Cơ hội nào cho Việt Nam khi dòng vốn đầu tư chứng khoán toàn cầu đang chuyển hướng?

Ông Phùng Minh Hoàng, Giám đốc Chiến lược Công ty CP Quản lý Quỹ Phú Hưng

Lý do dòng tiền chuyển hướng sang thị trường mới nổi

Ông Hoàng cho biết, 6 năm qua, dòng tiền đầu tư chứng khoán toàn cầu có xu hướng rút khỏi các thị trường mới nổi để tập trung vào các thị trường phát triển, đặc biệt là thị trường Mỹ. Nguyên nhân chính nằm ở sự giảm tốc tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc, thị trường chiếm tỷ trọng lớn nhất trong rổ các thị trường mới nổi, kết hợp với xu hướng mạnh lên của đồng USD trong giai đoạn này. Điều này đã khiến các thị trường mới nổi kém hấp dẫn hơn so với các thị trường phát triển, vốn mang lại hiệu quả đầu tư cao hơn trong những năm qua. Tuy nhiên, xu hướng này đang có dấu hiệu đảo chiều rõ rệt. Các nhà đầu tư nước ngoài bắt đầu bán ròng tại các thị trường phát triển như Mỹ và quay trở lại các thị trường mới nổi, đặc biệt là Trung Quốc, Đài Loan (Trung Quốc), Ấn Độ và các quốc gia Đông Nam Á. Xu hướng này trở nên rõ nét hơn trong 1 đến 2 tháng gần đây, sau khi Trung Quốc và Việt Nam đạt được các thỏa thuận thương mại sơ bộ với Mỹ, mở ra cơ hội mới cho dòng vốn đầu tư.

Các tổ chức tài chính lớn trên thế giới, như Goldman Sachs và JP Morgan, gần đây đã nâng khuyến nghị tăng tỷ trọng đầu tư vào các thị trường mới nổi, trong đó Việt Nam được đánh giá là một điểm đến tiềm năng, ông Hoàng nhận định. Sự thay đổi mang tính cấu trúc trong dòng tiền đầu tư cổ phiếu toàn cầu được thúc đẩy bởi ba yếu tố chính. Thứ nhất, về mặt định giá, các thị trường mới nổi hiện có mức P/E dự phóng chỉ trên 12 lần, thấp hơn đáng kể so với mức khoảng 19 lần của các thị trường phát triển. Mức định giá hấp dẫn này tạo động lực để các nhà đầu tư tái cơ cấu danh mục, chuyển hướng sang các thị trường có tiềm năng sinh lời cao hơn. Thứ hai, triển vọng kinh tế ngắn hạn của Mỹ đang chịu áp lực từ những rủi ro liên quan đến chính sách thuế quan do Tổng thống Donald Trump áp dụng, cùng với sự sụt giảm trong kỳ vọng lợi nhuận của các công ty niêm yết trong ngành công nghệ và trí tuệ nhân tạo (AI). Thị trường ngày càng nhận ra rằng Mỹ khó duy trì vị thế độc quyền trong các lĩnh vực này, đặc biệt khi đối mặt với sự cạnh tranh mạnh mẽ từ Trung Quốc, được đánh dấu bởi sự kiện ra mắt DeepSheek, một cột mốc quan trọng trong lĩnh vực công nghệ.

Yếu tố thứ ba, và cũng là yếu tố có tác động lớn nhất, là sự suy yếu của đồng USD, ông Hoàng phân tích. Chỉ số DXY, đo lường sức mạnh của đồng USD so với các đồng tiền khác, đã giảm hơn 10% trong nửa đầu năm 2025, đánh dấu mức giảm sâu nhất trong nhiều thập kỷ. Khi đồng USD mất giá, giá trị các khoản đầu tư và tài sản tại Mỹ giảm đáng kể khi quy đổi sang các đồng tiền khác, buộc các quỹ đầu tư lớn trên toàn cầu phải tái cấu trúc danh mục tài sản. Điều này bao gồm việc bán bớt cổ phiếu tại thị trường Mỹ để giảm thiểu rủi ro tỷ giá và gia tăng mua vào các loại tài sản tại các quốc gia khác, đặc biệt là các thị trường chứng khoán mới nổi với mức định giá hấp dẫn hơn. Xu hướng này không chỉ phản ánh sự thay đổi trong chiến lược đầu tư mà còn cho thấy sự điều chỉnh mang tính cấu trúc trong cách các nhà đầu tư toàn cầu phân bổ vốn.

Xu hướng bán ròng tài sản tại Mỹ để chuyển hướng sang các thị trường mới nổi và cận biên, bao gồm cổ phiếu, được dự báo sẽ tiếp diễn trong trung hạn. Tuy nhiên, mức độ mạnh hay yếu của xu hướng này phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm chính sách thương mại đầy bất định của chính quyền Trump, kết quả các thỏa thuận thương mại giữa Mỹ và các quốc gia mới nổi, cũng như khả năng thu hẹp thâm hụt ngân sách của Mỹ. Những yếu tố này sẽ có tác động trực tiếp đến việc định giá lại đồng USD trong thời gian tới, từ đó ảnh hưởng đến chiến lược phân bổ vốn của các nhà đầu tư toàn cầu. Dù vậy, với các yếu tố hiện tại, các thị trường mới nổi, bao gồm Việt Nam, đang trở thành điểm đến hấp dẫn nhờ vào triển vọng tăng trưởng kinh tế và định giá hợp lý.

Việt Nam, động lực thu hút dòng vốn ngoại

Thị trường chứng khoán Việt Nam gần đây đã chứng kiến dòng vốn ngoại mua ròng mạnh mẽ, đặc biệt trong vài tuần qua. Ông Hoàng cho biết, hai yếu tố chính giải thích cho xu hướng này là thỏa thuận thương mại sơ bộ với Mỹ, với mức thuế đối ứng được áp dụng, và kỳ vọng về việc FTSE Russell sẽ nâng hạng Việt Nam lên nhóm thị trường mới nổi trong đợt đánh giá cuối năm 2025 hoặc đầu năm 2026. Thỏa thuận thương mại với Mỹ không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro từ chính sách thuế quan mà còn củng cố niềm tin của các nhà đầu tư nước ngoài vào triển vọng kinh tế của Việt Nam. Trong khi đó, kỳ vọng nâng hạng thị trường mang lại động lực lớn, khi các nhà đầu tư dự đoán dòng vốn lớn sẽ chảy vào Việt Nam nếu quá trình này thành công. Dòng tiền khối ngoại hiện chủ yếu chảy qua các công cụ tài chính phái sinh như P-Note, do các quỹ ETF phát hành, và tập trung vào các cổ phiếu blue-chip có thanh khoản cao. Đây là tín hiệu tích cực, đặc biệt sau giai đoạn dài khối ngoại bán ròng liên tục trên thị trường Việt Nam.

Nhìn lại số liệu 5 năm gần đây, nhà đầu tư nước ngoài đã bán ròng khoảng 5-6 tỷ USD trên thị trường chứng khoán Việt Nam, một con số đáng kể phản ánh sự thận trọng của họ trong bối cảnh bất ổn toàn cầu. Tuy nhiên, giá trị mua ròng trong tháng 7/2025 đạt khoảng 500 triệu USD, dù còn khiêm tốn, nhưng là dấu hiệu cho thấy xu hướng mua ròng tại các thị trường mới nổi mới chỉ ở giai đoạn khởi phát. Nếu FTSE Russell chính thức nâng hạng thị trường Việt Nam, ông Hoàng ước tính dòng vốn vào có thể đạt từ 2 đến 3 tỷ USD, mang lại tác động tích cực đáng kể cho thị trường chứng khoán trong nước. Dòng vốn này không chỉ hỗ trợ thanh khoản mà còn góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trên bản đồ đầu tư toàn cầu.

Trong dài hạn, Việt Nam vẫn là một điểm đến hấp dẫn đối với nhà đầu tư nước ngoài nhờ vào vị trí của nền kinh tế trong giai đoạn đầu của một chu kỳ phục hồi và tăng trưởng, ông Hoàng nhận định. Chính phủ Việt Nam đang triển khai các chính sách cải cách chưa từng có, với trọng tâm là đẩy mạnh phát triển khoa học và công nghệ, thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân và đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế hai con số trong giai đoạn tới. Những chính sách này không chỉ tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững mà còn mở ra cơ hội lớn cho các doanh nghiệp trong nước bứt phá. Đặc biệt, việc chú trọng vào kinh tế tư nhân được xem là động lực quan trọng, giúp Việt Nam tận dụng tối đa tiềm năng của mình trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng gay gắt.

Ngoài ra, các cải cách về cơ cấu hành chính và đầu tư công cũng đang tạo tiền đề vững chắc cho tăng trưởng kinh tế. Chính phủ đặt mục tiêu đạt tăng trưởng GDP 8,3-8,5% trong năm 2025 và cao hơn trong giai đoạn 5 năm tới, với các chính sách hỗ trợ như đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công và thúc đẩy đô thị hóa. Những động thái này không chỉ củng cố niềm tin của nhà đầu tư mà còn tạo ra các cơ hội đầu tư hấp dẫn trong các ngành như ngân hàng, bất động sản, công nghệ và tiêu dùng. Với những yếu tố này, Việt Nam đang ở vị thế thuận lợi để tận dụng dòng vốn toàn cầu đang dịch chuyển, đặc biệt khi các thị trường phát triển như Mỹ đang mất dần sức hấp dẫn do định giá cao và rủi ro từ chính sách thương mại.