Doanh nghiệp Việt thích ứng nhanh trước xu thế thương mại và công nghệ số toàn cầu

“Trong bối cảnh kinh tế thế giới đang trải qua nhiều biến động, đặc biệt dưới tác động từ các chính sách thuế đối ứng của Hoa Kỳ, căng thẳng trong chuỗi cung ứng toàn cầu và xu hướng gia tăng chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch, cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam đang đứng trước yêu cầu cấp thiết phải thích ứng nhanh và tái định vị chiến lược phát triển” - bà Vân nói.

Tọa đàm là dịp để các chuyên gia, nhà hoạch định chính sách và cộng đồng doanh nghiệp cùng trao đổi, cập nhật những xu hướng kinh tế – công nghệ đang định hình lại thương mại toàn cầu

Đến nay, Hoa Kỳ vẫn duy trì vị thế là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, với giá trị thặng dư thương mại liên tục tăng từ khoảng 63,4 tỷ USD vào năm 2020 lên gần 106 tỷ USD vào năm 2024. Tuy nhiên, cùng với nhiều quốc gia, Việt Nam đang đối mặt với nguy cơ bị áp thuế đối ứng từ phía Hoa Kỳ.

Trước tình hình này, Chính phủ Việt Nam đang tập trung chuẩn bị cho việc đàm phán với Hoa Kỳ. Đồng thời, Việt Nam kiên quyết bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng, hợp pháp của quốc gia, đảm bảo không làm ảnh hưởng đến các thỏa thuận quốc tế đã tham gia. Các giải pháp trọng tâm bao gồm việc khai thác hiệu quả thị trường trong nước, tăng cường kiểm tra giám sát nguồn gốc xuất xứ hàng hóa, hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam và Hoa Kỳ triển khai các dự án đầu tư, và khẩn trương ký kết, triển khai các hợp đồng mua bán hàng hóa với phía Hoa Kỳ.

Thách thức hiện tại cũng chính là cơ hội để Việt Nam đánh giá lại năng lực nội tại, củng cố nền tảng và làm mới tư duy phát triển, nhằm đủ sức vượt qua khó khăn và phát triển bền vững trong tương lai. Chính quyền Thành phố và các doanh nghiệp đã và đang triển khai nhiều hoạt động nhằm đa dạng hóa thị trường, sản phẩm, chuỗi cung ứng; nâng cao chất lượng và sức cạnh tranh của hàng hóa, dịch vụ, sẵn sàng thích nghi với diễn biến tình hình kinh tế thế giới.

Đặc biệt, Việt Nam đang tích cực tận dụng cơ hội từ 17 Hiệp định thương mại tự do đã ký kết với hơn 60 nền kinh tế trên thế giới.

Theo phân tích của Tiến sĩ Trần Ngọc Anh, chính sách thuế quan của Hoa Kỳ đã có những biến động đáng kể trong lịch sử, và hiện đang có xu hướng tăng trở lại. Đáng chú ý, các biểu đồ cho thấy mức thuế quan của Hoa Kỳ áp dụng đối với hàng hóa từ Trung Quốc đã tăng vọt và duy trì ở mức cao kể từ khoảng năm 2018 - 2019 trở về sau. Trong khi đó, mức thuế áp dụng cho hàng hóa Việt Nam nhìn chung đang trên đà giảm trong giai đoạn 2016 - 2024.

Trong bối cảnh này, Việt Nam đang nổi lên như một điểm đến hấp dẫn cho các hoạt động sản xuất và xuất khẩu. Cụ thể, nhập khẩu của Hoa Kỳ từ Việt Nam trong một số ngành hàng đã có sự tăng trưởng ấn tượng. Ví dụ, trong ngành đồ gỗ, nhập khẩu của Hoa Kỳ từ Việt Nam đã tăng đáng kể và thậm chí tiến sát với lượng nhập của Trung Quốc trong những năm gần đây.

Tương tự, ngành may mặc của Việt Nam cũng duy trì được sự ổn định trong xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ. Ngay cả trong lĩnh vực bán dẫn từ năm 2020 trở đi, dù Việt Nam có thị phần lớn hơn, nhưng mức thuế quan áp dụng cho các sản phẩm từ Việt Nam cũng ở mức rất thấp so với Trung Quốc. Những số liệu này cho thấy, mặc dù môi trường thương mại quốc tế đang có nhiều biến động, nhưng Việt Nam vẫn có những lợi thế nhất định để thu hút đầu tư và mở rộng thị trường xuất khẩu sang Hoa Kỳ.

Toàn cảnh Tọa đàm về xu hướng thương mại và công nghệ số được doanh nghiệp quan tâm

Bà Dương Hồng Loan, Viện trưởng Viện Sáng kiến Việt Nam, nhấn mạnh con người là yếu tố trọng tâm trong mọi công cuộc cải cách, đặc biệt là chuyển đổi số. Thực trạng tại các doanh nghiệp Việt Nam cho thấy một thách thức lớn khi 44% lao động không thành thạo các kỹ năng số dù ở mức cơ bản đến mức thấp, và 37% lao động chỉ thành thạo ở mức thấp. Đáng chú ý, 43% người lao động không có bất cứ kỹ năng số nâng cao nào.

Điều này dẫn đến tình trạng thiếu hụt trầm trọng nhân lực công nghệ thông tin trong đội ngũ của doanh nghiệp. Hiện tại, tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng, chứng chỉ chỉ chiếm 27,6% vào năm 2023. Hơn 60% doanh nghiệp vẫn đang gặp khó khăn trong chuyển đổi số. Các doanh nghiệp đang đối mặt với sự thiếu hụt lớn về kỹ năng liên quan đến dữ liệu, bảo mật và tự động hóa.

Để giải quyết vấn đề này, bà Loan đề xuất một giải pháp chiến lược nâng cao năng lực số bao gồm bốn điểm chính xây dựng khung năng lực số, thiết kế lộ trình học tập theo nhóm nhân sự, xây dựng văn hóa học tập trong doanh nghiệp và đào tạo chuyên sâu các kỹ năng công nghệ.

Một dẫn chứng về nỗ lực hợp tác trong đào tạo là sự phối hợp giữa TP. Hồ Chí Minh, trường Đại học Anh quốc Việt Nam (BUV) và các tập đoàn công nghệ. Sự hợp tác này nhằm mục tiêu đào tạo kỹ năng công nghệ cho người lao động, hỗ trợ chuyển đổi việc làm, nâng cao năng lực số chuyên sâu và mở rộng cơ hội nghề nghiệp chất lượng cao.