NHTW Nhật trước áp lực loại bỏ thước đo lạm phát mơ hồ, mở đường cho tăng lãi suất

NHTW Nhật vẫn trì hoãn tăng lãi suất

Năm ngoái BOJ đã kết thúc chương trình kích thích tiền tệ khổng lồ kéo dài một thập kỷ và tăng lãi suất ngắn hạn lên 0,5% vào tháng 1/2025 với quan điểm rằng Nhật Bản đang trên đà đạt được mục tiêu lạm phát 2% một cách bền vững.

Mặc dù BOJ đã phát đi tín hiệu sẵn sàng tăng lãi suất hơn nữa, nhưng chính sách thuế quan thất thường của Mỹ, kéo theo tác động kinh tế của nó đã buộc họ phải cắt giảm dự báo tăng trưởng của Nhật vào tháng 5 và thận trọng hơn về thời điểm tăng lãi suất tiếp theo.

Thống đốc BOJ Kazuo Ueda đã biện minh cho việc chậm tăng lãi suất bằng cách giải thích rằng “lạm phát cơ bản”, vốn tập trung vào sức mạnh của nhu cầu trong nước và tiền lương, vẫn chưa đạt được mục tiêu 2% của BOJ.

Thế nhưng vấn đề là không có chỉ số duy nhất nào đo lường “lạm phát cơ bản”, khiến nó đang trở thành mục tiêu của những lời chỉ trích rằng BOJ quá phụ thuộc vào một chỉ số mơ hồ để định hướng chính sách tiền tệ mặc dù cả lạm phát tổng thể và các chỉ số cốt lõi đều vượt mục tiêu trong nhiều năm.

Theo đó lạm phát tiêu dùng cốt lõi hàng năm đạt 3,3% vào tháng 6, vượt mục tiêu 2% của BOJ trong hơn 3 năm qua, chủ yếu là do chi phí thực phẩm tăng 8,2%.

Biểu đồ mô tả CPI cốt lõi, cốt lõi, hàng hóa và dịch vụ của Nhật Bản.

Những áp lực giá cả như vậy đã khiến hội đồng quản trị phải điều chỉnh tăng ước tính lạm phát cốt lõi vào tháng trước. Tuy nhiên nhiều ý kiến đang tỏ ra nghi ngờ về quan điểm của BOJ rằng lạm phát cơ bản - được đo lường bằng sự kết hợp của các biến số đại diện như kỳ vọng của công chúng về biến động giá trong tương lai - vẫn chưa đạt 2%.

Ngay cả một số thành viên hội đồng quản trị của BOJ - những người lo ngại rằng tác động giá cả vòng hai đang ăn sâu vào hành vi định giá và nhận thức của công chúng về lạm phát trong tương lai - cũng đang kêu gọi thay đổi cách truyền đạt của ngân hàng sang hướng diều hâu hơn, tập trung vào lạm phát tổng thể, vốn đã đạt 3,3% vào tháng 6.

“Chúng ta đang ở giai đoạn cần chuyển trọng tâm truyền thông từ lạm phát cơ bản sang biến động giá thực tế và triển vọng của chúng, cũng như chênh lệch sản lượng và kỳ vọng lạm phát”, một thành viên cho biết, theo bản tóm tắt ý kiến tại cuộc họp chính sách tháng 7 của BOJ.

Trong khi một thành viên khác cũng cho rằng, BOJ cần chú trọng hơn đến những rủi ro tăng giá và cân nhắc điều chỉnh truyền thông dựa trên quan điểm Nhật Bản sẽ đạt lạm phát 2%.

Trong số 9 thành viên hội đồng quản trị của BOJ, Naoki Tamura, Hajime Takata và Junko Koeda đã nhấn mạnh nguy cơ giá lương thực tăng liên tục dẫn đến lạm phát kéo dài trên diện rộng.

Tuy nhiên vẫn chưa có sự đồng thuận trong hội đồng quản trị về việc liệu có cần phải cải tổ truyền thông hay không, với một thành viên được trích dẫn trong bản tóm tắt cuộc họp tháng 7 rằng, lạm phát cơ bản vẫn là một “khái niệm quan trọng trong việc định hướng chính sách”.

Mặc dù vậy theo các nhà phân tích, việc một số thành viên công khai kêu gọi điều chỉnh thông điệp chính sách cho thấy sự chú ý ngày càng tăng của hội đồng quản trị đối với áp lực lạm phát đang gia tăng, điều có thể mở đường cho việc tăng lãi suất trong những tháng tới và kéo dài đến năm 2026.

Naomi Muguruma – một chuyên gia theo dõi BOJ cho rằng, cơ quan này có thể phải dần loại bỏ khái niệm lạm phát cơ bản khỏi các hoạt động truyền thông của mình khi chuẩn bị cho đợt tăng lãi suất tiếp theo, có thể diễn ra sớm nhất là vào tháng 10.

“Tôi nghĩ nhiều quan chức BOJ đang bắt đầu nhận ra rằng ý tưởng này không thực sự phù hợp với thực tế”, bà nói và nhấn thêm: “Chúng ta có thể sẽ ít nghe thấy khái niệm này hơn khi thời điểm tăng lãi suất tiếp theo đến gần”.

Một số thành viên trong hội đồng kinh tế hàng đầu của chính phủ cũng cảnh báo trong tháng này là BOJ có thể đang quá chủ quan trước áp lực giá cả ngày càng gia tăng, một động thái rõ ràng hối thúc BOJ định hướng chính sách theo hướng cứng rắn hơn trong bối cảnh công chúng ngày càng lo ngại về lạm phát dai dẳng.

“Tôi lo ngại rằng chính sách tiền tệ đã đi chệch hướng”, một thành viên hội đồng phát biểu tại cuộc họp tuần trước, đồng thời cho biết thêm rằng, việc giá cả tăng kéo dài đã ảnh hưởng đến sinh kế của người dân và kỳ vọng lạm phát của họ.