Dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế): Đề xuất loại trừ các khoản chi thiết yếu khi tính thuế

Loại trừ lãi vay mua nhà, học phí và khám chữa bệnh

Cụ thể, Văn phòng Chính phủ đề xuất, xây dựng 2 “gói giảm trừ” để người dân lựa chọn. Theo đó, gói cơ bản giữ như quy định hiện hành, còn gói mở rộng cho phép khấu trừ các chi phí thiết yếu như học phí, chi phí khám chữa bệnh, tiền thuê nhà, lãi vay mua nhà… Điều kiện đi kèm là người nộp thuế phải có hóa đơn, chứng từ hợp lệ.

Đồng quan điểm, Bộ Xây dựng cũng cho rằng việc đưa lãi vay mua nhà vào diện được giảm trừ, nhất là với nhà ở xã hội và nhà thương mại giá rẻ là rất cần thiết. Đây có thể xem là biện pháp hỗ trợ trực tiếp cho chính sách an cư, khuyến khích vay vốn chính thức, giảm bớt gánh nặng tài chính cho các hộ gia đình trẻ và người lao động có thu nhập trung bình, thấp.

Các bộ, ngành khác như Bộ Giáo dục – Đào tạo, Bộ Y tế cũng cho rằng học phí và chi phí khám chữa bệnh là những khoản chi “thiết yếu” và ngày càng lớn đối với người dân. Vì thế các khoản chi này cũng cần được tính toán khấu trừ với tỷ lệ nhất định khi tính thuế TNCN để hỗ trợ người dân giảm bớt gánh nặng về chi phí thu nộp ngân sách.

Trao đổi và phân tích cụ thể hơn đối với những đề xuất này, một đại diện chi nhánh NHTM đang triển khai các gói tín dụng hỗ trợ người mua nhà ở xã hội tại Thủ Đức - TP. Hồ Chí Minh cho rằng, chi phí trả lãi vay hàng tháng đối với cá nhân, gia đình trẻ hiện chiếm tỷ trọng khá cao trong cơ cấu thu nhập của bên vay vốn. Vì thế, nếu chính sách giảm trừ lãi vay mua nhà ở xã hội, nhà ở thương mại phân khúc thấp được chấp thuận, sẽ giúp người tiếp cận nhà ở dễ dàng hơn và đỡ áp lực hơn khi vừa phải trả lãi vừa phải nộp thuế TNCN.

Đồng quan điểm, LS. Nguyễn Đức Nghĩa, Phó Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ DNNVV TP. Hồ Chí Minh cũng cho rằng, lãi vay mua nhà đầu tiên đang là “gánh nặng” đối với nhiều gia đình. Vì thế có thể quy định mức vay tối đa được khấu trừ cho số dư nợ 1 tỷ đồng. “Việc giảm trừ phần chi phí trả lãi vay này thực sự sẽ giúp nhiều gia đình giảm bớt áp lực tài chính và có cơ hội tích lũy một phần thu nhập”, ông Nghĩa nói.

Đối với các kiến nghị miễn trừ khác liên quan đến các khoản chi thiết yếu như y tế, giáo dục, ông Nguyễn Văn Được, ủy viên thường trực Hội Tư vấn thuế Việt Nam cho rằng Bộ Tài chính có thể cân nhắc đưa vào Luật với tỷ lệ phù hợp. Tuy nhiên cần đặt ra khuôn khổ rõ ràng để tránh lạm dụng.

Chẳng hạn có thể cân nhắc giới hạn miễn trừ các khoản chi liên quan đến chi phí học tập của con cái (các bậc học từ mầm non đến đại học). Trong khi đó, đối với các khoản chi khám chữa bệnh thì những phần chi phí đã được bảo hiểm chi trả thì không được tính lại, đồng thời cần áp dụng mức trần theo tỷ lệ phần trăm thu nhập chịu thuế để bảo đảm công bằng, tránh trường hợp người thu nhập cao được lợi nhiều hơn.

Nhiều khoản chi thiết yếu lớn của người dân được đề xuất loại trừ khi tính thuế TNCN

Linh hoạt điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh

Theo bản mới nhất của Dự thảo Luật thuế TNCN (thay thế), tính đến hiện nay, Bộ Tài chính vẫn giữ lại quan điểm nâng mức giảm trừ gia cảnh từ 11 triệu đồng/tháng lên 15,5 triệu đồng đối với người nộp thuế và từ 4,4 triệu lên 6,2 triệu đồng đối với mỗi người phụ thuộc. Đồng thời, Bộ này cũng đưa ra phương án rút gọn biểu thuế từ 7 bậc xuống còn 5 bậc để đơn giản hơn, song vẫn giữ mức cao nhất 35%. Mục tiêu, Bộ Tài chính đặt ra là vừa đảm bảo ngân sách, vừa giảm gánh nặng cho người lao động, nhất là nhóm trung lưu ở đô thị.

Tuy nhiên, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, mức này là quá cao so với mặt bằng khu vực. Đơn vị này đề nghị hạ xuống mức 25-30% để giảm động cơ trốn và tránh thuế, đồng thời giúp Việt Nam cạnh tranh tốt hơn trong việc thu hút nhân lực chất lượng cao, nhất là trong các ngành tài chính, công nghệ, dịch vụ toàn cầu.

Trong khi đó, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam kiến nghị mức giảm trừ gia cảnh cần thiết kế theo hướng gắn với chỉ số giá tiêu dùng (CPI), thay vì chờ Quốc hội điều chỉnh theo chu kỳ vài năm. Lý do đưa ra là lạm phát và chi phí sinh hoạt tăng nhanh có thể “ăn mòn” mức giảm trừ hiện tại, khiến thu nhập thực của người lao động bị bào mòn, đặc biệt là công nhân và lao động giản đơn ở các khu công nghiệp.

Ông Nguyễn Văn Được cũng đồng tình khi cho rằng Chính phủ nên được trao quyền điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh thay vì ghi cứng trong luật, bởi điều này giúp phản ứng linh hoạt trước biến động kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, ông Được cũng lưu ý cần quy định một “ngưỡng biến động” cụ thể, chẳng hạn CPI thay đổi 5-10%, mới kích hoạt điều chỉnh, để tránh sự tùy tiện và giữ ổn định chính sách. Song song đó cần xây dựng “rổ chi tiêu tối thiểu” làm căn cứ xác định mức giảm trừ hợp lý, phản ánh đúng chi phí sinh hoạt của người dân, thay vì chỉ dựa vào chỉ số CPI.