Ký ức Lịch sử tiền tệ Việt Nam Lịch sử tiền tệ thế giới Ký sự ngân hàng Hình ảnh ngân hàng xưa

Tiền thời vua Bảo Đại (1925 - 1945)

Lâm.TV - 07:00 | 31/10/2025

Vua Bảo Đại tên là Nguyễn Phúc Vĩnh Thuỵ, con của vua Khải Định, lên ngôi năm 1925, niên hiệu là Bảo Đại. Tiền thời vua Bảo Đại có các loại bằng đồng, bạc và vàng.

Tiền đời vua Thành Thái (1889 - 1907) Tiền đời vua Duy Tân (1907 - 1916) Tiền đời vua Nguyễn Hoằng Tông (1916 - 1925)

Tiền bằng đồng

- Bảo Đại thông bảo 保大通寳

Tiền chất liệu đồng, đúc bằng phương pháp thủ công. Mặt tiền đúc nổi 4 chữ “Bảo Đại thông bảo”- 保大通寳 theo kiểu Chân thư, đọc chéo. Khổ chữ to, nét chữ đậm, rõ ràng và sắc nét. Lưng tiền để trơn. Biên tiền trước hẹp và nổi rõ, biên sau rộng. Tiền khá mỏng. Đường kính 24mm, dày 1mm, nặng 2,9gr.

Bên cạnh tiền đúc bằng phương pháp thủ công, còn có tiền Bảo Đại thông bảo dập bằng máy, tiền khá mỏng. Đường kính 18mm.

Về giá trị, 2 hoặc 3 đồng tiền Bảo Đại giá trị bằng 1 đồng Khải Định. Vì vậy, trong dân gian mới có câu:

Tiền Bảo Đại thông bảo 保大通寳, kiểu Chân thư, lưng tiền trơn, đường kính 24mm

Tiền Bảo Đại thông bảo 保大通寳, kiểu Chân thư, lưng tiền trơn, đường kính 18mm

- Bảo Đại thông bảo – Thập văn

Tiền đúc bằng đồng. Mặt tiền đúc nổi 4 chữ “Bảo Đại thông bảo”- 保大通寳 theo thể chữ Chân, đọc chéo. Khổ chữ to, nét chữ đậm, rõ ràng và sắc nét. Lưng tiền đúc nổi 2 chữ “Thập văn”- 十文 theo kiểu Chân thư ở hai bên lỗ vuông, nghĩa là 1 đồng ăn 10 đồng tiền kẽm. Biên tiền trước và sau đều rộng và nổi rõ. Tiền khá mỏng. Đường kính 26,6 -27 mm, dày 1mm, trọng lượng 3,6 -3,9gr.

Ảnh 1.11.165. Tiền Bảo Đại thông bảo 保大通寳, kiểu chữ Chân, lưng tiền đúc 2 chữ “Thập văn” 十文, đk 26,6 -27 mm

Tiền bằng bạc

- Bảo Đại bảo giám – Phi long

Tiền bằng bạc, hình tròn, đúc nổi gờ viền mép.

Mặt tiền: đúc nổi 4 chữ Hán “Bảo Đại bảo giám” - 保大寳鑑 theo kiểu Chân thư, đọc chéo, chính giữa đồng tiền trang trí nổi hoa văn hình mặt trời, sát gờ viền mép trang trí nổi hồi văn chấm tròn.

Lưng tiền: trang trí nổi hoa văn đề tài “Phi long”.Đường kính 33,8mm, dày 1,5mm, trọng lượng 10.1gr.

Tiền Bảo Đại bảo giám 保大寳鑑, kiểu Chân thư, lưng tiền trang trí rồng bay (Phi Long), đường kính 33,8mm

- Bảo Đại bảo giám lưng có 2 chữ “Nhị nghi”

Tiền bằng bạc có dáng tròn, có gờ viền cạnh.

Mặt tiền đúc nổi 4 chữ “Bảo Đại bảo giám” -保大寳鑑, kiểu Chân thư, đọc chéo, giữa trang trí hoa văn mặt trời.

Lưng tiền đúc nổi 2 chữ Hán “Nhị nghi”- 二儀, trang trí vành tròn lưỡng nghi, hoa văn mặt trời, mặt trăng, mây. Đường kính 32mm, dày 1,2mm, trọng lượng 7,3gr.

Tiền Bảo Đại bảo giám 保大寳鑑, kiểu Chân thư, lưng tiền đúc 2 chữ “Nhị nghi”- 二儀, đường kính 32mm

Tiền bằng vàng

- Bảo Đại bảo giám – Phi Long: Tiền bằng vàng, hình tròn. Mặt tiền đúc nổi 4 chữ Hán “Bảo Đại bảo giám”- 保大寳鑑 theo kiểu Chân thư, đọc chéo. Ngay giữa mặt tiền trang trí hình lửa. Bên ngoài cạnh có gờ viền và các hồi văn chấm tròn nổi. Lưng tiền trang trí nổi hình rồng năm móng, uốn lượn hình chữ S, phía chân sau của rồng có đóng dấu kiềm hình chữ nhật bên trong có một chữ “Bắc”- 北 , bên ngoài cạnh có gờ viền. Đường kính 34mm, dày 2mm.

Tiền Bảo Đại bảo giám 保大寳鑑, kiểu chữ Chân thư, lưng tiền trang trí nổi hình rồng bay (Phi long)

Tháng 9 năm 1945, vua Bảo Đại thoái vị, triều Nguyễn chấm dứt và chế độ phong kiến Việt Nam kết thúc. Như vậy, có thể thấy, đồng tiền Bảo Đại thông bảo 保大通寶 là đồng tiền kim loại cuối cùng trong lịch sử ngót một nghìn năm của tiền tệ phong kiến Việt Nam.

Cũng giống như giai đoạn độc lập tự chủ (1802 - 1883), hầu hết các vị vua Triều Nguyễn giai đoạn sau này đều cho đúc tiền mang niên hiệu của mình để khẳng định Vương triều, đồng thời cho đúc các loại kim tiền - ngân tiền chuyên dùng cho việc ban thưởng cũng như có định giá cho việc lưu thông tiền tệ. Tuy nhiên, các loại đại tiền mỹ hiệu hay các dòng tiền kẽm thì không còn thấy đúc nữa.

Nguồn: Tác phẩm ''Lịch sử đồng tiền Việt Nam'' của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
Biên tập: Mạnh - Thắng | Đồ họa: Văn Lâm

Lâm.TV

Tin khác

Tiền giấy phát hành giai đoạn 1923 - 1939: Phát hành kỳ 3 (1932 -1936)

Năm 1930, cuộc khủng hoảng kinh tế giai đoạn 1929-1933 tại các nước tư bản chủ nghĩa đã lan sang các thuộc địa, nên Việt Nam cũng bị ảnh hưởng trầm trọng do nền kinh tế của nước thuộc địa phụ thuộc vào kinh tế của chính quốc là nước Pháp. Thực dân Pháp đã thi hành một loạt biện pháp kinh tế - tài chính như: rút vốn đầu tư về các ngân hàng Pháp, dùng tiền của ngân sách Đông Dương trợ cấp cho các công ty tư bản đang có nguy cơ bị phá sản… Trước tình hình đó, Ngân hàng Đông Dương phải phát hành thêm năm mẫu giấy bạc mới. Các đồng tiền phát hành dù vẫn được đảm bảo bằng vàng dự trữ trong ngân hàng, nhưng giá trị thực của nó không còn được như trước.

Tiền giấy phát hành giai đoạn 1923 - 1939

Từ năm 1923 đến năm 1939, Ngân hàng Đông Dương cho phát hành bốn kỳ với 8 loại mệnh giá là 1 piastre (có 2 loại), 5 piastres (có 2 loại), 20 piastres (có 2 loại), 100 piastres (1 loại) và 500 piastres (1 loại). Trong các kỳ phát hành này, tên ngân hàng phát hành là: “Banque de L’Indo-chine” (bỏ gạch nối ở giữa thành “L’Indochine”). Mặt sau có ba thứ chữ là Hán, Việt, Miên (Campuchia).

Tiền giấy phát hành giai đoạn 1875-1923: Phát hành kỳ 6

Nghị định 06/10/1919, phát hành tiền giấy mệnh giá nhỏ gồm 10 cents xanh, 20 cents nâu và 50 cents đỏ. Tờ 20 cents có hai loại: có và không ghi tên nhà in Chaix.Paris. Chúng được phát hành cùng thời điểm tiền xu bạc bị giảm hàm lượng từ 83,5% xuống 40%. Đến năm 1921, Sắc lệnh 02/3/1921 yêu cầu thu hồi và huỷ bỏ các loại tiền này. Giai đoạn 1922–1924, khoảng 94% đã được thu hồi, chỉ còn 6% lưu thông. Tổng phát hành gồm 1 triệu tờ 10 cents, 6 triệu tờ 20 cents và 3,7 triệu tờ 50 cents.

Tiền giấy phát hành giai đoạn 1875-1923: Phát hành kỳ 5 (1909 - 1925)

Từ năm 1909 đến 1925, Ngân hàng Đông Dương phát hành tại Sài Gòn và Hải Phòng các loại giấy bạc Đông Dương mệnh giá 5, 20 và 100 piastres trong bốn đợt. Đợt năm 1909 có hai mệnh giá 5 và 20 piastres, mang đậm nét văn hóa “mẫu quốc” Pháp, tiêu biểu là hình Marianne – biểu tượng nước Pháp – ngồi uy nghi trên tờ 20 piastres.

Tiền giấy phát hành giai đoạn 1875-1923: Phát hành kỳ 4 (1903 -1907)

Căn cứ vào Nghị định ngày 21/01/1875, Nghị định 20/02/1888, 16/5/1900 và Sắc lệnh ngày 10/6/1903, Ngân hàng Đông Dương cho in thêm và phát hành tiền giấy các mệnh giá: 1 piastre, 5 piastres, 20 piastres và 100 piastres.

Tiền giấy phát hành giai đoạn 1875-1923: Phát hành kỳ 3 (1898-1903)

Căn cứ vào hai Nghị định ngày 21/01/1875 và 20/02/1888, Ngân hàng Đông Dương tiếp tục cho in thêm và phát hành tiền giấy các mệnh giá 1 piastre, 5 piastres, 20 piastres và 100 piastres theo yêu cầu của Bộ thuộc địa Pháp. Về cơ bản, họa tiết, kích thước và chất liệu giấy của các tờ tiền này không thay đổi so với kỳ 2, riêng tờ 1 piastre có nền màu xanh được đổi thành màu đỏ. Ngoài ra, 3 loại mệnh giá 5 piastres, 20 piastres và 100 piastres có in trực tiếp địa danh nơi phát hành trên tờ tiền

Tiền giấy phát hành giai đoạn 1875-1923: Phát hành kỳ 2 (1893-1896)

Hiệp ước Quý Mùi, còn gọi Hiệp ước Hác - Măng (Har-mand), ký ngày 25/8/1883 giữa thực dân Pháp và triều đình nhà Nguyễn đã chính thức thừa nhận sự bảo hộ của Pháp ở Bắc và Trung Kỳ, cắt tỉnh Bình Thuận ra khỏi Trung Kỳ để nhập vào Nam Kỳ thuộc Pháp. Ba tỉnh Thanh - Nghệ - Tĩnh được sáp nhập vào Bắc Kỳ. Triều đình nhà Nguyễn chỉ còn cai quản vùng đất Trung Kỳ, nhưng mọi việc đều phải thông qua viên Khâm sứ Pháp ở Huế. Trên cơ sở 2 Nghị định ban hành ngày 21/01/1875 và 20/02/1888 và để củng cố vai trò cai trị, Ngân hàng Đông Dương tiếp tục in thêm và phát hành ba loại mệnh giá tương tự như tiền giấy giai đoạn 1875 - 1893, nhưng có một số đặc điểm khác như sau:

Tiền giấy phát hành giai đoạn 1875-1923

Một năm sau ngày thành lập chi nhánh Ngân hàng Đông Dương tại Sài Gòn (ngày 10/4/1875), song song với việc phát hành tiền kim loại, Ngân hàng Đông Dương đã cho phát hành tiền giấy. Tiền giấy của Ngân hàng Đông Dương được ấn định giá trị song bản vị vàng và bạc đáp ứng các chức năng của tiền tệ. Ưu điểm của tiền giấy là có thể in nhiều mệnh giá khác nhau, tiện lợi cho việc lưu thông, cất trữ và thu hồi. Vì vậy, trong thời kỳ 10 năm đầu thế kỷ XX, giá trị tiền giấy chiếm tới 85% tổng giá trị tiền đưa vào lưu thông. Tuy nhiên, tại Việt Nam, do người dân vẫn có thói quen tiêu dùng tiền kim loại truyền thống hình tròn lỗ vuông bằng đồng hoặc kẽm hoặc kim loại quý của triều Nguyễn, nên tiền giấy trong giai đoạn đầu chủ yếu chỉ lưu hành ở một vài thành phố lớn như Hà Nội, Sài Gòn, Hải Phòng và thường được đóng dấu hoặc viết tay địa danh phát hành.

Tiền phát hành chung cho ba nước Việt Nam, Lào và Campuchia (1953 - 1955)

Ngày 30/8/1945, sau Cách mạng Tháng Tám, Bảo Đại thoái vị, làm cố vấn Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Ngày 8/3/1949, ông ký với Tổng thống Pháp thỏa thuận công nhận Việt Nam, Lào, Campuchia độc lập trong Liên bang Đông Dương thuộc Liên hiệp Pháp. Từ đó, Pháp ngừng phát hành tiền Đông Dương, năm 1951 cho phép ba nước phát hành riêng, lưu thông chung. Ở Việt Nam, thời Bảo Đại có bộ tiền nhôm 1953 mệnh giá 10, 20, 50 xu, hay còn gọi là “đồng xu Ba cô”. Đồng 50 xu: mặt trước ba thiếu nữ, dòng “QUỐC GIA VIỆT NAM” và năm 1953; mặt sau ghi mệnh giá, và chữ “VIỆT NAM”.

Tiền Đông Dương giai đoạn thực dân Pháp xâm lược Việt Nam lần thứ hai (1945 – 1954): Tiền bằng nhôm

Ngân hàng Đông Dương phát hành bộ tiền xu nhôm gồm các mệnh giá 20 cent, 10 cent và 5 cent để thay thế tiền hợp kim trước đó. Đồng 20 cent (1945) giữ nguyên họa tiết cũ, được đúc tại ba xưởng ở Pháp: Paris (không ký hiệu), Beaumont–Le Roger (B) và Castelsarrasin (C), với kích thước 27 mm, dày 1,7 mm và nặng 2,2 g. Đồng 10 cent (1945) có thiết kế tương tự, do Paris và Beaumont–Le Roger sản xuất, đường kính 23 mm, dày 1,5 mm và nặng 2,2 g. Năm 1946, đồng 5 cent được phát hành, vẫn đồng bộ về họa tiết, đúc tại Paris và Beaumont–Le Roger, kích thước 18 mm, dày 1,3 mm, nặng 0,8 g. Bộ tiền xu phản ánh sự thay đổi vật liệu và tiêu chuẩn đúc thời hậu chiến.

Cà phê với CEO

Dự thảo thay thế Thông tư 32/2024/TT-NHNN: Cơ hội “vẽ lại bản đồ” mạng lưới ngân hàng

Dự thảo Thông tư thay thế đã kế thừa hợp lý cấu trúc của Thông tư 32, đồng thời điều chỉnh nhiều nội dung để phù hợp hơn với bối cảnh pháp lý và thực tiễn hiện nay.

Từ "bước ngoặt" nâng hạng đến khát vọng tăng trưởng kép: Cần chiến lược dòng vốn cho kỷ nguyên mới

Thị trường chứng khoán năm 2026 được dự báo sẽ bước vào chu kỳ tăng trưởng mới…

Bất động sản dưỡng lão sẽ là mỏ vàng mới nếu Việt Nam kịp thời mở cửa chính sách

Thị trường dịch vụ chăm sóc người cao tuổi sẽ tăng từ 2,3 tỷ USD năm 2024 lên 3,6 tỷ USD năm 2032.

ĐỌC NHIỀU

Bất đồng về lãi suất tại Fed có thể còn sâu sắc hơn trong năm 2026

Trong các phát biểu mới đây, các nhà hoạch định chính sách của Fed tiếp tục cho thấy sự bất đồng quan điểm về lãi suất, đặc biệt là hai nhà hoạch định chính sách sẽ tham gia vào Ủy ban Thị trường mở liên bang (FOMC) trong năm tới đang có quan điểm hoàn to

Triển vọng đồng USD kém khả quan trước kỳ vọng Fed sẽ giảm thêm lãi suất

Đồng USD vừa khép lại tuần giảm giá thứ ba liên tiếp khi thị trường kỳ vọng Fed sẽ cắt giảm lãi suất thêm 2 lần nữa vào năm tới. Theo các nhà phân tích, kỳ vọng này sẽ tiếp tục đè nặng lên đồng bạc xanh trong tuần tới, nhất là khi NHTW châu Âu được dự báo sẽ giữ nguyên lãi suất, còn NHTW Nhật sẽ tăng lãi suất.

Thị trường chứng khoán trải qua tuần giảm sâu hiếm thấy

Thị trường chứng khoán Việt Nam vừa khép lại một tuần giao dịch đầy biến động, để lại nhiều cảm xúc trái chiều cho giới đầu tư. Từ kỳ vọng hưng phấn đầu tuần, thị trường nhanh chóng chuyển sang trạng thái bi quan khi VN-Index liên tục lao dốc mạnh, đánh dấu tuần giảm sâu nhất kể từ sau cú sốc thuế quan hồi tháng 4/2025.

Năm 2025: Bốn nhóm đối tượng không phải nộp thuế thu nhập cá nhân

Năm 2025, chính sách thuế thu nhập cá nhân (TNCN) tiếp tục được thực hiện theo hướng bảo đảm công bằng, hỗ trợ người có thu nhập thấp và khu vực kinh doanh nhỏ lẻ.

Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Ngọc Cảnh được bầu làm Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt - Anh khóa V

Sáng 14/12/2025, tại trụ sở Học viện Ngân hàng, Hội Hữu nghị Việt – Anh long trọng tổ chức Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ V, nhiệm kỳ 2025–2030.

NHTW nào sẽ “nối gót” Fed giảm lãi suất trong tuần này?

Tuần này sẽ tiếp tục chứng kiến các quyết định lãi suất của 4 NHTW lớn là NHTW châu Âu (ECB), NHTW Anh (BOE), NHTW Thụy Điển (Riksbank) và NHTW Nhật Bản (BOJ). Tuy nhiên chỉ có BOE được dự báo là sẽ cắt giảm lãi suất, trong khi BOJ sẽ tăng lãi suất, còn E

Mặc đẹp không cần nghĩ: 5 kiểu áo khoác hợp nhất với jeans

Muốn mặc đẹp mà không phải suy nghĩ quá nhiều? Chỉ cần một chiếc quần jeans và 5 kiểu áo khoác dưới đây, bạn sẽ có ngay outfit chuẩn sành điệu trong mọi hoàn cảnh. Từ dịu dàng, nữ tính cho đến trẻ trung năng động hay cá tính thời thượng, những mẫu áo khoác này đều phối ăn ý với jeans, đảm bảo giúp chị em sang xịn mịn chỉ trong vài phút. Đây chính là bí kíp phối đồ mùa lạnh khiến việc mặc đẹp trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết.

Những dấu hiệu sớm của hội chứng chuyển hóa và cách khắc phục

Hội chứng chuyển hóa hiếm khi bắt đầu bằng những dấu hiệu cảnh báo rõ rệt. Nó thường bắt đầu âm thầm, với những thay đổi nhỏ trong cơ thể thoạt đầu có vẻ vô hại. Nhiều người bỏ qua những dấu hiệu này vì họ không cảm thấy "ốm". Theo thời gian, những thay đổi ban đầu này làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2, bệnh tim và đột quỵ. Phát hiện sớm sẽ giúp cơ thể có cơ hội phục hồi thực sự.

ĐỌC ẤN PHẨM IN ONLINE

NGÂN HÀNG 360

Video Podcast Infographic Emagazine

infographic gia xang dau tiep tuc giam ron 95 con 20080 donglit

Tiền thời vua Bảo Đại (1925 - 1945)

Tin liên quan

Tin khác

ĐỌC NHIỀU

NGÂN HÀNG 360