Kinh tế Nhật Bản sẽ ra sao dưới thời nữ thủ tướng đầu tiên Sanae Takaichi?

Bà Sanae Takaichi - nữ thủ tướng đầu tiên của Nhật Bản

Chỉ số Nikkei 225 tăng 0,7%, lên 49.517,57 điểm, tiến sát mốc mang tính biểu tượng 50.000 điểm. Bà Takaichi, người nổi tiếng với niềm đam mê xe mô tô và nhạc heavy metal, đã giành được 237 phiếu trong cuộc bỏ phiếu tại Hạ viện - vượt qua ngưỡng 233 phiếu cần thiết để chiến thắng.

“Sanaenomics” - Chính sách kinh tế mang dấu ấn Takaichi

Giá tiêu dùng tại Nhật Bản hiện đã vượt mục tiêu 2% của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ), dao động quanh mức 2,5-3%. BoJ đang từng bước nâng lãi suất sau thời gian dài duy trì mức gần bằng hoặc thấp hơn 0%.

Trong khi đó, tiền lương thực tế gần như không tăng trong ba thập kỷ, chỉ mới vượt mức trung bình năm 1997 vào năm 2024. Lãi suất thấp đã khiến yên Nhật suy yếu so với USD, làm trầm trọng thêm lạm phát vì phần lớn hàng hóa tiêu dùng tại Nhật là hàng nhập khẩu.

“Tôi muốn tập trung trước tiên vào việc xử lý tình trạng giá tiêu dùng tăng cao”, bà Takaichi nói sau khi được bầu làm lãnh đạo Đảng Dân chủ Tự do (LDP) đầu tháng này.

Bà Takaichi phản đối việc tăng lãi suất, cam kết duy trì nguồn tín dụng rẻ, điều góp phần thúc đẩy giá cổ phiếu tăng mạnh. Tuy nhiên, việc giữ lãi suất thấp có thể làm suy yếu nỗ lực kiềm chế lạm phát và phục hồi sức mạnh của yên Nhật.

Giống nhiều người tiền nhiệm, bà hứa sẽ thúc đẩy tăng lương cho người lao động, song chưa nêu rõ biện pháp cụ thể.

Giải quyết khủng hoảng nhân khẩu học

Dân số Nhật Bản đang già hóa nhanh và giảm mạnh, gây thiếu hụt lao động và hạn chế tiềm năng tăng trưởng kinh tế.

Dù có quan điểm bảo thủ trong hầu hết vấn đề xã hội, bà Takaichi cho biết sẽ ưu tiên ưu đãi thuế cho doanh nghiệp mở cơ sở chăm sóc trẻ em và có thể giảm thuế cho chi tiêu hộ gia đình vào dịch vụ chăm sóc trẻ.

Tuy vậy, chưa rõ chính phủ có thể làm gì thêm để đảo ngược tình trạng sinh đẻ thấp, vốn phản ánh khó khăn tài chính của các hộ gia đình và văn hóa doanh nghiệp thiếu thân thiện với cân bằng công việc - cuộc sống.

Tiếp bước “Abenomics”

Bà Takaichi được kỳ vọng sẽ noi theo đường lối của người cố vấn thân cận - cựu Thủ tướng Shinzo Abe, người khởi xướng chính sách “Abenomics” kết hợp chi tiêu công quy mô lớn và nới lỏng tiền tệ mạnh mẽ, bất chấp nợ công của Nhật hiện gần gấp ba GDP quốc gia.

Giống ông Abe, bà Takaichi có quan điểm diều hâu về quốc phòng, thúc đẩy làn sóng mua cổ phiếu trong nhóm doanh nghiệp quân sự như Mitsubishi Heavy Industries, Yaskawa Electric và Japan Steel Works.

Bà cũng được dự đoán sẽ duy trì quan hệ thân thiện với Tổng thống Mỹ Donald Trump và củng cố liên minh an ninh với Washington, với cuộc gặp song phương dự kiến diễn ra cuối tháng này.

Ban đầu, bà Takaichi từng gợi ý xem xét lại cam kết 550 tỷ USD viện trợ cho chính quyền Trump - một phần trong thỏa thuận giúp Mỹ giảm thuế nhập khẩu hàng Nhật. Sau đó, bà khẳng định sẽ tôn trọng cam kết, dù phải đối mặt với sự phản đối mạnh mẽ của công chúng vì cho rằng đây là “tiền thuế của người Nhật chảy sang Washington”.