Tiềm năng trở thành trung tâm hàng hải thế giới

Với đề án đưa TP. Hồ Chí Minh trở thành trung tâm dịch vụ lớn, trong đó hệ thống cảng biển và dịch vụ logistics được xác định là thế mạnh, cũng là trụ cột chính của “siêu đô thị”, các chuyên gia cho rằng thành phố hoàn toàn có thể trở thành một trung tâm hàng hải thế giới, khai thác những giá trị rất lớn từ cảng biển, đồng thời hỗ trợ cho Trung tâm Tài chính quốc tế tại thành phố.

Sau khi sáp nhập, TP. Hồ Chí Minh trở thành đô thị với đường bờ biển hơn 110 km kéo dài từ Long Hải đến Côn Đảo. Đáng chú ý, các cụm cảng Cát Lái và Cái Mép - Thị Vải hiện nằm trong cùng một hành lang logistics biển. Trong đó, Cái Mép có thể tiếp nhận tàu trên 150.000 DWT, kết nối trực tiếp tuyến hàng hải xuyên Thái Bình Dương.

Khẳng định ưu thế của cảng biển TP. Hồ Chí Minh, ông Vũ Ninh, thành viên HĐQT Tập đoàn Gemadept cho rằng, thành phố có cụm cảng địa thế tốt hơn Singapore. Tổng lượng hàng hóa khu vực Đông Nam Bộ là khoảng 26 triệu TEU, chưa tính hàng trung chuyển. Đây chính là những tiền đề để thành phố xây dựng Trung tâm Hàng hải thế giới tại khu vực.

Đồng quan điểm, ông Phạm Quốc Long, Chủ tịch Hiệp hội Đại lý, môi giới và dịch vụ hàng hải Việt Nam đánh giá: TP. Hồ Chí Minh có lợi thế lớn khi chiếm đến trên 60% lượng hàng hóa thông qua của hệ thống cảng biển toàn quốc. Tuy nhiên, hiện trạng các cảng biển tại TP. Hồ Chí Minh nói riêng cũng như cả nước nói chung đang chỉ thực hiện nhiệm vụ bốc dỡ đơn thuần. Trong khi đó, mỗi con tàu cập cảng cần đến rất nhiều dịch vụ kèm theo, như cung cấp dầu, sửa chữa, thay đổi thuyền viên cùng nhiều dịch vụ khác.

Cảng Cái Mép sẽ tận dụng tốt giá trị gia tăng khi TP. Hồ Chí Minh trở thành trung tâm hàng hải

“Singapore, Hồng Kông khi mới tập trung phát triển cảng biển, họ chỉ có ít tài nguyên, lưu lượng hàng hóa qua cảng cũng không nhiều. Tuy nhiên, nhờ xây dựng được một chuỗi dịch vụ liên thông từ cung ứng nhiên liệu, đổi thuyền viên, kết hợp du lịch, khám chữa bệnh… mà đã trở thành trung tâm hàng hải như hiện nay, mang về giá trị cực lớn”, ông Long cho biết.

Theo ông Long, hiện tại mỗi tháng có hơn 100 siêu tàu vào khu vực cụm cảng Cái Mép - Thị Vải. Trên mỗi con tàu mang theo giá trị hàng hóa khổng lồ, đồng thời cũng kéo theo nhu cầu cung ứng dịch vụ mang lại giá trị cực lớn. Sắp tới, khi sân bay Long Thành đưa vào khai thác, kết nối với các cảng biển và khu công nghiệp trở thành hệ thống trung tâm logistics tầm cỡ quốc tế, thì bức tranh trở thành trung tâm hàng hải của TP. Hồ Chí Minh càng trở nên rõ nét.

Về tiềm năng của hệ thống cảng, ông Đinh Xuân Khánh, Giám đốc Trung tâm Dịch vụ logistics (Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn) ước tính, khu vực cảng biển của TP. Hồ Chí Minh (cũ) có sản lượng thông quan khoảng 7 triệu TEU/năm. Khu vực cụm cảng Cái Mép - Thị Vải (thuộc Bà Rịa-Vũng Tàu cũ) cũng có sản lượng tương đương. Như vậy, sau sáp nhập, sản lượng thông quan của thành phố mới là khoảng 14 triệu TEU/năm. Với tốc độ tăng trưởng hàng hóa như hiện nay, sản lượng thông quan tại TP. Hồ Chí Minh sẽ đạt 26,57 triệu TEU/năm vào năm 2030 và có khả năng còn cao hơn. Chưa kể, ngành dịch vụ logistics cảng biển thành phố vẫn còn dư địa phát triển nếu thu hút được hàng quá cảnh trên biển về các cảng hiện tại, thay vì chỉ có lượng hàng xuất nhập khẩu tới cảng.

Ông Khánh cũng cho biết, cảng Sihanoukville (Campuchia) hiện chỉ đón được tàu dưới 50.000 tấn. Phần lớn hàng từ Campuchia muốn xuất khẩu vẫn phải trung chuyển qua cảng biển tại Singapore hoặc Thái Lan, với sản lượng khoảng 2 triệu TEU/năm. Cảng tại TP. Hồ Chí Minh hoàn toàn có thể thu hút được lượng hàng hóa nói trên, bởi quãng đường vận chuyển hàng từ cảng Sihanoukville tới cụm cảng Cái Mép - Thị Vải rồi đi qua Mỹ sẽ gần hơn, chi phí rẻ hơn so với đi qua đường cảng Laem Chabang (Thái Lan).

Để khai thác được những “mỏ vàng” này, ông Khánh đề xuất, giai đoạn tới thành phố cần cấp bách giải quyết vấn đề kết nối giữa cảng biển, khu hậu cần sau cảng với giao thông đường bộ, đường thủy cũng như đường hàng không. Có thể tận dụng quỹ đất dọc theo thượng lưu sông Đồng Nai và sông Sài Gòn để làm khu hậu cần sau cảng, hỗ trợ tiếp nhận hàng và cung ứng thêm nhiều dịch vụ phụ trợ. Điều này sẽ giải quyết được áp lực ùn ứ trên đường bộ, vừa khai thác triệt để thêm các giá trị gia tăng.

Trước cơ hội trở thành trung tâm logistics biển hàng đầu Đông Nam Á, Phó Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh, ông Nguyễn Văn Dũng cho rằng, trên cơ sở những đề xuất của các chuyên gia, thành phố sẽ lập nhóm nghiên cứu và xin một đề tài lớn, báo cáo Chính phủ về đề xuất này.