Quản lý tài chính gia đình thời 4.0: Chi tiêu thông minh, sống an tâm

Không ít gia đình có mức thu nhập trên 30 triệu đồng/tháng, nhưng đến cuối tháng vẫn “rỗng túi”. Trong khi đó, nhiều hộ thu nhập chỉ khoảng 15-25 triệu lại có khoản tiết kiệm kha khá. Theo chuyên gia tài chính cá nhân TS. Đinh Thị Thanh Vân, điều khác biệt nằm ở thói quen chi tiêu và quản lý dòng tiền, chứ không nằm ở con số thu nhập.

"Người biết quản lý tiền là người biết ưu tiên - đâu là thiết yếu, đâu là khoản có thể hoãn lại, đâu là khoản đầu tư cho tương lai. Đây là gốc rễ để tránh rơi vào vòng xoáy chi tiêu vô tội vạ", bà Vân nhận định.

Một nguyên tắc quản lý chi tiêu được nhiều chuyên gia khuyến nghị là ghi chép đầy đủ các khoản thu - chi. Việc này có thể thực hiện qua sổ tay, bảng Excel, hoặc các ứng dụng điện thoại như MoneyLover, Sổ Thu Chi MISA,…

Phương pháp 6 chiếc lọ JARS:

Xuất phát từ Nhật Bản, phương pháp này chia thu nhập vào 6 quỹ như sau:

• 55% - Nhu cầu thiết yếu (NEC): chi phí sinh hoạt, điện nước, thực phẩm.
• 10% - Tiết kiệm dài hạn (LTSS): mua nhà, xe, nghỉ hưu.
• 10% - Giáo dục (EDUC): học tập, phát triển bản thân.
• 10% - Hưởng thụ (PLAY): du lịch, giải trí.
• 10% - Tự do tài chính (FFA): đầu tư, tạo thu nhập thụ động.
• 5% - Thiện nguyện (GIVE): từ thiện, giúp đỡ người khác.

Phương pháp 50/30/20:

“Mỗi phương pháp có ưu - nhược điểm riêng, tùy theo thu nhập và thói quen tiêu dùng, các gia đình nên chọn cách chia phù hợp, quan trọng nhất là tạo được kỷ luật tài chính trong chi tiêu hàng ngày”, chuyên gia Vân chia sẻ thêm.

Ngày nay, việc quản lý chi tiêu không còn phụ thuộc vào giấy bút. Các ứng dụng di động tích hợp AI giúp:

• Ghi nhận và phân loại chi tiêu tự động.
• Cảnh báo khi chi tiêu vượt ngân sách.
• Dự đoán xu hướng tài chính tháng tới.
• Đồng bộ với tài khoản ngân hàng để theo dõi biến động số dư.

Một số app đáng thử: MoneyLover, MISA Money Keeper, Sổ Thu Chi Online, Savyu, HomeBudget...

Một trong những khoản dễ "ngốn tiền" trong gia đình là các hóa đơn định kỳ: điện, nước, internet, truyền hình cáp… Những thói quen tưởng chừng nhỏ như tắt đèn khi ra khỏi phòng, bật máy giặt theo chế độ tiết kiệm, hay hủy các dịch vụ ít dùng như kênh truyền hình trả phí sẽ giúp tiết kiệm hàng trăm nghìn đồng mỗi tháng.

Việc chi tiêu không thể hiệu quả nếu không có mục tiêu tài chính rõ ràng: mua nhà, cho con du học, nghỉ hưu sớm, hoặc đơn giản là có quỹ dự phòng 6 tháng sống không thu nhập. Mỗi thành viên trong gia đình cần hiểu và chia sẻ mục tiêu đó để cùng hành động.

Ví dụ: Gia đình đặt mục tiêu tiết kiệm 200 triệu đồng trong 2 năm để đổi xe. Vậy mỗi tháng cần tiết kiệm 8,5 triệu đồng. Từ đó, các khoản chi tiêu giải trí hay mua sắm không cần thiết sẽ được cắt giảm hợp lý.

Một trong những cách giúp gia đình duy trì thói quen chi tiêu tốt là kiểm tra lại ngân sách mỗi tuần:

• Đã tiêu bao nhiêu?
• Có khoản nào vượt kế hoạch không?
• Có khoản nào có thể giảm hoặc cắt? Việc này sẽ giúp “cảnh tỉnh” ngay khi thói quen chi tiêu bắt đầu mất kiểm soát, đặc biệt vào dịp lễ, Tết hay các kỳ nghỉ dài.

Chi tiêu là việc mỗi người, mỗi ngày đều phải đối mặt. Nhưng để nó phục vụ cho cuộc sống thay vì trở thành gánh nặng, bạn cần thay đổi tư duy:

• Ghi sổ và theo dõi sát sao.
• Chia nhỏ dòng tiền theo mục tiêu.
• Sử dụng công nghệ để kiểm soát tốt hơn.
• Tiết kiệm trước khi tiêu.

“Quản lý tài chính không phải để sống kham khổ, mà để bạn chủ động sống - tự tin trước mọi biến động của cuộc sống hiện đại”, chuyên gia TS. Đinh Thị Thanh Vân kết luận.

Trong thời đại số, không có lý do gì để mỗi gia đình không thể kiểm soát chi tiêu một cách thông minh. Với sự hỗ trợ của công nghệ, các phương pháp phân bổ tài chính đơn giản và ý thức rõ ràng về mục tiêu, mỗi gia đình hoàn toàn có thể đạt được sự ổn định tài chính - dù ở bất kỳ mức thu nhập nào.