Ông Trump gửi loạt thư thuế mới, nhưng vẫn để ngỏ khả năng đàm phán

Ông Trump gửi loạt thư thuế mới, nhưng vẫn để ngỏ khả năng đàm phán

Ông Trump khởi động chiến dịch bằng thư tuyên bố ý định áp thuế 25% với hàng hóa từ Nhật Bản và Hàn Quốc. Và sau đó, thêm khoảng 12 thư được công bố, đề cập đến kế hoạch áp thuế lên hàng hóa từ các nước như Nam Phi, Indonesia, Thái Lan và Campuchia.

Tuy nhiên, tại Nhà Trắng tối cùng ngày, ông Trump cho biết các thông báo “chưa phải là quyết định cuối cùng” và sẵn sàng cân nhắc đề nghị mới nếu nhận được.

“Tôi cho là đã chốt, nhưng nếu họ gọi với đề nghị khác mà tôi thấy hợp lý, chúng tôi sẽ cân nhắc”, Trump phát biểu.

Ông đưa ra tuyên bố này sau khi ký sắc lệnh hành pháp hoãn thực thi mức thuế mới đến ngày 1/8 với tất cả các quốc gia nằm trong diện áp thuế đối ứng, qua đó kéo dài thời gian đàm phán thêm ba tuần.

Động thái hôm thứ Hai là bước đi mới nhất trong chiến dịch cải tổ chính sách thương mại của chính quyền Trump, vốn đang gây xáo trộn cho thị trường tài chính, gây áp lực lên ngân hàng trung ương và cộng đồng doanh nghiệp do khó dự đoán chi phí sản xuất, hàng tồn kho, lạm phát và nhu cầu tiêu dùng trong môi trường thuế quan thay đổi liên tục.

Trên thực tế, loạt thư này là cách trì hoãn hạn chót 9/7 đối với thuế đối ứng mà Trump từng cảnh báo, đẩy sang đầu tháng 8. Mức thuế công bố trên nền tảng Truth Social phần lớn đúng như các cảnh báo trước đó.

Cụ thể, Malaysia, Kazakhstan, Tunisia: 25%; Nam Phi: 30%; Lào, Myanmar: 40%; Indonesia: 32%; Bangladesh: 35%; Thái Lan, Campuchia: 36%; Bosnia: 30% và Serbia: 35%.

Danh sách các mức thuế mới mà Mỹ áp với 14 nước theo thư thông báo của Tổng thống Trump (cột chữ màu đỏ), so với mức từng thông báo trước đó - Ảnh: New York TImes

Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt xác nhận sẽ còn thêm nhiều thư được gửi trong những ngày tới.

Một tuần sau lễ công bố thuế quan tại Vườn Hồng, ông Trump từng tạm hoãn áp thuế cao nhất 50% xuống mức 10% trong vòng 90 ngày để tạo không gian đàm phán. Đến nay, rất ít quốc gia kịp đạt được thỏa thuận. Ông Trump chỉ mới công bố các thỏa thuận khung với Anh, Việt Nam và thỏa thuận đình chiến thương mại với Trung Quốc.

Ông Trump cũng cảnh báo nếu nước nào đáp trả bằng cách nâng thuế, Mỹ sẽ tăng tương ứng với mức bị trả đũa.

Mức thuế vừa công bố không bao gồm các thuế theo ngành mà chính quyền đang hoặc sẽ áp riêng, như với ngành ô tô, thép và nhôm - hai lĩnh vực đặc biệt quan trọng với Nhật Bản và Hàn Quốc.

Một số quốc gia bị áp thuế lần này có quan hệ thương mại hạn chế với Mỹ, như Myanmar (kim ngạch 2024 chỉ hơn 656 triệu USD), hay Kazakhstan (Mỹ chỉ nhập dầu thô gián đoạn, gần nhất là 33.000 thùng/ngày trong tháng 4).

Khi được hỏi vì sao chọn Nhật Bản và Hàn Quốc đầu tiên, Leavitt trả lời: “Đó là quyết định của Tổng thống”.

Leavitt cũng cho biết chính quyền đang tiến gần đến thỏa thuận với một số đối tác, và Trump “muốn đảm bảo đây là những thỏa thuận tốt nhất có thể”.

Thị trường phản ứng tiêu cực

Sau khi lập đỉnh mới tuần trước, chỉ số S&P 500 giảm 0,8% và Nasdaq 100 giảm 0,8% tính đến 16h (giờ New York). Trái phiếu chính phủ Mỹ cũng giảm, đặc biệt ở kỳ hạn dài.

Chỉ số USD tăng lên mức cao nhất trong hơn một tuần. Đồng won Hàn Quốc, rand Nam Phi và yên Nhật đều mất hơn 1% so với USD. Cổ phiếu lưu ký tại Mỹ (ADR) của Toyota giảm 4,3%, Honda giảm 3,9%. Đồng rand Nam Phi mất 1,5%.

Đối với nhiều quốc gia, việc đàm phán thương mại với Trump trong khung thời gian rút gọn là rất khó khăn. Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae-myung vừa nhậm chức ngày 4/6, trong khi Nhật Bản chuẩn bị bầu Thượng viện nên Thủ tướng Shigeru Ishiba khó đưa ra nhượng bộ.

EU được cho là sẽ không nhận thư áp thuế trong hôm nay, theo một nguồn tin ẩn danh.

Leavitt nhấn mạnh ông Trump “sẵn sàng hành động để ngăn các nước trục lợi từ nước Mỹ và người dân Mỹ”.

Ông Trump cho rằng thuế sẽ tăng thu ngân sách trong bối cảnh lo ngại về nợ công ngày càng lớn, đặc biệt sau khi Quốc hội thông qua gói cắt giảm thuế và chi tiêu trị giá 3.400 tỷ USD. Đồng USD vẫn yếu và chi phí vay dài hạn tiếp tục ở mức cao.

Dù Trump khẳng định nước ngoài trả thuế, gánh nặng thực tế vẫn đặt lên vai doanh nghiệp Mỹ nhập khẩu, họ buộc phải chịu biên lợi nhuận thấp hơn, tăng giá hoặc đàm phán lại với nhà cung cấp.

“Khoản thu mới thực chất chỉ là thuế đánh vào doanh nghiệp Mỹ”, Jonathan Gold, Phó chủ tịch Hiệp hội Bán lẻ Quốc gia, viết trên LinkedIn.

Đạo luật quyền lực kinh tế khẩn cấp quốc tế (IEEPA) đang là cơ sở pháp lý cho loạt thuế của ông Trump, nhưng tòa án thương mại Mỹ hôm 28/5 phán quyết phần lớn các sắc thuế này vi phạm luật. Một tòa phúc thẩm sau đó đã tạm hoãn thi hành phán quyết và ấn định ngày tranh tụng là 31/7.

Trong khi đó, ông Trump vẫn còn một công cụ khác là Mục 232 của Đạo luật Mở rộng Thương mại, cho phép áp thuế theo ngành đối với hàng nhập khẩu trong các lĩnh vực như thép, nhôm và ô tô. Các vụ việc theo Mục 232 đang tiếp tục mở rộng phạm vi sang nhiều nguyên vật liệu và hàng tiêu dùng.

Một vấn đề khác là sự căng thẳng giữa ông Trump và Cục Dự trữ Liên bang (Fed). Chủ tịch Jerome Powell từ chối hạ lãi suất trong năm nay một phần vì chờ xem liệu giá cả tăng do thuế quan có dẫn đến áp lực lạm phát dài hạn.

Bloomberg Economics ước tính nếu toàn bộ thuế đối ứng được nâng lên mức cảnh báo ngày 9/7, thuế nhập khẩu trung bình tại Mỹ sẽ tăng lên 20%, so với dưới 3% khi ông Trump mới nhậm chức, làm gia tăng rủi ro tăng trưởng và lạm phát.

Chuyên gia kinh tế trưởng Torsten Slok tại Apollo Global Management nhận định: “Với thuế cao hơn, giá dầu tăng và hạn chế nhập cư, lạm phát tại Mỹ sẽ có xu hướng tăng trong những tháng tới”.