Hàng chục tỷ USD từ thuế quan mỗi tháng - Lợi ích hay gánh nặng cho nền kinh tế Mỹ?

Hàng chục tỷ USD từ thuế quan mỗi tháng - Lợi ích hay gánh nặng cho nền kinh tế Mỹ?

“Chúng ta đang có rất nhiều tiền chảy vào, nhiều hơn bất kỳ lúc nào trong lịch sử đất nước này”, ông Trump nói cuối tuần qua, ám chỉ khoản thu từ thuế quan.

Thực tế, ông Trump đang nói đúng. Theo Bộ Tài chính Mỹ, tháng trước, chính phủ đã thu gần 30 tỷ USD từ thuế quan, tăng 242% so với tháng 7 năm ngoái.

Kể từ tháng 4, khi ông Trump bắt đầu áp mức thuế 10% lên gần như toàn bộ hàng hóa (bên cạnh nhiều mức thuế cao hơn được áp sau đó), chính phủ Mỹ đã thu tổng cộng 100 tỷ USD từ thuế quan, gấp ba lần số thu cùng kỳ bốn tháng năm ngoái.

Vậy chính phủ đang làm gì với số tiền này?

Ông Trump đã nêu ra hai lựa chọn, đó là dùng để trả bớt khoản nợ công khổng lồ của chính phủ, và gửi “séc hoàn thuế quan” cho người dân Mỹ.

“Mục đích chính của tôi là dùng để trả nợ và sẽ làm điều đó ở quy mô rất lớn. Nhưng tôi cũng nghĩ có khả năng chúng ta thu được quá nhiều tiền đến mức hoàn toàn có thể trả cổ tức cho người dân Mỹ”, ông Trump nói hôm thứ Ba.

Tuy nhiên, cho đến nay cả hai việc đó đều chưa diễn ra. Điều này khiến nhiều người Mỹ nghĩ rằng hàng chục tỷ USD thuế quan, chủ yếu được lấy từ túi doanh nghiệp Mỹ - những đơn vị trả tiền ngay khi nhập hàng - chỉ đang “nằm im” trong kho bạc.

Thực tế, phía sau vẫn có nhiều hoạt động khác diễn ra.

Tiền thuế quan đi đâu?

Bất kỳ khoản thu nào của chính phủ, từ thuế thông thường đến thuế quan nhập khẩu đều được đưa vào quỹ chung do Bộ Tài chính quản lý. Kho bạc gọi quỹ này là “sổ chi phiếu của nước Mỹ” vì nó được dùng để thanh toán các hóa đơn của chính phủ, chẳng hạn như chi trả tiền hoàn thuế.

Khi số tiền thu được không đủ để chi trả các khoản, tức là thâm hụt ngân sách, chính phủ sẽ phải vay để bù đắp. Hiện chính phủ Mỹ đang gánh khoản nợ hơn 36 nghìn tỷ USD, và con số này tiếp tục tăng, khiến nhiều chuyên gia kinh tế lo ngại nó sẽ kìm hãm tăng trưởng kinh tế.

Giống như bất kỳ cá nhân nào đi vay, chính phủ cũng phải trả lãi cho các khoản vay. Nợ càng nhiều thì chi phí trả lãi càng lớn, và đó là khoản chi không được dùng cho các đầu tư công như nâng cấp đường cao tốc.

Khoản thu từ thuế quan hiện tại tuy không đủ để xóa khoản thâm hụt ngân sách 1,3 nghìn tỷ USD của năm tài khóa này, nhưng nó giúp giảm con số đó, nghĩa là chính phủ bớt phải vay thêm tiền.

“Không có cách nào dùng số tiền đó tốt hơn đâu”, Brett Ryan, chuyên gia kinh tế cấp cao tại Deutsche Bank, nói với CNN, ám chỉ nguồn thu từ thuế quan.

Còn “séc hoàn thuế quan” thì sao?

Theo Ernie Tedeschi, giám đốc kinh tế tại Budget Lab của Đại học Yale và là cựu chuyên gia kinh tế của Nhà Trắng thời ông Biden, nếu Quốc hội ủng hộ ý tưởng của ông Trump về việc phân phối tiền thuế quan cho người dân Mỹ dưới dạng “séc hoàn thuế”, điều này sẽ làm thâm hụt ngân sách tăng lên.

“Đó là chính sách sai để áp dụng lúc này”, ông nói và cho rằng nó có thể khiến lạm phát tăng vọt.

Các quan chức Nhà Trắng không phản hồi khi CNN đặt câu hỏi.

Thuế quan vẫn có thể phản tác dụng với người Mỹ

Dù trên giấy tờ, thuế quan có thể cải thiện tình hình tài chính của chính phủ, nhưng nó không phải là “miễn phí” đối với nền kinh tế.

Phần lớn doanh nghiệp đã hấp thụ chi phí tăng mà chưa tăng giá bán, nhưng không phải ai cũng làm được vậy. Theo các báo cáo lạm phát gần đây, các mặt hàng như đồ gia dụng, đồ chơi, thiết bị điện tử tiêu dùng và những hàng hóa nhạy cảm với thuế quan khác đang trở nên đắt đỏ hơn. Nhiều công ty, bao gồm Walmart và Procter & Gamble, đã cảnh báo sẽ sớm tăng giá.

Theo một số khảo sát kinh tế, sự bất ổn từ chính sách thuế quan cũng khiến doanh nghiệp trì hoãn tuyển dụng, dẫn đến ít vị trí việc làm mới hơn.

“Thuế quan sẽ gây tác động tiêu cực lên nền kinh tế Mỹ”, Tedeschi nói với CNN. Budget Lab của Yale ước tính thuế quan của ông Trump sẽ khiến GDP Mỹ giảm 0,5 điểm phần trăm trong năm nay và năm tới.

“Điều đó sẽ bù đắp một phần - nhưng không hoàn toàn - khoản thu từ thuế quan. Vì nếu kinh tế tăng trưởng chậm hơn dự kiến, thì dù thu được tiền từ thuế quan, chính phủ cũng có thể thu ít hơn từ thuế thu nhập và thuế lương”.

Tuy nhiên, ông Trump và chính quyền của ông lại nhìn nhận khác, họ tin rằng đạo luật cắt giảm thuế và chi tiêu quy mô lớn vừa được ban hành, cộng với khoản thu từ thuế quan, sẽ thúc đẩy mạnh mẽ kinh tế Mỹ trong dài hạn.