Đầu tư nước ngoài tăng tốc trong nửa cuối năm

	Đón sóng dịch chuyển vốn ngoại: Đổi mới để có thể tận dụng cơ hội
	Thu hút vốn ngoại qua M&A: Nhìn ngắn trông dài
	Không bi quan khi vốn ngoại sụt giảm

Đà giảm tốc chậm dần

Số liệu từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho thấy, trong 6 tháng đầu năm tổng vốn đăng ký cấp mới, điều chỉnh và góp vốn mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài (NĐTNN) đạt 15,67 tỷ USD, giảm 15% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên mức giảm đã thấp hơn so với các tháng trước đó (quý I giảm 20,9%; 4 tháng giảm 15,5% và 5 tháng giảm 17%). Bên cạnh đó, tổng vốn nước ngoài giảm khá mạnh so với mức đột biến của năm 2019 chủ yếu do vốn đăng ký theo hình thức góp vốn, mua cổ phần giảm mạnh 57%. Trong khi đó, vốn đăng ký cấp mới và đăng ký tăng thêm cho các dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vẫn lần lượt tăng 14% và 27% so với cùng kỳ.

Về giải ngân, vốn FDI thực hiện đạt 8,65 tỷ USD trong 6 tháng đầu năm 2020, giảm 4,9% so với cùng kỳ năm 2019, chủ yếu do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 trong các tháng đầu năm khiến nhiều hoạt động thương mại, đầu tư bị đình trệ. Tuy vốn FDI thực hiện giảm nhưng cũng đã có xu hướng cải thiện so với các tháng đầu năm và mức giảm của Việt Nam vẫn thấp hơn nhiều so với tình hình chung của thế giới khi đại dịch Covid-19 vẫn chưa được kiểm soát tại nhiều quốc gia. Theo dự báo của Hội nghị Liên hợp quốc tế về thương mại và phát triển (UNCTAD) hồi tháng 6/2020, dòng vốn FDI toàn cầu giảm tới 40% trong năm 2020 và có thể tiếp tục giảm 5-10% trong năm 2021.

Thu hút vốn ngoại rất khó tăng trưởng dương trong năm nay

Ông Phạm Đình Thuý - Vụ trưởng Vụ Thống kê Công nghiệp và xây dựng, Tổng cục Thống kê đánh giá, kết quả thu hút vốn ngoại của Việt Nam trong 6 tháng đầu năm nay là tích cực vì trong thời kỳ đại dịch ảnh hưởng toàn cầu thì tất các DN trên thế giới đều phải lo chống dịch nên việc tính toán đầu tư ra các nước đều phải trì hoãn. Bên cạnh đó, nhìn chung các đối tác lớn, truyền thống của Việt Nam như Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore… vẫn giữ được tốc độ tăng trưởng đầu tư.

Chưa đột biến nhưng có nhiều triển vọng

Mặc dù có nhiều ý kiến cho rằng Việt Nam sẽ hưởng lợi từ xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng ra khỏi Trung Quốc do tác động của dịch Covid-19, song theo ông Thúy, cho đến nay vẫn chưa có bằng chứng rõ ràng về sự dịch chuyển này.

Thứ nhất, chưa có sự đột biến về vốn thu hút mới, trong khi phần lớn dự án trong 6 tháng đầu năm đều có quy mô nhỏ. Đặc biệt số dự án và tổng vốn đầu tư 6 tháng đều giảm so với cùng kỳ năm trước.

Thứ hai, các DN FDI tại Việt Nam đang hưởng lợi lớn từ nhiều chính sách thu hút FDI của Việt Nam, nhưng các quốc gia khác cũng có lợi thế tương tự. Đây là hạn chế khi các NĐTNN có nhiều lựa chọn quốc gia để đầu tư.

Thứ ba, việc chuyển hướng đầu tư từ quốc gia này sang quốc gia khác cũng không đơn giản, vì NĐT phải chuyển cơ sở máy móc, quá trình chuyển dịch sẽ mất tối thiểu 2-5 năm trong khi các chuỗi đã hoàn thiện nên không thể nhanh chóng di dời. Chưa kể các quốc gia sở tại cũng sẽ xem xét, đề xuất chính sách để níu kéo NĐT… “Tóm lại việc Việt Nam hưởng lợi từ Covid-19 là có khả năng xảy ra tuy nhiên điều này cũng cần thời gian để quan sát và phân tích số liệu trên thực tế”, ông Thúy nhấn mạnh.

Tuy nhiên, vẫn còn nhiều cơ hội ở phía trước để đẩy mạnh thu hút vốn FDI. Ông Nguyễn Việt Phong - Vụ trưởng Vụ Thống kê thương mại và Dịch vụ nhận định, việc Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA) và Hiệp định Bảo hộ đầu tư Việt Nam – EU (EVIPA) được thực thi sẽ có tác động tích cực đến thu hút đầu tư từ EU vào Việt Nam trong thời gian tới. Hiện nay Việt Nam rất cần thu hút nguồn vốn từ châu Âu bởi khu vực này tập trung các NĐT có lợi thế, tiềm lực về vốn, công nghệ, trình độ quản lý… Đây cũng là cơ hội cho Việt Nam trong cải thiện môi trường kinh doanh, cải cách pháp luật và thể chế.

Theo đánh giá của các tổ chức quốc tế, Việt Nam vẫn đang có nhiều lợi thế về chi phí sản xuất, tham gia các FTA thế hệ mới và được đánh giá là điểm đến hấp dẫn trong bối cảnh nhiều nhà sản xuất trên thế giới tiếp tục chuyển dịch chuỗi cung ứng ra khỏi Trung Quốc. Vì vậy dự kiến hoạt động thu hút FDI của Việt Nam sẽ có nhiều kết quả khả quan hơn từ nửa cuối năm 2020 và năm 2021. Mặc dù vậy, trong năm 2020, hoạt động của khu vực FDI vẫn sẽ chịu ảnh hưởng từ đại dịch Covid-19, khiến kết quả thu hút vốn ngoại rất khó quay trở lại con số tăng trưởng dương.

Viện Đào tạo và Nghiên cứu của Ngân hàng BIDV dự báo, vốn nước ngoài vào Việt Nam trong năm 2020 dự kiến sẽ đạt 32,2 tỷ USD, vốn thực hiện đạt 19,2 tỷ USD, lần lượt giảm khoảng 15% và 6% so với cùng kỳ năm 2019. Cơ quan này cũng lưu ý rằng, nếu giải ngân FDI tăng thêm 1% thì GDP Việt Nam năm 2020 sẽ tăng trưởng thêm 0,08 điểm %. Muốn vậy, cần tiếp tục cải thiện mạnh mẽ, thực chất môi trường đầu tư kinh doanh; trọng tâm là đẩy nhanh hoạt động của Tổ Công tác đặc biệt về thu hút FDI.

Các chuyên gia về FDI khuyến nghị, trong bối cảnh cạnh tranh thu hút vốn nước ngoài ngày càng gay gắt hơn, Tổ công tác này cần hoạt động theo cơ chế tìm kiếm và đối thoại trực tiếp với các NĐT lớn để đàm phán và xây dựng các chính sách theo yêu cầu của NĐT. Như vậy sẽ kéo được các chuỗi sản xuất và hình thành các ngành, lĩnh vực mới có khả năng làm động lực tăng trưởng cho nền kinh tế trong tương lai.

Cùng với đó, cần sớm xây dựng và công bố chính sách thu hút dịch chuyển dòng vốn đầu tư, trong đó công bố rõ lĩnh vực ưu tiên, địa phương ưu tiên; rà soát toàn bộ các khu công nghiệp để có điều chỉnh linh hoạt về mở rộng, xây mới hoặc thu hẹp… nhằm chuẩn bị sẵn sàng về quỹ đất; rà soát, điều chỉnh phân cấp phê duyệt đầu tư, tinh gọn quy trình thủ tục về đầu tư nước ngoài, gắn với đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính một cách thực chất hơn; đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện chiến lược, hành lang pháp lý cho phát triển kinh tế số, mô hình kinh doanh mới…