Siết quản lý nhập khẩu phế liệu

	Đình trệ sản xuất do… thiếu cán bộ kiểm tra!
	Công bố vi phạm và khởi tố các đối tượng nhập khẩu phế liệu

Nguy cơ ô nhiễm môi trường

Những năm gần đây, nhu cầu nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất của các doanh nghiệp (DN) trong nước có xu hướng tăng lên. Lợi dụng điều này, nhiều cá nhân, tổ chức đã thực hiện các hành vi gian lận, nhằm qua mắt lực lượng chức năng để trục lợi, tiềm ẩn rủi ro về môi trường, tạo môi trường thuận lợi để che giấu hàng lậu, hàng cấm... Cùng với các địa phương khác trong cả nước, các cơ quan chức năng ở TP. Đà Nẵng đã và đang triển khai nhiều giải pháp để đấu tranh với vấn nạn này...

Buộc tái xuất những lô hàng không đủ điều kiện nhập khẩu

Là một trong những địa phương có cảng biển lớn trong khu vực miền Trung, bên cạnh hệ thống giao thông, vận chuyển thuận lợi, nhiều đối tượng phạm tội luôn nhăm nhe, biến Đà Nẵng thành điểm đến của rác thải nhập khẩu trái phép. Trên thực tế, những năm gần đây phế liệu nhập khẩu về cảng Tiên Sa (TP. Đà Nẵng), diễn biến phức tạp, nguy cơ gây ô nhiễm môi trường.

Các phế liệu được nhập về chủ yếu là sắt thép, nhựa các loại và giấy làm nguyên liệu phục vụ sản xuất. Có thời điểm, tại cảng Tiên Sa tồn đọng đến hàng chục container phế liệu, chờ DN đến làm thủ tục nhận hàng. Cá biệt, có những lô hàng phế liệu nhập khẩu nằm tại cảng lên đến hàng tháng, nhưng người nhận vẫn không đến làm thủ tục.

Thậm chí, có những lô hàng phế liệu nhập về không đáp ứng quy định về loại phế liệu được phép nhập khẩu. Trong đó, có thể kể đến vụ việc lực lượng hải quan Đà Nẵng phát hiện hai container phế liệu của Công ty TNHH sản xuất thương mại Bảo Phước (trụ sở tại Quảng Ngãi), nhập về có nhiều vi phạm. Cụ thể, lô hàng phế liệu này là phế liệu nhựa, chưa qua xử lý băm, cắt, có mùi hôi trọng lượng hàng hóa thừa so với khai báo hải quan.

Điều đáng nói, DN này còn có dấu hiệu khai khống năng lực sản xuất để được cấp phép nhập khẩu nhiều hơn thực tế nhu cầu sử dụng. Sau đó, bán lại cho những DN khác ở trong nước, để hưởng chênh lệch. Theo điều tra, xác minh của cơ quan chức năng, chỉ trong một thời gian ngắn công ty này đã nhập khẩu khoảng 800 tấn phế liệu nhưng nhiều lô hàng đã không được đưa về xưởng để sản xuất mà đưa đi các cơ sở sản xuất khác...

Bên cạnh nguy cơ gây ô nhiễm môi trường, những lô phế liệu nhập khẩu từ nước ngoài về còn là bình phong, để các đối tượng vận chuyển hàng lậu, hàng cấm lợi dụng. Chỉ tính tại cảng Tiên Sa, những năm gần đây đã có rất nhiều vụ việc đối tượng lợi dụng vận chuyển phế liệu để che giấu các mặt hàng cấm, hàng lậu từ nước ngoài về Việt Nam.

Đơn cử mới đây, các lực lượng chức năng ở Đà Nẵng phối hợp với Bộ Công an, biên phòng, hải quan... đấu tranh phát hiện lô hàng của Công ty TNHH Thiên Trường Sử, (có trụ sở tại Nghệ An), có chứa ngà voi, vảy tê tê với số lượng lớn với bình phong che đậy là nhựa phế phẩm và một số hàng hóa khác che giấu trong các container.

Chủ động ngăn ngừa từ xa

Đấu tranh, ngăn chặn vấn nạn này, UBND TP. Đà Nẵng đã có văn bản giao Sở Tài nguyên và Môi trường, phối hợp với các cơ quan liên quan nghiên cứu triển khai một số giải pháp cấp bách tăng cường công tác quản lý đối với hoạt động nhập khẩu và sử dụng phế liệu nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất...

Đặc biệt, nhằm tạo thế chủ động, phòng ngừa từ xa Cục Hải quan Đà Nẵng đã tăng cường công tác quản lý hải quan. Trong đó, chủ động làm việc với các hãng tàu, đại lý hãng tàu để ngăn ngừa từ xa việc nhập khẩu phế liệu không đáp ứng quy định. Cụ thể, Chi cục hải quan Cửa khẩu Đà Nẵng thường xuyên làm việc với các hãng tàu, đại lý hãng tàu, DN nhập khẩu phế liệu để yêu cầu khai báo đầy đủ thông tin trên Manifest (bảng kê khai hàng hóa chở trên tàu), kịp thời phát hiện ngăn ngừa sai phạm từ xa.

Theo đại diện Cục Hải quan Đà Nẵng, khi có phát hiện nghi vấn về hồ sơ sẽ tiến hành xác minh và sẽ không làm thủ tục đối với các lô hàng không có giấy phép, không cho bốc hành và kiên quyết buộc phải tái xuất lô hàng phế liệu không đủ điều kiện nhập khẩu...

Theo nhiều người, bên cạnh nhu cầu nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất của các DN trong nước có xu hướng tăng lên, việc Trung Quốc dừng nhập khẩu 24 loại phế liệu phục vụ tái chế, cũng khiến tình trạng nhập khẩu phế liệu về Việt Nam thêm phần phức tạp. Một số nước trước đây vẫn xuất khẩu chất thải rắn, phế liệu sang Trung Quốc như Mỹ, Nhật, Hàn Quốc, Canada, các nước Bắc Âu… thời gian gần đây đã phải chuyển sang khu vực Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam.

Trước việc gia tăng nhập khẩu phế liệu ồ ạt, để tránh Việt Nam trở thành điểm tập kết rác thải, các cơ quan chức năng trong nước đã có nhiều văn bản chỉ đạo điều hành ngăn chặn phế liệu nhập khẩu trái phép. Song trên thực tế, việc đấu tranh với vấn nạn này vẫn còn nhiều khó khăn.

Trong đó, nổi lên là tình trạng một số DN có giấy phép nhập khẩu nhưng không hề sản xuất, thậm chí không có nhà xưởng, máy móc sản xuất. Sau khi nhập khẩu phế liệu về lại bán cho các DN nhỏ lẻ khác, những DN chưa được cơ quan chức năng cấp giấy phép. Từ đó, nguồn phế liệu được đưa vào các cơ sở sản xuất không đảm bảo an toàn, làm tăng nguy cơ gây ô nhiễm môi trường.

Bên cạnh, tình trạng DN “ma” cũng đang gây khó khăn trong việc xử lý, ngăn chặn nhập khẩu phế liệu trái phép. Theo đó, những DN này lập ra chỉ để nhập khẩu phế liệu về Việt Nam, bán lại kiếm lời. Tại những công ty này, các tổ chức, cá nhân sẵn sàng làm giả mạo giấy xác nhận, đăng ký địa chỉ kinh doanh “ma”. Sau đó, cố tình nhập phế liệu không đáp ứng quy chuẩn, quy định. Khi bị phát hiện, “ách” hàng tại cảng thì cũng sẵn sàng “bỏ của chạy lấy người”, trốn tránh trách nhiệm.