Doanh nghiệp ứng phó trước áp lực nợ trái phiếu tăng cao

Áp lực đáo hạn trái phiếu chủ yếu rơi vào doanh nghiệp bất động sản

Chuyển nợ thành vốn

Theo dữ liệu từ Công ty Chứng khoán ACB, tổng mệnh giá trái phiếu chậm thanh toán trong quý II/2025 là 25.000 tỉ đồng, gấp 1,3 lần so với quý I.

Trong khi đó, FiinGroup cũng dự báo dòng tiền dự kiến phải thanh toán từ trái phiếu (bao gồm cả gốc và lãi) ước khoảng 26.900 tỷ đồng chỉ riêng trong tháng 9.

Áp lực đáo hạn trái phiếu doanh nghiệp trong năm 2026-2027 là 370.000 tỷ đồng, trong đó nhóm bất động sản chiếm khoảng 60-70%. Dự kiến trong nửa đầu năm 2026, nhóm phi ngân hàng sẽ có khoảng 81.500 tỷ đồng trái phiếu đến hạn, với bất động sản tiếp tục chiếm tỷ trọng lớn (70,8%).

Đứng trước áp lực trả nợ lớn trong khi dòng tiền chưa dồi dào, nhiều doanh nghiệp tìm đến giải pháp cơ cấu lại các khoản nợ thông qua các hình thức như hoán đổi trái phiếu sang cổ phiếu.

Theo các chuyên gia, việc hoán đổi nợ sang vốn cổ phần là một hoạt động tài chính khá phổ biến trên thế giới, đang trở thành xu hướng tại Việt Nam trong những năm gần đây, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp đang gặp khó khăn trước áp lực trả nợ trái phiếu.

Cách đây không lâu, Đại hội cổ đông bất thường của Novaland đã thông qua việc phát hành hơn 168 triệu cổ phiếu riêng lẻ để hoán đổi khoản nợ hơn 2.645 tỉ đồng cho 3 chủ nợ gồm NovaGroup (2.527 tỉ đồng), Diamond Properties (112 tỉ đồng) và bà Hoàng Thu Châu (6,6 tỉ đồng).

Theo Novaland, 3 chủ nợ này đã thế chấp cổ phiếu cho các khoản vay có đảm bảo để công ty thực hiện nghĩa vụ thanh toán trong giai đoạn khó khăn nhằm duy trì hoạt động liên tục.

Bên cạnh đó, cổ đông Novaland cũng thông qua phương án phát hành hơn 151 triệu cổ phiếu với giá 40.000 đồng/cổ phiếu để hoán đổi cho toàn bộ dư nợ gốc của 13 mã trái phiếu. Đây là các mã trái phiếu được phát hành từ năm 2021 và 2022, thời gian đáo hạn chủ yếu trong năm 2023 - 2025, có tổng giá trị dư nợ gốc 6.074 tỉ đồng.

Trước đó, Tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai (HAGL) đã công bố kế hoạch tái cơ cấu khoản nợ trái phiếu khổng lồ của doanh nghiệp bằng cách chuyển đổi thành cổ phiếu. Sau khi điều chỉnh phương án, HAGL thống nhất phát hành 210 triệu cổ phiếu để hoán đổi nợ phải trả trị giá 2.520 tỷ đồng, giá phát hành là 12.000 đồng/cổ phiếu.

Tương tự, CTCP Tư vấn thương mại dịch vụ địa ốc Hoàng Quân cũng cho biết sẽ phát hành 50 triệu cổ phiếu với giá 10.000 đồng/cổ phiếu, tương ứng 500 tỷ đồng, để hoán đổi nợ. Trong đó, khoản nợ 212 tỷ đồng với CTCP Đầu tư Hải Phát (HPX) sẽ được chuyển thành 21,2 triệu cổ phiếu, chiếm 3,38% vốn sau phát hành.

Nhận diện rủi ro để đưa ra lựa chọn

Tuy được nhiều doanh nghiệp lựa chọn để giảm bớt áp lực nợ, theo các chuyên gia, chiến lược này không phải lúc nào cũng nhận được sự ủng hộ từ cổ đông. Đối với nhà đầu tư, khi doanh nghiệp phát hành thêm cổ phiếu, việc pha loãng diễn ra ảnh hưởng đến giá cổ phiếu và lợi ích của cổ đông hiện hữu. Trong khi đó, về phía trái chủ, từ một khoản đầu tư có lợi suất ổn định hơn là trái phiếu, khi chuyển đổi thành cổ đông, nhóm nhà đầu tư này lại phải đối diện với rủi ro biến động giá cổ phiếu.

Song, cơ hội từ giải pháp này cũng không hề nhỏ. Các doanh nghiệp sẽ giảm ngay được áp lực thanh toán nợ, đây là lợi ích lớn nhất và trực tiếp nhất, đặc biệt trong bối cảnh thị trường khó khăn và dòng tiền khan hiếm. Việc giảm nợ giúp bảng cân đối kế toán của doanh nghiệp trở nên "sạch" hơn, tạo điều kiện thuận lợi cho việc huy động vốn trong tương lai.

Quá trình hoán đổi cũng trực tiếp làm tăng vốn điều lệ của công ty mà không cần phải thực hiện một đợt chào bán cổ phiếu công khai, giúp doanh nghiệp có nguồn lực tài chính mạnh hơn để tiếp tục các dự án kinh doanh.

Nếu doanh nghiệp sau khi tái cơ cấu thành công và giá cổ phiếu tăng, nhà đầu tư có thể thu về lợi nhuận cao hơn nhiều so với việc chỉ nhận lãi suất trái phiếu. Trong một số trường hợp, giá hoán đổi được thỏa thuận thấp hơn nhiều so với giá thị trường của cổ phiếu tại thời điểm đó, tạo ra một khoản lợi nhuận ngay lập tức cho nhà đầu tư khi cổ phiếu được niêm yết, một chuyên gia phân tích.

Điều này cho thấy, việc hoán đổi trái phiếu sang cổ phiếu chứa đựng cả cơ hội và rủi ro. Do đó, việc đưa ra quyết định của nhà đầu tư sẽ phụ thuộc vào khẩu vị rủi ro và niềm tin vào tiềm năng phát triển của doanh nghiệp sau khi tái cơ cấu.

Bên cạnh đó, nhà đầu tư cần đánh giá kỹ lưỡng doanh nghiệp như phân tích tình hình tài chính, triển vọng kinh doanh và kế hoạch tái cơ cấu của doanh nghiệp. Liệu việc chuyển đổi này có thực sự giúp doanh nghiệp "thoát hiểm" và phát triển bền vững không. Đồng thời, xem xét các điều khoản hoán đổi,trong đó chú ý đến tỷ lệ hoán đổi, thời gian hạn chế chuyển nhượng, và các điều khoản khác để tính toán lợi ích thực tế có thể nhận được.

Đánh giá thị trường ở góc nhìn tích cực hơn, TS. Nguyễn Duy Phương, Giám đốc đầu tư chiến lược DG Capital nhận định, thị trường trái phiếu trong thời gian tới sẽ "ấm lên" khi quy định cho phép doanh nghiệp linh hoạt bán tài sản để lấy nguồn trả nợ. Bên cạnh đó, thanh khoản thị trường trái phiếu đang được cải thiện sẽ hỗ trợ tổ chức phát hành trong quá trình tái cơ cấu nợ. Với triển vọng thị trường tích cực và khả năng tiếp cận nguồn vốn tốt hơn, các doanh nghiệp sẽ thuận lợi hơn trong việc thanh toán trái phiếu đáo hạn hoặc đàm phán gia hạn với trái chủ.