Logistics xanh nâng lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp

Toàn cảnh diễn đàn

Chia sẻ tại Diễn đàn Logistics xanh, Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công nhấn mạnh rằng tăng trưởng xanh và phát triển bền vững không còn là lựa chọn mà đã trở thành yêu cầu tất yếu trong giai đoạn hiện nay. Theo ông, Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030 đã đặt mục tiêu “xanh hóa” các ngành kinh tế, trong đó logistics xanh là một nhiệm vụ trọng tâm. Đặc biệt, Quyết định 882/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ đã xác định rõ vai trò của ngành dịch vụ logistics trong kế hoạch hành động quốc gia về tăng trưởng xanh.

Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công phát biểu khai mạc

Việt Nam đang xây dựng nền tảng chính sách vững chắc nhằm thúc đẩy vận tải đa phương thức, chuyển dịch năng lượng xanh và ứng dụng công nghệ số trong lĩnh vực giao thông. Khảo sát của Hội đồng Doanh nghiệp vì sự phát triển bền vững (VCCI) cũng chỉ ra rằng, chuỗi cung ứng xanh đang là ưu tiên hàng đầu của cộng đồng doanh nghiệp quốc tế. Khi tất cả các mắt xích từ sản xuất, vận hành, logistics đến quản lý chất thải đều ‘xanh’, doanh nghiệp không chỉ nâng cao hiệu quả vận hành mà còn tạo dựng được hệ sinh thái bền vững.

Theo Chủ tịch VCCI, Logistics xanh đang trở thành tiêu chuẩn bắt buộc để doanh nghiệp Việt thích ứng với các rào cản kỹ thuật mới như ESG, Net Zero hay thuế carbon. Trong bối cảnh thế giới đầy biến động, từ khủng hoảng địa chính trị, giá nhiên liệu đến áp lực về chuỗi cung ứng, "xanh hóa" không chỉ là yêu cầu mà là con đường sống còn để doanh nghiệp gia tăng khả năng chống chịu và cạnh tranh.

Theo ông Đào Trọng Khoa, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA), hiện nay Chuyển đổi xanh không còn là một lựa chọn mà đã trở thành yêu cầu bắt buộc để doanh nghiệp logistics Việt Nam hội nhập sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, nâng cao năng lực cạnh tranh và khẳng định vị thế. Diễn đàn là cơ hội để để cộng đồng doanh nghiệp chia sẻ tầm nhìn, thảo luận các giải pháp thực tiễn và kết nối để hiện thực hóa mục tiêu xanh hóa chuỗi cung ứng. Từ việc phát triển hạ tầng bền vững, ứng dụng công nghệ tiết kiệm năng lượng, tối ưu hóa đội tàu, đến quản trị phát thải và truy xuất carbon - tất cả đều là những bước đi thiết yếu để ngành logistics Việt Nam không chỉ thích ứng mà còn bứt phá trong giai đoạn đầy thách thức này.

Chủ tịch Đào Trọng Khoa khẳng định, VLA sẽ tiếp tục đồng hành cùng các doanh nghiệp, hiệp hội và cơ quan quản lý để xây dựng lộ trình chuyển đổi rõ ràng, khả thi, từ việc ứng dụng công nghệ tiên tiến, tối ưu hóa vận hành, đến việc đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế về phát triển bền vững.

Ông Đào Trọng Khoa, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA)

Tại Diễn đàn Logistics xanh, ông Trần Thanh Hải – Cục phó Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) nhận định rằng logistics xanh đang ngày càng trở thành yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp Việt Nam nâng cao sức cạnh tranh, thích ứng tốt hơn trước những cú sốc của thị trường toàn cầu và hội nhập sâu vào chuỗi giá trị quốc tế. Ông cho biết, theo xếp hạng của Ngân hàng Thế giới năm 2023, Việt Nam đứng thứ 43 về chỉ số hiệu quả logistics, thuộc top 5 ASEAN. Ngành logistics tăng trưởng bình quân 16%/năm, đóng góp tích cực đưa tổng kim ngạch xuất nhập khẩu năm 2024 vượt 786 tỷ USD.

Trước những thách thức toàn cầu như biến đổi khí hậu, đứt gãy chuỗi cung ứng, thuế carbon hay tiêu chuẩn ESG từ các thị trường lớn, logistics xanh nổi lên như một “lá chắn kinh tế” giúp doanh nghiệp không chỉ tiết kiệm chi phí mà còn đáp ứng được các yêu cầu khắt khe về môi trường. Theo ông Hải, logistics xanh là sự kết hợp giữa công nghệ, tối ưu vận hành và ý thức bảo vệ môi trường - từ việc sử dụng phương tiện tiết kiệm nhiên liệu, container thông minh, quản lý kho bãi số hóa, đến tối ưu hóa lộ trình vận tải.

Ông Trần Thanh Hải – Cục phó Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương)

Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi này cũng đặt ra không ít thách thức, đặc biệt với các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs) khi chi phí đầu tư còn lớn, hạ tầng chưa đáp ứng, thiếu nhân lực chất lượng cao và khó khăn trong tiếp cận công nghệ mới. Trước thực tế đó, ông Hải nhấn mạnh sự cần thiết của các chiến lược chuyển đổi năng lượng – ưu tiên phương tiện sử dụng năng lượng sạch như điện, LNG, hydrogen; khuyến khích phát triển vận tải đường sắt, đường thủy; tối ưu hóa quy trình và triển khai các mô hình kho, cảng thông minh; kết hợp các giải pháp bù trừ phát thải như trồng rừng.

Về phía Nhà nước, ông cho biết các chính sách đang từng bước hoàn thiện với những định hướng rõ ràng như Quyết định 876/QĐ-TTg về chuyển đổi năng lượng xanh ngành giao thông và Chiến lược phát triển logistics đến 2050. Đây là nền tảng để logistics Việt Nam phát triển bền vững, chất lượng và hội nhập sâu rộng vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Theo đánh giá của các chuyên gia, chuyển đổi xanh không chỉ là một xu thế mà là lựa chọn tất yếu để tồn tại và phát triển. Đây chính là chiến lược then chốt giúp doanh nghiệp gia tăng năng lực chống chịu và thích ứng linh hoạt. Tại phiên thảo luận với chủ đề: Doanh nghiệp logistics và hành trình xanh, ông Đặng Vũ Thành, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA) cho biết, trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đầy biến động và khó lường, chuỗi cung ứng thế giới đang đối mặt với những thách thức chưa từng có: đứt gãy chuỗi cung ứng, xung đột khu vực, chi phí logistics leo thang, rào cản thuế carbon, cùng các yêu cầu ESG ngày càng khắt khe từ các thị trường xuất nhập khẩu.

Trước những thay đổi sâu rộng đó, xu hướng tái định hình chuỗi cung ứng toàn cầu đã không còn là một viễn cảnh xa xôi, mà đang tác động trực tiếp tới mọi doanh nghiệp logistics, đặc biệt tại các quốc gia đang phát triển như Việt Nam. Trong bối cảnh đó, chuyển đổi xanh không chỉ là một xu thế, mà là lựa chọn tất yếu để tồn tại và phát triển. Đây chính là chiến lược then chốt giúp doanh nghiệp gia tăng năng lực chống chịu, thích ứng linh hoạt, và nâng tầm vị thế trong chuỗi cung ứng quốc tế.

Các đại biểu tham dự diễn đàn

Tại diện đàn, đại diện các Bộ ngành, các Hiệp hội Doanh nghiệp, các chuyên gia cũng như doanh nghiệp trong và ngoài nước cũng đã chia sẻ nhiều kinh nghiệm thực tế cũng như đưa ra các giải pháp về về vấn đề Logistics xanh. Các vấn đề được nêu ra như Giảm phát thải trong logistics từ giải pháp vận tải thủy xanh, bền vững; Mô hình hợp tác mạng lưới của các doanh nghiệp logistics trong ngành cho tương lai bền vững; Thách thức chuyển đổi xanh với doanh nghiệp Việt và yêu cầu phát triển chuỗi cung ứng bền vững; Kinh nghiệm chuyển đổi xanh từ góc nhìn doanh nghiệp Úc…

Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công khẳng định, Đại hội Thế giới của Liên đoàn các Hiệp hội Giao nhận và Vận tải Quốc tế - FIATA World Congress 2025 được tổ chức tại Hà Nội tháng 10 tới đây sẽ là cơ hội lịch sử cho doanh nghiệp logistics Việt Nam hội nhập quốc tế trên chính “sân nhà”. Ông cũng kỳ vọng sự kiện FIATA WORLD CONGRESS 2025 sẽ là cơ hội để các doanh nghiệp Việt Nam trao đổi, hợp tác với hàng nghìn doanh nghiệp logistics hàng đầu trên thế giới. Đồng thời, là cơ hội khẳng định vị thế của ngành logistics Việt Nam nói riêng và quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam nói chung trên trường quốc tế. Gián tiếp mở ra cơ hội tăng cường xuất nhập khẩu, nâng cao sức cạnh tranh cho doanh nghiệp, gia nhập thị trường và các chuỗi giá trị mới, góp phần phát triển kinh tế Việt Nam, đưa đất nước đến năm 2045 trở thành nước phát triển như mục tiêu đã đề ra.