Xuất khẩu viên nén giảm sâu trong nửa đầu năm 2023
Tín dụng 100 tỷ đồng cho dự án sản xuất gỗ viên nén Doanh nghiệp chế biến xuất khẩu gỗ: Hướng tới các sản phẩm cao cấp Doanh nghiệp xuất khẩu gỗ cần chủ động hơn trước cáo buộc bán phá giá |
Nhu cầu viên nén sử dụng tại Nhật sẽ mở rộng trong tương lai. |
Xuất khẩu viên nén sang Hàn Quốc chỉ đạt khoảng 110 USD/tấn
Báo cáo “Sản xuất và xuất khẩu viên nén từ Việt Nam: Thực trạng và xu hướng thị trường đầu ra sản phẩm” do Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam phối hợp với Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Bình Định và Tổ chức Forest Trends vừa công bố cho thấy, 6 tháng đầu năm 2023, xuất khẩu viên nén ước đạt 1,85 triệu tấn, kim ngạch ước gần 300 triệu USD.
Hàn Quốc và Nhật Bản là hai thị trường nhập khẩu viên nén lớn nhất của Việt Nam. Lượng viên nén từ Việt Nam xuất vào hai thị trường này chiếm trên 95% trong tổng lượng viên nén xuất khẩu từ Việt Nam vào tất cả các thị trường.
Ông Tô Xuân Phúc - Chuyên gia phân tích chính sách Tổ chức Forest Trends, cho hay trong 5 tháng đầu năm 2023, lượng viên nén xuất khẩu từ Việt Nam vào Hàn Quốc đạt 0,65 triệu tấn, tương đương 96,1 triệu USD về kim ngạch, giảm 41% về lượng và 45% về kim ngạch so với cùng kỳ của năm 2022.
Thông tin chia sẻ từ một số doanh nghiệp xuất khẩu cho thấy tính đến hết 6 tháng đầu năm 2023, lượng viên nén của Việt Nam xuất đi Hàn Quốc đạt khoảng 0,8 triệu tấn.
Việt Nam là nguồn cung viên nén chính cho Hàn Quốc (cung 80% trong tổng nhu cầu sử dụng của thị trường này). Tuy nhiên, hiện nay Hàn Quốc đang đa dạng hóa nguồn cung, bao gồm cả nguồn nhập khẩu từ Nga.
Theo một số doanh nghiệp, viên nén từ Nga có chất lượng tốt, giá rẻ. Trước khi xung đột Nga - Ukraina nổ ra, mỗi năm Nga xuất khẩu khoảng 3 triệu tấn viên nén ra thế giới, chủ yếu là vào khối EU. Tuy nhiên, hiện Nga đang chịu lệnh trừng phạt từ các nước phương tây và các doanh nghiệp viên nén của Nga gặp khó khăn trong khâu xuất khẩu. Trong bối cảnh này, một số doanh nghiệp Nga phải tìm thị trường thay thế, chấp nhận mức giá xuất khẩu rẻ để thâm nhập thị trường, trong đó có Hàn Quốc, nhưng dự kiến sẽ không có sự gia tăng đột biến về lượng viên nén nhập khẩu từ Nga vào Hàn Quốc trong tương lai.
Thị trường Nhật Bản có độ ổn định cao cả về lượng và giá. Trong 5 tháng đầu năm 2023, lượng viên nén Việt Nam xuất khẩu vào Nhật Bản đạt 0,87 triệu tấn, kim ngạch đạt 151 triệu USD. Lượng xuất giảm 5,7% trong khi kim ngạch tăng 19,7% so với cùng kỳ 2022.
Xung đột Nga - Ukraina đẩy mức giá viên nén tại thị trường thế giới lên rất cao. Giá viên nén xuất khẩu của Việt Nam sang Hàn Quốc và Nhật Bản vào những tháng đầu 2022 dao động khoảng 140 USD /tấn (FOB Việt Nam), đạt 180-190 USD/tấn vào những tháng cuối năm 2022 và đầu năm 2023. Tuy nhiên, mức giá sau đó giảm sâu, đặt biệt tại thị trường Hàn Quốc.
Theo một số doanh nghiệp xuất khẩu, giá xuất khẩu vào thị trường Hàn Quốc trong tháng 6/2023 chỉ đạt khoảng 110 USD/tấn trong khi mức giá xuất khẩu đi Nhật đạt 145 - 165 USD/tấn.
Theo TS. Tô Xuân Phúc, việc giá viên nén từ Nga xuất khẩu sang Hàn Quốc quá thấp đã khiến các nhà nhập khẩu Hàn Quốc hạ giá viên nén nhập khẩu từ Việt Nam.
Nhu cầu viên nén tại Nhật Bản sẽ tăng mạnh
Một trong những lý do giá nhập khẩu viên nén từ Việt Nam vào Hàn Quốc đang trên đà tăng là do giá nguyên liệu đầu vào để sản xuất viên nén tại Việt Nam tăng. Nguồn nguyên liệu cho viên nén xuất Hàn Quốc chủ yếu là các sản phẩm phụ của ngành chế biến đồ gỗ như mùn cưa, dăm bào, đầu mẩu...
Do các tỉnh miền Đông Nam Bộ là nơi tập trung các doanh nghiệp chế biến đồ gỗ xuất khẩu, các doanh nghiệp viên nén xuất Hàn Quốc cũng tập trung tại vùng này. Thời gian gần đây, thị trường đầu ra của các sản phẩm gỗ giảm mạnh làm nguồn sản phẩm phụ từ chế biến giảm sâu.
Theo ông Tô Xuân Phúc, trong bối cảnh cầu tiêu thụ viên nén tại Hàn Quốc không giảm, sự sụt giảm nguồn cung nguyên liệu đầu vào cho sản xuất viên nén dẫn tới việc cạnh tranh giữa các công ty sản xuất, đẩy giá nguyên liệu viên nén lên cao.
Thị trường Nhật Bản có tính ổn định hơn nhiều so với Hàn Quốc, với các đơn hàng dài hạn (hợp đồng mua bán thường là 10 - 15 năm) hiện được xuất với mức giá dao động khoảng 145 - 165 USD/tấn (FOB Việt Nam). Bên cạnh các hợp đồng dài hạn, một số doanh nghiệp Nhật Bản cũng thực hiện các hợp đồng ngắn hạn với một số nhà cung ứng Việt Nam.
Tính đến nay (năm 2023), Việt Nam xuất khẩu khoảng 1 triệu tấn viên nén vào Nhật Bản. Toàn bộ lượng viên nén xuất khẩu đi Nhật đòi hỏi phải có chứng chỉ FSC. Nguyên liệu cho viên nén xuất khẩu đi Nhật là từ nguồn gỗ rừng trồng trong nước, chủ yếu là từ cây keo.
Ông Tô Xuân Phúc cho rằng cầu viên nén tại Nhật sẽ tăng mạnh trong tương lai. Thông tin từ một số doanh nghiệp cho biết, hiện mỗi năm Nhật Bản sử dụng khoảng 8 triệu tấn viên nén, trong đó 40-50% là vỏ hạt cọ dầu, phần còn lại (50 - 60%) là viên nén từ gỗ.
Dự kiến đến năm 2030, nhu cầu viên nén tại Nhật Bản sẽ tăng lên 20 triệu tấn, trong đó lượng viên nén gỗ sẽ chiếm khoảng 13 - 15 triệu tấn (còn lại là hạt cọ dầu). Nhu cầu viên nén sử dụng tại Nhật sẽ mở rộng trong tương lai.
"Đây là cơ hội lớn cho các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt các doanh nghiệp có nguồn nguyên liệu đầu vào ổn định và có chứng chỉ bền vững, có nhà máy sản xuất quy mô, quản lý bài bản", ông Tô Xuân Phúc chia sẻ.
Trong những năm vừa qua, cầu tiêu thụ tăng chủ yếu tại các nước Châu Âu, Nhật Bản và Hàn Quốc. Tuy nhiên, ngành viên nén Việt Nam có cơ hội mở rộng thị trường khi cầu tiêu thụ tại Việt Nam bắt đầu có tín hiệu tăng nhanh bởi Chính phủ đang nỗ lực thực hiện các cam kết giảm phát thải khí nhà kính và sử dụng năng lượng sạch, bao gồm viên nén nhằm thay thế than trong sản xuất năng lượng.
Quy hoạch Điện VIII được Chính phủ phê duyệt ngày 15/5 vừa qua ưu tiên phát triển nguồn năng lượng tái tạo, bao gồm điện sinh khối nhằm thay thế điện than có mức phát thải cao. Vì vậy, nhu cầu sử dụng viên nén tại thị trường nội địa có thể mở rộng rất nhanh trong tương lai.