Văn hóa công sở - “thước đo cảm xúc” của nền hành chính

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ Nguyễn Khắc Hiếu vừa Quyết định 1970/QĐ-UBND của Ủy ban nhân dân tỉnh Phú Thọ ban hành Quy chế văn hóa công sở tại các cơ quan, đơn vị trên địa bàn tỉnh Phú Thọ. Quy chế đưa ra nhiều yêu cầu mới về chuẩn mực ứng xử, kỷ luật hành chính và tác phong phục vụ. Quy chế này phản ánh quyết tâm xây dựng một nền hành chính liêm chính, chuyên nghiệp và hướng tới người dân.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ Nguyễn Khắc Hiếu

Nguyên tắc 4 xin, 4 luôn

Theo Phó Chủ tịch Nguyễn Khắc Hiếu: “Đất nước đang định hình một kỷ nguyên phát triển mới; năng lực quản trị quốc gia, văn hóa công vụ và tinh thần phục vụ là nền tảng quyết định chất lượng điều hành”.

Đất nước đang đặt ra các mục tiêu phát triển đầy tham vọng hướng đến sự bền vững, năng suất lao động cao hơn, một hệ thống hành chính minh bạch và hiệu quả hơn. Trong bối cảnh đó, văn hóa công vụ trở thành yếu tố then chốt, quyết định thành công của cải cách thể chế và đổi mới quản trị.

Quy chế được người dân đón nhận, đồng thời nhận nhiều đánh giá tích cực từ chuyên gia, nhà văn hóa và đại biểu dân cử bởi đất nước đang bước vào giai đoạn phát triển mới với nhiều mục tiêu lớn. Một nền hành chính chuẩn mực là điều kiện để vận hành hiệu quả các mục tiêu phát triển bền vững, đổi mới sáng tạo và hội nhập.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ Nguyễn Khắc Hiếu trao đổi với người dân đến làm thủ tục hành chính tại UBND xã. Ảnh Thu Hương

Quy chế văn hóa công sở của Phú Thọ quy định rõ mục đích, nguyên tắc thực hiện văn hóa công sở; các yêu cầu về trang phục, giao tiếp và thái độ làm việc của cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong toàn tỉnh.

Điểm nhấn của văn hóa công sở là sự thay đổi trong cách ứng xử - thứ nằm sâu hơn các thủ tục hành chính hay tiến độ xử lý hồ sơ. Những điều chỉnh ấy phản ánh mong muốn xây dựng một chính quyền gần dân, thấu hiểu dân và phục vụ dân một cách chuyên nghiệp.

Văn hóa công vụ và tinh thần phục vụ là nền tảng quyết định chất lượng điều hành. Ảnh Thu Hương

Quy chế do Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ Nguyễn Khắc Hiếu ký ban hành không chỉ đưa ra các yêu cầu cụ thể hơn đối với cán bộ, công chức, viên chức, mà còn truyền đi thông điệp về một tinh thần phục vụ mới. Ông nhấn mạnh mục tiêu là “xây dựng môi trường làm việc văn minh, hiện đại, minh bạch và đặt người dân ở vị trí trung tâm”.

Quy chế quy định chi tiết về hành vi và thái độ làm việc: nghiêm cấm nhũng nhiễu, gây khó khăn, kéo dài thời gian xử lý; nghiêm cấm ưu ái người thân hay vô cảm trước phản ánh của người dân.

Đặc biệt, nguyên tắc “4 xin - 4 luôn” - xin chào, xin lỗi, xin cảm ơn, xin phép; luôn mỉm cười, luôn nhẹ nhàng, luôn lắng nghe, luôn giúp đỡ - được đưa vào như nền tảng giao tiếp của bộ máy hành chính hiện đại. Những điều tưởng giản dị này chính là tinh chuẩn giao tiếp ở mọi nền hành chính văn minh.

Khi cán bộ biết lắng nghe trước tiên, biết xin lỗi khi có sai sót, biết cảm ơn khi nhận được hợp tác, niềm tin giữa Nhà nước và công dân được xây dựng bền vững hơn.

“Có những lúc, một lời xin lỗi đúng thời điểm còn ý nghĩa hơn cả việc trả kết quả đúng hạn. Chính cảm xúc tích cực trong môi trường hành chính mới là tầng sâu của lòng tin, là chất liệu xây dựng Nhà nước kiến tạo, theo PGS.TS. Bùi Hoài Sơn - Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa và Giáo dục của Quốc hội.

“Sức mạnh mềm” của cải cách thể chế

Quy chế cũng quy định rõ về trang phục: không mặc quần bò, áo phông không cổ… đồng thời khuyến khích mặc comple, cà vạt, áo dài hoặc đồng phục khi tiếp dân để tạo hình ảnh trang trọng, chuyên nghiệp. Trang phục không chỉ vấn đề thẩm mỹ mà còn thể hiện thái độ của cơ quan công quyền hướng về nhân dân.

Những yêu cầu này thể hiện sự tôn trọng đối với công dân và trách nhiệm của người thực thi công vụ. Trong nền hành chính hiện đại, sự hài lòng không chỉ đo bằng tốc độ xử lý hồ sơ, mà còn bằng mức độ được tôn trọng và lắng nghe cảm nhận của người dân trong giao tiếp với cơ quan công quyền là tấm gương phản ánh chất lượng thật sự của nền hành chính.

Quy chế của Phú Thọ nhận được sự đồng thuận rộng rãi bởi tính chi tiết và tinh thần nghiêm túc. Ở bức tranh lớn hơn - xây dựng nền hành chính liêm chính, văn minh, gần dân - đây là bước đi thiết thực trong chuẩn hóa hành vi công vụ.

Chuẩn mực văn hóa công sở mà Phú Thọ đưa ra không chỉ là kỹ năng giao tiếp mà là biểu hiện của tinh thần tôn trọng người dân, đặt người dân ở trung tâm phục vụ. Đúng như TS. Nguyễn Sĩ Dũng từng nhấn mạnh: “Cải cách thể chế là quan trọng, nhưng cải cách văn hóa công vụ còn quan trọng hơn”. Ông nguyên là Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ. Theo TS. Nguyễn Sỹ Dũng, cải cách thể chế sẽ không thể thành công nếu bộ máy công quyền không nâng tầm về đạo đức công vụ và văn hóa hành chính - tức là cải cách từ bên trong con người.

Đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới với nhiều khát vọng lớn: tăng trưởng cao, phát triển bền vững, hướng tới nhóm nước thu nhập trung bình cao vào năm 2030… . Những mục tiêu ấy đòi hỏi không chỉ nguồn lực kinh tế mà còn một hệ thống hành chính minh bạch, hiệu quả, đề cao trách nhiệm giải trình.

Phú Thọ không phải địa phương duy nhất chú trọng văn hóa công sở, nhưng cách làm rõ ràng và quyết liệt của tỉnh có thể trở thành gợi mở quan trọng cho các địa phương khác. Trong bối cảnh cả nước đang thúc đẩy cải cách thể chế và chuyển đổi số, văn hóa công sở nổi lên như “sức mạnh mềm” của bộ máy hành chính.

Phú Thọ đã gửi đi thông điệp rằng thay đổi văn hóa hành chính không nằm ở những khẩu hiệu lớn, mà ở từng thái độ, từng hành vi cụ thể của mỗi cán bộ khi tiếp xúc với người dân. Khi văn hóa công sở được đặt ngang hàng với cải cách thể chế và chuyển đổi số, đó là dấu hiệu của một nền hành chính văn minh, hiện đại và gần dân.

PGS.TS. Bùi Hoài Sơn khẳng định: Nếu văn hóa công sở được nhân rộng, chúng ta sẽ không chỉ có một hệ thống hành chính hiệu quả, mà còn một Nhà nước thực sự văn minh - nơi sự tử tế trở thành chuẩn mực, sự lắng nghe trở thành thói quen, sự tôn trọng trở thành bản sắc. Đó là nền tảng của niềm tin trong giai đoạn phát triển mới của đất nước”.