Để xuất khẩu lao động hiệu quả

	Xuất khẩu lao động: Đừng để mất thị trường
	Làm sao để lao động Việt không còn là… “nhân công giá rẻ”

Dư nợ cho vay XKLĐ đạt trên 509 tỷ đồng

Đẩy mạnh xuất khẩu lao động (XKLĐ) là một chủ trương của Đảng và Nhà nước trong công cuộc xóa đói giảm nghèo bền vững. Đây cũng được coi là một chiến lược quan trọng, lâu dài, góp phần giải quyết việc làm, tăng thu nhập và cải thiện điều kiện sống cho một bộ phận người lao động, tạo nguồn thu ngoại tệ cho đất nước, đặc biệt là đối với các đối tượng là người nghèo và các đối tượng chính sách. Nó còn có ý nghĩa quan trọng trong việc giúp cho hộ đồng bào dân tộc thiểu số nâng cao trình độ, cải thiện đời sống, góp phần giảm nghèo bền vững.

Vay vốn NHCSXH đi XKLĐ giúp cho hộ đồng bào dân tộc thiểu số nâng cao trình độ

Hiện Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) đang thực hiện cho vay đi làm việc ở nước ngoài theo các quyết định của Thủ tướng Chính phủ, Thống đốc NHNN và một số quy định khác.

Tính đến hết tháng 3/2017, tổng dư nợ cho vay XKLĐ đạt trên 509 tỷ đồng với 13.377 khách hàng còn dư nợ. Phải khẳng định rằng, cho vay XKLĐ của NHCSXH đang triển khai là kênh tín dụng giúp các hộ nghèo, hộ gia đình chính sách, hộ gia đình sinh sống tại các huyện nghèo, và đặc biệt là người dân tộc thiểu số có điều kiện để cải thiện cuộc sống, thoát nghèo, nâng cao trình độ.

Nhờ được vay vốn đi XKLĐ mà hơn 100 ngàn người có việc làm. Người lao động đi nước ngoài làm việc có thu nhập và gửi tiền về giúp gia đình có vốn làm ăn tại quê nhà. Nhờ được tiếp xúc với khoa học kỹ thuật tiên tiến, phong cách làm việc khoa học, hiện đại nên người lao động đã thay đổi được nhận thức, nâng cao trình độ nghề nghiệp, tích lũy được kinh nghiệm.

Nguồn vốn cho vay đi XKLĐ từ NHCSXH được nhân dân đón nhận và đồng tình ủng hộ, góp phần đáng kể vào hiệu quả của chương trình giảm nghèo tại địa phương nói riêng và của Chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo nói chung. Đồng thời, cũng đã đem về đất nước một lượng ngoại tệ đáng kể, mở rộng quan hệ hợp tác giữa các nước.

Giai đoạn từ năm 2005 - 2010 là thời kỳ XKLĐ tăng trưởng mạnh. Tuy nhiên, những năm 2011, 2012 và 2013, số việc làm giảm mạnh nên người lao động làm việc ở nước ngoài gặp rất nhiều khó khăn; một số chủ sử dụng lao động không thực hiện đúng theo cam kết đã ký với người lao động... Người lao động gặp khó khăn phải bỏ về nước trước hạn, dẫn đến doanh số của chương trình giảm mạnh từ 170,744 tỷ đồng xuống còn 90,033tỷ đồng.

Cần tăng cường công tác quản lý

Bên cạnh đó, chương trình còn gặp những trở ngại khác trong quá trình triển khai như:

Thứ nhất, người lao động thuộc huyện nghèo, là khu vực vùng sâu vùng xa, đi lại rất khó khăn, thiếu thông tin, do đó công tác tuyên truyền quảng bá cho chương trình bị hạn chế; nhiều người lao động chưa thực sự thay đổi tư duy lao động, ý thức kỷ luật lao động không cao; Một số công ty chỉ quan tâm đến số lượng chứ không quan tâm đến chất lượng lao động.

Do đó, khi ra nước ngoài làm việc, có không ít người lao động phải về nước trước thời hạn, gây ra tình trạng hoang mang, lo ngại, ảnh hưởng đến hiệu quả của chương trình.

Thứ hai, có một số DN cố tình thu phí cao hơn so với quy định, gây khó cho người lao động, đặc biệt là người lao động thuộc các đối tượng chính sách, hộ nghèo.

Thứ ba, việc quản lý thu nhập của người lao động còn nhiều hạn chế, do bên tuyển dụng người lao động hoặc đối tác sử dụng người lao động thực hiện trả lương, thu nhập trực tiếp cho người lao động, trong khi đó, chưa có quy chế quản lý thu nhập của người lao động đã vay vốn nên có hiện tượng chây ì trong việc trả nợ và ngân hàng gặp khó khăn trong việc thu hồi nợ.

Thứ tư, có tình trạng người lao động sang làm việc ở nước ngoài có thu nhập thấp hơn so với hợp đồng đã ký hoặc công việc không đúng với hợp đồng đã ký, dẫn đến người lao động không có khả năng trả nợ, hoặc bỏ về nước. Bên cạnh đó, công tác tuyển dụng của một số DN còn lỏng lẻo. DN chưa tập trung vào chất lượng đào tạo cho người lao động (sức khỏe, trình độ, kiến thức, kỷ luật...) dẫn đến không đáp ứng được yêu cầu của người sử dụng.

Trong thời gian qua, việc chuyển đổi mô hình hoạt động của các DN ít nhiều ảnh hưởng tới trách nhiệm của DN tới người lao động, dẫn đến tình trạng DN đã ký hợp đồng với lao động nhưng chưa thực hiện theo cam kết với người lao động. Bên cạnh đó, còn có trường hợp người lao động đã chuyển tiền nhưng DN không thực hiện đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo cam kết.

Theo các chuyên gia trong lĩnh vực quản lý lao động, để giảm bớt tình trạng trên và nâng cao hiệu quả, chất lượng của chương trình thì cần có sự phối hợp chặt chẽ, đồng bộ hơn nữa giữa các bộ, ngành có liên quan và địa phương, DN có hoạt động XKLĐ, trong đó coi trọng và đẩy mạnh công tác tuyên truyền.

Đặc biệt, cần tăng cường hơn nữa công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động XKLĐ, cần có hành lang pháp lý chặt chẽ đối với đơn vị làm dịch vụ XKLĐ để bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho người lao động. Đồng thời, cần nâng cao trách nhiệm và chất lượng tuyển chọn lao động của DN; Có chế tài, biện pháp xử lý đối với DN, đơn vị tuyển chọn không thực hiện đúng hợp đồng với người lao động, gây thiệt hại cho người lao động và rủi ro cho nguồn vốn vay của Nhà nước.

Các DN, dịch vụ khi tuyển lao động cần chủ động nâng cao năng lực cạnh tranh, mở rộng thị trường thông qua các biện pháp tăng cường đầu tư về tổ chức bộ máy, tài chính, cơ sở đào tạo, tăng cường công tác quản lý và bảo vệ lợi ích người lao động. Cần tập trung đầu tư cho công tác đào tạo và giáo dục định hướng đối với người lao động nhằm trang bị những kiến thức cần thiết để đáp ứng được yêu cầu công việc, nâng cao chất lượng tuyển chọn người lao động đi làm việc ở nước ngoài.

Hy vọng với sự nỗ lực hơn nữa trong hành trình dẫn vốn đến với người lao động có nhu cầu XKLĐ của NHCSXH, cùng với sự hỗ trợ, đồng hành của các cơ quan quản lý nhà nước, DN XKLĐ và sự ủng hộ của nhân dân, chính sách cho vay XKLĐ sẽ tiếp tục mang lại hiệu quả cao, đóng góp tích cực vào chương trình giảm nghèo của Chính phủ.