Tháo rào cản thu hút lao động nước ngoài

	Xuất khẩu lao động đình trệ
	Đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp cho người lao động
	Thúc đẩy an toàn lao động tại nơi sản xuất

Theo thống kê của Cục Việc làm, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, tính đến hết tháng 7/2019, có 92.100 lao động nước ngoài đang làm việc tại Việt Nam, trong đó có 81.100 người thuộc diện cấp giấy phép lao động. Lao động nước ngoài vào Việt Nam hiện đến từ hơn 100 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới.

Việt Nam vẫn đang là điểm đến lý tưởng của nhiều DN FDI, đặc biệt trong bối cảnh thế giới nhiều bất ổn như hiện nay. Tuy nhiên, trong nhiều lĩnh vực mới, nguồn nhân lực trong nước chưa kịp đáp ứng được các tiêu chuẩn về số lượng lẫn chất lượng. Vì vậy lao động nước ngoài chính là lực lượng cần thiết để các DN FDI kiện toàn bộ máy hoạt động. Dự báo, nhu cầu tuyển dụng ứng viên người nước ngoài sẽ tiếp tục tăng cao ở mức trên 20%/năm trong thời gian tới.

Nhu cầu tuyển dụng lao động nước ngoài sẽ tiếp tục tăng cao

Quy định của pháp luật Việt Nam hiện nay chỉ cho phép lao động nước ngoài vào làm việc theo 4 vị trí là chuyên gia, giám đốc điều hành, lao động kỹ thuật và nhà quản lý, với điều kiện lao động Việt Nam không đáp ứng được. Các hình thức lao động của người nước ngoài tại Việt Nam hiện nay phát sinh chủ yếu ở dạng hợp đồng lao động, di chuyển trong nội bộ DN, được công ty mẹ cử sang hoặc thực hiện các hợp đồng kinh tế thương mại.

Theo các NĐT nước ngoài, quy định về dịch chuyển lao động nước ngoài đang tạo ra rào cản đối với việc thu hút và sử dụng lao động chất lượng cao tại DN.

Vừa qua, Hiệp hội DN Hoa Kỳ tại Việt Nam (Amcham) đã đề nghị các nghị định hướng dẫn thi hành Bộ Luật Lao động sửa đổi cần quy định rõ quy trình nộp hồ sơ xin cấp giấy phép lao động mới hợp lý cho người lao động nước ngoài đang làm việc tại Việt Nam và đã được cấp giấy phép lao động tại Việt Nam. Bộ Luật Lao động sửa đổi đã được thông qua vào ngày 20/11/2019, quy định giới hạn số lần gia hạn giấy phép lao động mà một người lao động nước ngoài có thể thực hiện. Cụ thể, thời hạn tối đa của giấy phép lao động là 2 năm, và chỉ có thể gia hạn 1 lần với thời hạn tối đa 2 năm. Vì vậy, Amcham khuyến nghị các nghị định hướng dẫn thi hành cần quy định trình tự mới xin giấy phép lao động giản lược hơn cho người lao động nước ngoài đang làm việc tại Việt Nam và từng được cấp giấy phép lao động trước đó.

Tiểu ban Nguồn Nhân lực và Đào tạo thuộc Hiệp hội DN châu Âu tại Việt Nam (Eurocham) đề xuất, cần mở rộng định nghĩa “di chuyển nội bộ”. Bởi lẽ quy định hiện hành đang được cơ quan thuế, cơ quan lao động và cơ quan bảo hiểm giải thích theo hướng chỉ những lao động nước ngoài được cử từ công ty mẹ tại nước ngoài đến công ty con tại Việt Nam do công ty mẹ sở hữu 100% vốn mới được coi là di chuyển nội bộ. Còn việc điều chuyển lao động từ các công ty khác trong tập đoàn, hoặc đến các công ty có quan hệ liên kết khác tại Việt Nam mà không do công ty mẹ sở hữu 100% vốn thì không được coi là di chuyển nội bộ.

Như vậy, trường hợp một người nước ngoài được huy động từ công ty nhóm không phải là công ty mẹ sang một công ty liên kết tại Việt Nam, thì công ty Việt Nam phải ký hợp đồng lao động với người này để xin giấy phép lao động và mục đích khấu trừ chi phí lao động. Điều này dẫn đến nhiều hậu quả như phát sinh chi phí bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế bắt buộc, gây tốn kém cho cả người lao động và người sử dụng lao động. Bên cạnh đó, việc đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc tại cả nước sở tại và Việt Nam còn dẫn đến gánh nặng hành chính khi người lao động nước ngoài phải thực hiện quy định pháp luật Việt Nam dành cho người lao động, ví dụ thủ tục khai khấu trừ thuế.

Về phía DN, điều này còn là gánh nặng hành chính và thời gian khi phải giải quyết, hỗ trợ người lao động đến làm việc với các cơ quan chức năng Việt Nam để giải quyết những thủ tục trên.

Eurocham cho rằng, theo thông lệ quốc tế, nhân sự thường được điều động toàn cầu trong mạng lưới các công ty trong toàn tập đoàn để tận dụng nguồn nhân lực của tập đoàn và đáp ứng yêu cầu hoạt động kinh doanh của DN. Việc DN Việt Nam phải ký hợp đồng lao động với các cá nhân nước ngoài được cử đến Việt Nam từ các công ty thuộc tập đoàn nhưng không phải công ty mẹ, hoặc cử đến DN Việt Nam không phải là công ty con sở hữu 100% vốn là không phù hợp với bản chất của di chuyển nội bộ và thông lệ quốc tế.

Do vậy, Eurocham đề nghị các cơ quan quản lý lao động mở rộng định nghĩa của di chuyển nội bộ để tránh giới hạn việc phân bổ nguồn lực từ công ty mẹ, phản ánh đúng bản chất của di chuyển nội bộ, và theo đúng sự phát triển của thị trường lao động quốc tế.