CRFB cảnh báo nợ công của Mỹ có thể vượt kiểm soát

CRFB cảnh báo nợ công của Mỹ có thể vượt kiểm soát

Báo cáo này, trích từ bản đánh giá ngân sách hàng tháng của Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ (CBO), cho thấy mối lo ngại ngày càng lớn về con đường tài khóa của Mỹ trong bối cảnh bế tắc chính trị tiếp diễn.

Trong khi Tổng thống Donald Trump vẫn liên tục nhấn mạnh rằng tăng trưởng kinh tế nhanh và chính sách thuế quan là giải pháp để kiểm soát khoản nợ liên bang hiện đã lên tới 37.800 tỷ USD, giới chuyên gia bao gồm cả CRFB lại cảnh báo rằng thuế quan thực chất đang hoạt động như một hình thức đánh thuế gián tiếp vào người tiêu dùng và doanh nghiệp, chứ không hề giúp cải thiện cán cân ngân sách như kỳ vọng.

Bà Maya MacGuineas, Chủ tịch CRFB, cho biết điều đáng lo không phải là thâm hụt ngân sách tăng thêm, mà là nó vẫn ở mức cực kỳ cao so với quy mô nền kinh tế.

“Dù thâm hụt không tăng so với năm ngoái, nhưng nó cũng không giảm, và chúng ta vẫn tiếp tục vay mượn quá nhiều. Tổng nợ quốc gia hiện đã tương đương quy mô cả nền kinh tế Mỹ và sẽ sớm vượt mức đỉnh lịch sử được ghi nhận sau Thế chiến II. Chúng ta đang đi trên một con đường không bền vững”, bà nói.

Theo tính toán của CRFB, Mỹ có thể phải vay gần 2.000 tỷ USD mỗi năm trong suốt thập kỷ tới - một xu hướng mà bà MacGuineas gọi là “không thể đảo ngược”.

CRFB kêu gọi Quốc hội nhanh chóng mở lại chính phủ mà không kèm thêm điều kiện vay mới, đồng thời khuyến nghị kéo dài hiệu lực của các trần chi tiêu tùy ý đã giúp hạn chế chi tiêu liên bang trong hai năm qua. Tổ chức này cũng đề xuất thiết lập quy tắc “Super PAYGO”, yêu cầu các khoản chi tiêu hoặc cắt giảm thuế mới phải được bù đắp gấp đôi bằng các biện pháp tăng thu hoặc cắt giảm chi tương ứng, nhằm tái lập kỷ luật ngân sách.

Bên cạnh đó, CRFB cảnh báo về nguy cơ cạn kiệt của các quỹ an sinh xã hội như Medicare và Social Security trong vòng chưa đầy một thập kỷ tới nếu không có cải cách căn bản. Để giải quyết vấn đề này, tổ chức đề xuất thành lập một ủy ban tài khóa có nhiệm vụ giảm thâm hụt ngân sách xuống dưới 3% GDP - một mục tiêu được xem là đầy tham vọng nhưng cần thiết trong bối cảnh nợ công tiếp tục tăng vọt.

“Theo tôi, bi kịch lớn nhất trong tình trạng tê liệt chính sách hiện nay là các nhà lãnh đạo không thể vượt qua bất đồng chính trị để giải quyết những vấn đề ngân sách sống còn”, bà MacGuineas nói, đồng thời cảnh báo nếu không có hành động quyết liệt, nước Mỹ có nguy cơ đánh mất vị thế siêu cường toàn cầu.

Theo CRFB, mức thâm hụt 1.800 tỷ USD trong năm tài khóa vừa qua phản ánh rõ sự mất cân đối kéo dài giữa chi tiêu và nguồn thu, đặc biệt trong bối cảnh chi phí dành cho y tế, an sinh xã hội và quốc phòng ngày càng tăng trong khi chính sách thuế không được điều chỉnh tương ứng. Báo cáo của tổ chức này cho rằng chỉ có sự đồng thuận chính trị lưỡng đảng tại Quốc hội mới có thể mở ra lộ trình cải cách tài khóa bền vững.

Không chỉ riêng CRFB, nhiều nhân vật có tiếng trong giới tài chính cũng bày tỏ lo ngại tương tự. Trong đó có tỷ phú Ray Dalio, nhà sáng lập quỹ đầu cơ Bridgewater Associates, người từ lâu đã chỉ trích giả định cho rằng Mỹ có thể dựa vào tăng trưởng kinh tế để giải quyết núi nợ công khổng lồ.

Dalio đã nghiên cứu gần 50 chu kỳ nợ lớn trong lịch sử toàn cầu, cảnh báo rằng sự thịnh vượng được thúc đẩy bởi nợ là "luôn tạm thời". Trong cuốn sách nổi tiếng năm 2018 với tựa đề “Principles for Navigating Big Debt Crises”, ông từng nhấn mạnh rằng các nhà lãnh đạo thường lầm tưởng sự tăng trưởng là dấu hiệu của khả năng miễn nhiễm, trong khi điều cốt lõi là thu nhập phải luôn vượt chi phí trả nợ.

Dự báo mới nhất của CBO cũng cho thấy nợ công của Mỹ sẽ tăng lên 118% GDP vào năm 2035, trong khi chi phí lãi vay sẽ tiếp tục chiếm tỷ trọng ngày càng lớn so với thu ngân sách.