Nâng hạng thị trường chứng khoán - động lực mới cho làn sóng IPO, thu hút vốn ngoại

Ông Trịnh Thanh Cần, Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Chứng khoán Kafi

Ông Trịnh Thanh Cần nhận định, thị trường chứng khoán Việt Nam đang ở thời điểm lý tưởng để phát triển, nhờ các yếu tố kinh tế vĩ mô tích cực. Tăng trưởng GDP trong 6 tháng đầu năm 2025 đạt 7,52%, mức cao nhất trong 5 năm qua, đưa Việt Nam trở thành điểm sáng trong khu vực, trong khi nhiều quốc gia khác vẫn đang chật vật phục hồi sau khủng hoảng. Thanh khoản thị trường đạt mức kỷ lục với giá trị giao dịch bình quân mỗi phiên khoảng 35.000 tỷ đồng, cao nhất từ trước đến nay. Dòng vốn dồi dào cùng kết quả kinh doanh khả quan của các doanh nghiệp niêm yết đã tạo nền tảng vững chắc cho sự tăng trưởng của VN-Index, vốn đã chinh phục nhiều cột mốc quan trọng trong thời gian qua.

Tuy nhiên, ông Cần cũng lưu ý rằng áp lực điều chỉnh ngắn hạn và trung hạn đang hiện hữu, chủ yếu do tâm lý chốt lời và sự thận trọng trước kỳ đánh giá nâng hạng của FTSE. Dù vậy, ông cho rằng đây là cơ hội để tái cơ cấu dòng tiền, tạo điều kiện cho thị trường phát triển bền vững hơn. Về dài hạn, dư địa tăng trưởng của thị trường vẫn rất lớn, nhờ sự cải thiện lợi nhuận của các doanh nghiệp niêm yết và kỳ vọng nâng mặt bằng định giá khi thị trường được nâng hạng.

Về khả năng hấp thụ dòng vốn ngoại khi thị trường được nâng hạng, ông Cần cho biết quy mô thị trường chứng khoán Việt Nam đã tăng trưởng ấn tượng trong thập kỷ qua. Số lượng doanh nghiệp niêm yết tăng gấp đôi, vốn hóa thị trường tăng gấp 7 lần, và thanh khoản bình quân ngày tăng gấp 10 lần. Chất lượng doanh nghiệp niêm yết cũng được cải thiện đáng kể, nhờ các quy chuẩn mới về công bố thông tin và báo cáo tài chính, giúp nâng cao tính minh bạch và hỗ trợ nhà đầu tư tiếp cận thông tin hiệu quả hơn.

Theo dự báo, nếu thị trường được FTSE nâng hạng lên nhóm thị trường mới nổi trong kỳ đánh giá tháng 9/2025, các quỹ chỉ số tham chiếu theo FTSE có thể phân bổ khoảng 3,4 tỷ USD vào Việt Nam. Sau khi trừ đi dòng vốn rút từ các quỹ chỉ số cận biên, dòng tiền ròng ước tính đạt 1,7 tỷ USD. Với quy mô hiện tại, thị trường hoàn toàn có khả năng hấp thụ tốt dòng vốn này. Tuy nhiên, ông Cần lưu ý rằng sự chênh lệch về vốn hóa giữa các ngành, đặc biệt là sự thống trị của ngành ngân hàng và bất động sản (chiếm gần 50% vốn hóa thị trường), có thể gây khó khăn cho việc phân bổ vốn của các quỹ đầu tư lớn, vốn ưu tiên cổ phiếu blue-chip trong giai đoạn đầu.

Nguyên nhân khiến hoạt động IPO trầm lắng trong những năm qua, theo ông Cần, bắt nguồn từ các sự kiện bất lợi như đại dịch Covid-19, sự cố trái phiếu doanh nghiệp, và các vụ việc thao túng giá cổ phiếu. Những yếu tố này đã làm giảm mặt bằng định giá, khiến các doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc phát hành cổ phiếu ra công chúng hoặc không đạt được kết quả kỳ vọng. Ngoài ra, hoạt động cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, sau giai đoạn sôi động, cũng đã chững lại, làm giảm sức hấp dẫn của các thương vụ IPO đối với nhà đầu tư.

Nhìn về tương lai, ông Cần kỳ vọng hoạt động IPO sẽ sôi động trở lại từ nửa cuối năm 2025, khi bối cảnh vĩ mô tích cực hơn và dòng tiền đổ vào thị trường tăng mạnh. Một loạt doanh nghiệp lớn đã công bố kế hoạch IPO, bao gồm các tên tuổi như TCBS, VPBS, VPS, Highland Coffee, Masan Consumer, Bách Hóa Xanh, Viettel IDC, và Hòa Phát trong lĩnh vực nông nghiệp. Riêng Kafi cũng đang chuẩn bị kế hoạch IPO trong quý IV/2025 hoặc quý I/2026. Những thương vụ này hứa hẹn mang đến cơ hội đầu tư hấp dẫn và góp phần đa dạng hóa hàng hóa trên thị trường, đưa cơ cấu ngành nghề trên thị trường chứng khoán gần hơn với thực tế nền kinh tế.

Bên cạnh đó, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đang thúc đẩy cổ phần hóa các tập đoàn nhà nước, phù hợp với định hướng của Chính phủ về phát triển kinh tế tư nhân và tạo cơ hội cho nguồn vốn tư nhân tham gia kinh doanh. Theo ước tính, làn sóng IPO trong 3 năm tới có thể đạt quy mô 47 tỷ USD, góp phần nâng cao tính bền vững và chất lượng của thị trường chứng khoán.

Về phía Kafi, ông Cần cho biết công ty đang tích cực cải tiến nền tảng giao dịch, cung cấp các giải pháp hỗ trợ nhà đầu tư như phân tích chuyên sâu, tổ chức tọa đàm, livestream cung cấp kiến thức, và đồng hành cùng nhà đầu tư trong quá trình giao dịch. Kafi cũng tham gia tích cực vào quá trình nâng hạng thị trường, phối hợp với ngân hàng lưu ký – bù trừ để đáp ứng chuẩn thanh toán quốc tế (Non-Prefunding/DvP), hỗ trợ nhà đầu tư nước ngoài tiếp cận nhanh chóng, cung cấp báo cáo song ngữ, và khuyến khích doanh nghiệp chuẩn hóa công bố thông tin. Ngoài ra, Kafi sẵn sàng triển khai các nghiệp vụ mới như giao dịch T+0, bán khống có bảo đảm, và sản phẩm cấu trúc theo đúng lộ trình và quy định của cơ quan quản lý, đảm bảo an toàn hệ thống và bảo vệ nhà đầu tư.

Ông Cần nhận định, việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) hạ lãi suất trong kỳ họp ngày 17/9/2025 sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho dòng vốn ngoại quay trở lại các thị trường đang phát triển, bao gồm Việt Nam, đồng thời giảm áp lực tỷ giá. Nếu thị trường chứng khoán Việt Nam được nâng hạng, mặt bằng định giá sẽ được nâng lên ngang tầm các thị trường mới nổi trong khu vực, thu hút dòng vốn mạnh mẽ từ các quỹ thụ động và quỹ chỉ số. Một nhịp điều chỉnh ngắn hạn, theo ông, là cần thiết để đảm bảo sự phát triển lành mạnh của thị trường trong dài hạn.