Việt Nam và ASEAN: 30 năm đồng hành, kiến tạo và dẫn dắt

Việt Nam đã biến hội nhập ASEAN thành động lực phát triển và nâng cao vị thế quốc tế

Việt Nam kiến tạo và dẫn dắt cộng đồng ASEAN trong bối cảnh mới

Phát biểu tại sự kiện C asean Vietnam 2025: Việt Nam trong ASEAN 2 tại Hà Nội, Trung tá Nguyễn Thanh Bình, Trưởng Phòng Đông Nam Á, Tây Á và Nam Á, Cục Đối ngoại, Bộ Công an đã nêu bật vai trò ngày càng chủ động và có trách nhiệm của Việt Nam trong hợp tác chính trị – an ninh ASEAN.

Ông Nguyễn Thanh Bình cho rằng, trong bối cảnh thế giới và khu vực biến động không ngừng, ASEAN vẫn duy trì được sự đoàn kết và vai trò trung tâm của mình. Trong quá trình đó, Việt Nam không chỉ là một thành viên tích cực, mà còn là một mắt xích quan trọng, đóng góp vào việc thúc đẩy hợp tác an ninh khu vực, đặc biệt trong việc đối phó với các thách thức an ninh phi truyền thống.

Trung tá Nguyễn Thanh Bình chỉ ra, Bộ Công an Việt Nam đã tích cực tham gia các cơ chế hợp tác an ninh đa phương của ASEAN như Hội nghị Bộ trưởng ASEAN về phòng, chống tội phạm xuyên quốc gia (AMMTC) và Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF). Việt Nam cũng góp phần xây dựng các văn kiện nền tảng như Công ước ASEAN về chống khủng bố (2011) và Công ước ASEAN về phòng, chống mua bán người (2015).

Đặc biệt, sự chủ động của Việt Nam thể hiện rõ qua việc đề xuất các dự án hợp tác nhận được sự đồng thuận và hỗ trợ tài chính từ các đối tác đối thoại. Tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 46 diễn ra tại Malaysia vào tháng 5 năm 2025, các nhà lãnh đạo đã thông qua Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045.

Đây là một văn kiện chiến lược mang tính định hướng cho sự phát triển của khu vực trong 20 năm tới, được khởi xướng từ sáng kiến của Việt Nam trong năm Chủ tịch ASEAN 2020. Điều này không chỉ khẳng định vai trò kiến tạo của Việt Nam mà còn là cơ hội để tiếp tục phát huy những ý tưởng đã đề ra, góp phần xây dựng một cộng đồng tự cường, năng động và lấy người dân làm trung tâm.

Chủ động hội nhập, vươn tầm quốc tế

PGS.TS. Lê Bộ Lĩnh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược Kinh tế, Nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Đông Nam Á, đã đưa ra một cái nhìn tổng quan về thành tựu trong chính sách hội nhập của Việt Nam.

"Việc Việt Nam gia nhập ASEAN là một quyết định mang tính bước ngoặt, nâng cao vị thế quốc gia. Với phương châm "chủ động, tích cực và có trách nhiệm", Việt Nam đã biến hội nhập thành động lực phát triển và nâng cao vị thế quốc tế. Một trong những dấu ấn lớn của Việt Nam là việc hỗ trợ kết nạp Lào, Myanmar và Campuchia, hoàn thiện "giấc mơ ASEAN-10"", PGS.TS. Lê Bộ Lĩnh chia sẻ.

Cũng tại sự kiện, ông Tô Việt Châu, Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế, Bộ Nông nghiệp và Môi trường chia sẻ về những thành tựu ấn tượng của ngành nông nghiệp Việt Nam. Sau 30 năm gia nhập ASEAN, từ một quốc gia thiếu hụt lương thực, Việt Nam đã trở thành nước đảm bảo an ninh lương thực và là một trong những nhà xuất khẩu nông sản hàng đầu thế giới với nhiều mặt hàng chủ lực có kim ngạch xuất khẩu trên 1 tỷ USD.

Việt Nam đã chủ động đóng vai trò khởi xướng và xây dựng Khung an ninh lương thực ASEAN (AIFS) và Kế hoạch hành động chiến lược về an ninh lương thực (SPA-FS) 2021-2025, tạo nền tảng vững chắc cho hợp tác toàn diện về chuỗi giá trị và ứng phó biến đổi khí hậu.

Bà Lê Thị Mai Anh, Trưởng Phòng Đông Nam Á, Nam Á và Hợp tác khu vực, Vụ Phát triển thị trường nước ngoài, Bộ Công Thương cho biết, với hơn 98% dòng thuế nội khối được xóa bỏ, ASEAN là đối tác thương mại lớn thứ ba của Việt Nam, tạo điều kiện thuận lợi cho hàng hóa Việt Nam thâm nhập sâu vào khu vực. Năm 2024, tổng kim ngạch thương mại hai chiều giữa Việt Nam và ASEAN đạt gần 84 tỷ USD, minh chứng cho sự hội nhập kinh tế sâu rộng.

Bên cạnh lĩnh vực kinh tế và nông nghiệp, văn hóa - xã hội cũng lan tỏa bản sắc và hợp tác bền vững. Bà Trần Hải Vân, Phó Cục trưởng Cục Hợp tác quốc tế, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, khẳng định Việt Nam là một thành viên tích cực và có trách nhiệm trong trụ cột Văn hóa – Xã hội. Hợp tác ASEAN đã giúp Việt Nam thúc đẩy tăng trưởng du lịch, nâng cao năng lực xây dựng chính sách văn hóa và chuyên môn thể thao.

Trong lĩnh vực du lịch, Việt Nam đã thu hút lượng lớn du khách từ các nước trong khu vực và giành được nhiều giải thưởng uy tín. Về văn hóa, Việt Nam tích cực tham gia các dự án về kinh tế sáng tạo, công nghiệp văn hóa và chủ động tổ chức các sự kiện văn hóa, nghệ thuật ASEAN.

Ở chiều ngược lại, Việt Nam đã thể hiện vai trò dẫn dắt khi đảm nhiệm thành công vị trí Chủ tịch nhiều cơ chế hợp tác quan trọng, trở thành điểm đến uy tín cho các sự kiện tầm khu vực. Để đối mặt với những thách thức mới như chuyển đổi số, Việt Nam đã đề xuất các định hướng chiến lược nhằm tăng cường hợp tác, tập trung vào việc nâng cao vai trò điều phối chính sách và đa dạng hóa nguồn lực, đặc biệt là thúc đẩy hợp tác với khu vực tư nhân.