm rơi vào cảnh điêu đứng, thậm chí nợ nần trắng tay. Bởi, nghề nuôi tôm hùm giàu lên cũng nhanh mà rơi vào cảnh trắng tay cũng rất dễ xảy ra. Ngoài những bấp bênh về giá trên thị trường, nghề nuôi tôm hùm còn phải đối mặt với nhiều yếu tố may rủi khác như dịch bệnh, thiên tai...

Quay trở lại với việc “giải cứu” tôm hùm, hiện chính quyền các địa phương đang nỗ lực triển khai nhiều giải pháp. Trong đó, tại Phú Yên UBND tỉnh Phú Yên đã chỉ đạo các sở, ngành, địa phương liên quan khẩn trương tìm giải pháp, để hỗ trợ bà con; đồng thời tăng cường công tác quản lý để nghề nuôi thủy sản lồng bè phát triển bền vững hơn.

Theo ông Nguyễn Tri Phương - Phó giám đốc Sở Nông nghiệp & Phát triển nông thôn tỉnh Phú Yên, hiện các cơ quan chức năng đang khuyến khích doanh nghiệp thu mua tôm hùm trên địa bàn tăng cường tìm kiếm thêm một số thị trường nội địa nhằm tiêu thụ sản phẩm tôm nuôi với mức giá ổn định, giúp người nuôi tôm vượt qua thời điểm khó khăn như hiện nay.