Gian nan đưa hàng địa phương vào siêu thị

	Nông sản sao mãi “núp bóng”…
	Vẫn yếu khâu thương hiệu
	Ba rào chắn cạnh tranh trên sân nhà

Thua trên “sân nhà”

Sau một thời gian dài thăm dò rồi tiến hành các thủ tục, mới đây sản phẩm nước mắm hiệu Ngọc Lan vốn nổi tiếng ở Quảng Nam mới bước vào được siêu thị Co.opMart Tam Kỳ (Quảng Nam). Vui mừng khi sản phẩm của mình có mặt ở đây, bà Trần Thị Ngọc Loan, chủ cơ sở, chia sẻ, nước mắm Ngọc Lan vốn từng có mặt ở khắp chợ gần, chợ xa theo các kênh truyền thống. Tuy nhiên, đây là lần đầu tiên mặt hàng của cơ sở xuất hiện qua kênh phân phối hiện đại này, mở ra một hướng kinh doanh mới mẻ, mang theo hy vọng sẽ định danh thương hiệu.

Tương tự, các sản phẩm bánh da dẻo Phú Thạnh vốn nổi tiếng ở huyện Quế Sơn cũng đã có mặt trên kệ siêu thị Co.opMart trên địa bàn Quảng Nam. Ông Lương Văn Vui, chủ cơ sở sản xuất bánh Phú Thạnh cho biết, họ phải mất cả năm trời để được Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm thẩm định cơ sở sản xuất, quy trình chế biến... Sau đó, là hoàn tất những hồ sơ, thủ tục liên quan khi đưa hàng vào siêu thị.

Cần nhiều hỗ trợ để đưa được hàng địa phương vào các siêu thị

Trong thực tế, đến nay tại khu vực miền Trung dẫu có đến hàng nghìn cơ sở sản xuất, làng nghề truyền thống, song niềm vui được có mặt ở các siêu thị như nước mắm Ngọc Lan hay bánh da dẻo Phú Thạnh vẫn còn rất ít.

Tại TP. Đà Nẵng hiện có hơn 50 HTX, cơ sở sản xuất hàng nông sản với các sản phẩm rau, củ, quả, nấm các loại, thịt gia súc, gia cầm, trứng, cây cảnh, nước mắm… Đà Nẵng cũng có nhiều sản phẩm truyền thống nổi tiếng như bánh tráng Túy Loan, nước mắm Nam Ô, nấm linh chi, nấm rơm, nấm sò, các loại rau củ quả… Thế nhưng, số các sản phẩm bước chân vào được siêu thị chỉ đếm được trên đầu ngón tay. Tại các siêu thị, việc bày bán những món hàng nông sản thực phẩm “made in Đà Nẵng” vẫn rất thưa thớt.

Thời gian qua, chỉ có một số ít sản phẩm đặc trưng của Đà Nẵng như bánh khô mè bà Liễu, thương hiệu mắm Dì Cẩn được bày bán rải rác ở một vài siêu thị trên địa bàn. Trong khi, nhu cầu tiêu thụ nông sản tại TP. Đà Nẵng khá cao, khoảng 200 tấn trái cây, 350 tấn rau, củ, quả/ngày.

Lý giải việc thua ngay trên sân nhà, đại diện một HTX chuyên sản xuất rau sạch ở Đà Nẵng cho biết, trong thực tế để các mặt hàng địa phương vào được tại hệ thống siêu thị, phải vượt qua được những rào cản kỹ thuật khắt khe và quy định về hồ sơ pháp lý. Đó là bản công bố phù hợp quy định an toàn thực phẩm, thông tin chi tiết về sản phẩm, kết quả kiểm nghiệm sản phẩm, kế hoạch kiểm soát chất lượng, kế hoạch giám sát định kỳ, mẫu nhãn sản phẩm, giấy đăng ký kinh doanh có ngành nghề kinh doanh thực phẩm hoặc giấy chứng nhận pháp nhân đối với tổ chức, cá nhân, giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm...

Vì thế, các cơ sở vốn chỉ quen sản xuất, nên “ngại” tiến hành các thủ tục hành chính, nên chấp nhận đưa sản phẩm ra thị trường theo kiểu tự phát, có gì bán nấy... Chưa kể đến việc, không phải cơ sở nào cũng đủ sức đáp ứng hết những yêu cầu khá khắt khe này.

Cần được hỗ trợ

Thực tế, hiện nay để đảm bảo uy tín, các siêu thị cũng rất chặt chẽ trong việc lựa chọn các sản phẩm đầu vào. Ngoài yếu tố chất lượng, bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm, các siêu thị còn đòi hỏi cơ sở, HTX phải đạt tiêu chuẩn về bao bì, nhãn mác sản phẩm... Những điều này không phải cơ sở nào cũng có thể đáp ứng.

Chưa kể, khi đã kết nối để tiêu thụ các sản phẩm được sản xuất tại địa phương, một số siêu thị vẫn canh cánh nỗi lo. Do các HTX, cơ sở sản xuất là nhỏ lẻ, manh mún dẫn đến việc cung cấp nguồn hàng thường xuyên bị đứt quãng và số lượng không nhiều. Tuy thế, các siêu thị như: Big C, Lotte Mart, Metro, Intimex… vẫn luôn khẳng định nông sản địa phương nếu đảm bảo chất lượng, vệ sinh thực phẩm sẽ được đưa vào kênh phân phối.

Về phía các cơ sở sản xuất, có nơi do cách làm ăn manh mún nên không ít người dân vẫn chưa muốn đưa hàng của mình vào siêu thị. Đơn cử như trường hợp một số người dân trồng nấm, rau của HTX Thương mại - dịch vụ An Hải Đông (TP. Đà Nẵng) từng không muốn đưa hàng vào siêu thị vì giá không cao hơn so với bán ở chợ. Chưa hết, khi ký hợp đồng với siêu thị, có muốn thương lượng nâng giá lên cũng khó vì hợp đồng đã ký kết ổn định cả năm.

Do vậy, theo nhiều người để đưa được hàng, đặc biệt là các mặt hàng nông sản ở địa phương vào siêu thị, rất cần sự hỗ trợ từ nhiều phía. Chính quyền các địa phương cũng cần có những kế hoạch dài hạn, quy hoạch các vùng sản xuất các sản phẩm nông sản để người dân chú trọng sản xuất, siêu thị yên tâm đầu vào ổn định.

Các cơ quan chức năng, cần quan tâm hơn nữa việc hỗ trợ xây dựng thương hiệu sản phẩm và trợ giúp về mặt chứng nhận an toàn vệ sinh thực phẩm. Các siêu thị, DN phân phối cần chủ động tiếp cận các HTX, cơ sở sản xuất, tạo điều kiện thuận lợi về cơ chế tài chính, thanh toán tiền hàng, chính sách chia sẻ rủi ro đối với hàng hóa tồn đọng. Đồng thời, tăng cường sự hỗ trợ nông dân, thường xuyên gặp gỡ và trao đổi các yêu cầu về số lượng, chất lượng cũng như thực hiện cập nhật thông tin trong quá trình sản xuất, xác định nguồn gốc sản phẩm…

Về phía các cơ sở sản xuất, cần phải thay đổi cả về hình thức canh tác lẫn tư duy sản xuất hàng hóa, và phải bảo đảm các điều kiện tối thiểu nhất của các siêu thị. Đồng thời, tránh tình trạng mạnh ai nấy làm, tự thân vận động để đưa hàng vào siêu thị như hiện nay.