Ký ức Lịch sử tiền tệ Việt Nam Lịch sử tiền tệ thế giới Ký sự ngân hàng Hình ảnh ngân hàng xưa

Tiền đời vua Nguyễn Hiến Tổ (1841 - 1847) - Kỳ II: Tiền đồng lớn

Lâm.TV - 07:00 | 24/09/2025

Khác với vua Minh Mệnh, tiền đời vua Thiệu Trị có các mỹ hiệu tán dương triều đại, nhưng không lưu thông, không dùng để ban thưởng mà chỉ để lưu trữ trong kho. Loại tiền này được đúc một đợt vào tháng 2 năm Bính Ngọ, năm Thiệu Trị thứ 6 (1846). Tất cả có một vạn đồng chia ra làm 40 thứ (17 thứ có mỹ hiệu 4 chữ, 23 thứ có mỹ hiệu 8 chữ).

* Mỹ hiệu 4 chữ

- Thiệu Trị thông bảo - Xuyên chí sơn tăng

Tiền có dáng tròn, lỗ vuông, có gờ viền cạnh và viền lỗ vuông. Mặt tiền đúc nổi 4 chữ “Thiệu trị thông bảo”- 紹治通寶 theo kiểu Chân thư, đọc chéo. Lưng tiền đúc nối 4 chữ Hán “Xuyên chí sơn tăng”- 川至山增. Đường kính 52mm, dày 2,5mm, nặng 26,8gr.

Tiền đời vua Nguyễn Hiến Tổ (1841 - 1847) - Kỳ II: Tiền đồng lớn

Ảnh 1.11.62. Tiền Thiệu Trị thông bảo 紹治通寶, kiểu Chân thư - Lưng tiền đúc 4 chữ “Xuyên chí sơn tăng” 川至山增, đk 52mm

- Thiệu Trị thông bảo - Vạn thế vĩnh lại

Tiền có dáng tròn, lỗ vuông, có gờ viền cạnh và viền lỗ vuông. Mặt tiền đúc nổi 4 chữ Thiệu trị thông bảo”- 紹治通寶 theo kiểu Chân thư, đọc chéo. Lưng tiền đúc nổi 4 chữ - “Vạn thế vĩnh lại”- 萬世永賴. Đường kính 52mm, dày 2,5mm, nặng 26,8gr.

Ảnh 1.11.63. Tiền Thiệu Trị thông bảo 紹治通寶, kiểu Chân thư, lưng tiền đúc 4 chữ “Vạn thế vĩnh lại” 萬世永賴, đk 52mm

- Thiệu Trị thông bảo - Giải ôn phụ tài

Tiền có dáng tròn, lỗ vuông, có gờ viền cạnh và viền lỗ vuông. Mặt tiền đúc nổi 4 chữ “Thiệu trị thông bảo”- 紹治通寶 theo kiểu Chân thư, đọc chéo. Lưng tiền đúc nổi 4 chữ “Giải ôn phụ tài”- 解慍阜財. Đường kính 51mm, dày 2,5mm, nặng 31gr.

Ảnh 1.11.64. Tiền Thiệu Trị thông bảo 紹治通寶, kiểu Chân thư, lưng tiền đúc 4 chữ “Giải ôn phụ tài” 解慍阜財, đk 51mm

- Thiệu Trị thông bảo - Thọ khảo vạn niên

Tiền có dáng tròn, lỗ vuông, có gờ viền cạnh và viền lỗ vuông. Mặt tiền đúc nổi 4 chữ “Thiệu trị thông bảo”- 紹治通寶 theo kiểu Chân thư, đọc chéo. Lưng tiền đúc nổi 4 chữ “Thọ khảo vạn niên”- 壽考萬年. Đường kính 54mm, dày 2,9mm, nặng 34gr.

Ảnh 1.11.65. Tiền Thiệu Trị thông bảo 紹治通寶, kiểu Chân thư, lưng tiền đúc 4 chữ “Thọ khảo vạn niên” 壽考萬年, đk 54 mm

- Thiệu Trị thông bảo – Liễm phúc tích dân

Tiền có dáng tròn, lỗ vuông, có gờ viền cạnh và viền lỗ vuông. Mặt tiền đúc nổi 4 chữ “Thiệu trị thông bảo”- 紹治通寶 theo kiểu Chân thư, đọc chéo. Lưng tiền đúc nổi 4 chữ “Liễm phúc tích dân”- 斂福錫民. Đường kính 54mm, dày 3 mm, nặng 39,3gr.

Ảnh 1.11.66. Tiền Thiệu Trị thông bảo 紹治通寶, kiểu Chân thư, lưng tiền đúc 4 chữ “Liễm phúc tích dân” 斂福錫民, đk 54mm

- Thiệu Trị thông bảo – Đế đức quảng vận

Tiền có dáng tròn, lỗ vuông, có gờ viền cạnh và viền lỗ vuông. Mặt tiền đúc nổi 4 chữ “Thiệu trị thông bảo” - 紹治通寶 theo kiểu Chân thư, đọc chéo. Lưng tiền đúc nổi 4 chữ “Đế đức quảng vận”- 帝德廣運. Đường kính 52mm, dày 2,5 mm, nặng 31,2gr.

Ảnh1.11.67. Tiền Thiệu Trị thông bảo 紹治通寶, kiểu chữ Chân, lưng tiền đúc 4 chữ “Đế đức quảng vận” 帝德廣運, đk 52mm

- Thiệu Trị thông bảo – Thiên hạ đại đồng

Tiền có dáng tròn, lỗ vuông, có gờ viền cạnh và viền lỗ vuông. Mặt tiền đúc nổi 4 chữ “Thiệu trị thông bảo”- 紹治通寶 theo kiểu Chân thư, đọc chéo. Lưng tiền đúc nối 4 chữ “Thiên hạ đại đồng” - 天下大同. Đường kính 52,5 mm, dày 2,5 mm, nặng 35,5gr.

Ảnh 1.11.68. Tiền Thiệu Trị thông bảo 紹治通寶, kiểu Chân thư, lưng tiền đúc 4 chữ “Thiên hạ đại đồng” 天下大同運, đk 52,5mm

- Thiệu Trị thông bảo – Vạn vật tư sinh

Tiền có dáng tròn, lỗ vuông, có gờ viền cạnh và viền lỗ vuông. Mặt tiền đúc nổi 4 chữ “Thiệu trị thông bảo”- 紹治通寶 theo kiểu Chân thư, đọc chéo. Lưng tiền đúc nổi 4 chữ “Vạn vật tư sinh”- 萬物資生. Đường kính 51,5 mm, dày 2 mm, nặng 23,6gr.

Ảnh 1.11.69. Tiền Thiệu Trị thông bảo 紹治通寶, kiểu Chân thư, lưng tiền đúc 4 chữ “Vạn vật tư sinh” 萬物資生, đk 51,5mm

- Thiệu Trị thông bảo - Nguyên hanh lợi trinh

Tiền có dáng tròn, lỗ vuông, có gờ viền cạnh và viền lỗ vuông. Mặt tiền đúc nổi 4 chữ “Thiệu Trị thông bảo”- 紹治通寶 theo kiểu Chân thư, đọc chéo. Lưng tiền đúc nổi 4 chữ “Nguyên hanh lợi trinh”- 元亨利貞. Đường kính 52mm, dày 2,7mm, nặng 23,7gr.

Ảnh 1.11.70. Tiền Thiệu Trị thông bảo 紹治通寶, kiểu Chân thư, lưng tiền đúc 4 chữ “Nguyên hanh lợi trinh” 元亨利貞, đk 52mm

- Thiệu Trị thông bảo – Tứ phương vi tắc

Tiền có dáng tròn, lỗ vuông, có gờ viền cạnh và viền lỗ vuông. Mặt tiền đúc nổi 4 chữ “Thiệu Trị thông bảo” - 紹治通寶 theo kiểu Chân thư, đọc chéo. Lưng tiền đúc nổi 4 chữ “Tứ phương vi tắc”- 四方爲則. Đường kính 51,5mm, dày 2mm, nặng 25gr.

Ảnh 1.11.71. Tiền Thiệu Trị thông bảo 紹治通寶, kiểu Chân thư, lưng tiền đúc 4 chữ “Tứ phương vi tắc” 四方爲則, đk 51,5mm

*Mỹ hiệu 8 chữ:

- Thiệu Trị thông bảo - Nhất nhân hữu khánh, triệu dân lại chi

Tiền có dáng tròn, lỗ vuông, có gờ viền cạnh và viền lỗ vuông. Mặt tiền đúc nổi 4 chữ “Thiệu trị thông bảo”- 紹治通寶 theo kiểu Chân thư, đọc chéo. Lưng tiền đúc nổi 8 chữ “Nhất nhân hữu khánh, triệu dân lại chi”- 一人有慶兆民賴之, đọc vòng ngược chiều kim đồng hồ. Đường kính 53,8mm, dày 3 mm, nặng 38,4gr.

Ảnh 1.11.72. Tiền Thiệu Trị thông bảo 紹治通寶, kiểu Chân thư, đk 53,8 mm, lưng tiền đúc 8 chữ “Nhất nhân hữu khánh, triệu dân lại chi” 一人有慶兆民賴之,đk 53,8mm

- Thiệu Trị thông bảo - Tứ hải cộng chi, vạn thế truyền chi

Tiền có dáng tròn, lỗ vuông, có gờ viền cạnh và viền lỗ vuông. Mặt tiền đúc nổi 4 chữ “Thiệu trị thông bảo”- 紹治通寶 theo kiểu Chân thư, đọc chéo. Lưng tiền đúc nổi 8 chữ “Tứ hải cộng chi, vạn thế truyền chi”- 四海共之萬世傳之, đọc vòng ngược chiều kim đồng hồ. Đường kính 53,8mm, dày 3 mm, nặng 38,7gr.

Ảnh 1.11.73. Tiền Thiệu trị thông bảo 紹治通寶, kiểu Chân thư, dk 53,8mm, lưng tiền đúc 8 chữ “Tứ hải cộng chi, vạn thế truyền chi” - 四海共之萬世傳之,đk 53,8mm

Đón đọc Kỳ III: Tiền đời vua Nguyễn Hiến Tổ (1841 - 1847) - Tiền đồng lớn

Nguồn: Tác phẩm: ''Lịch sử đồng tiền Việt Nam'' của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
Biên tập: Mạnh - Thắng | Đồ họa:Văn Lâm

Lâm.TV

Tin khác

Tiền giấy phát hành giai đoạn 1923 - 1939: Phát hành kỳ 3 (1932 -1936)

Năm 1930, cuộc khủng hoảng kinh tế giai đoạn 1929-1933 tại các nước tư bản chủ nghĩa đã lan sang các thuộc địa, nên Việt Nam cũng bị ảnh hưởng trầm trọng do nền kinh tế của nước thuộc địa phụ thuộc vào kinh tế của chính quốc là nước Pháp. Thực dân Pháp đã thi hành một loạt biện pháp kinh tế - tài chính như: rút vốn đầu tư về các ngân hàng Pháp, dùng tiền của ngân sách Đông Dương trợ cấp cho các công ty tư bản đang có nguy cơ bị phá sản… Trước tình hình đó, Ngân hàng Đông Dương phải phát hành thêm năm mẫu giấy bạc mới. Các đồng tiền phát hành dù vẫn được đảm bảo bằng vàng dự trữ trong ngân hàng, nhưng giá trị thực của nó không còn được như trước.

Tiền giấy phát hành giai đoạn 1923 - 1939

Từ năm 1923 đến năm 1939, Ngân hàng Đông Dương cho phát hành bốn kỳ với 8 loại mệnh giá là 1 piastre (có 2 loại), 5 piastres (có 2 loại), 20 piastres (có 2 loại), 100 piastres (1 loại) và 500 piastres (1 loại). Trong các kỳ phát hành này, tên ngân hàng phát hành là: “Banque de L’Indo-chine” (bỏ gạch nối ở giữa thành “L’Indochine”). Mặt sau có ba thứ chữ là Hán, Việt, Miên (Campuchia).

Tiền giấy phát hành giai đoạn 1875-1923: Phát hành kỳ 6

Nghị định 06/10/1919, phát hành tiền giấy mệnh giá nhỏ gồm 10 cents xanh, 20 cents nâu và 50 cents đỏ. Tờ 20 cents có hai loại: có và không ghi tên nhà in Chaix.Paris. Chúng được phát hành cùng thời điểm tiền xu bạc bị giảm hàm lượng từ 83,5% xuống 40%. Đến năm 1921, Sắc lệnh 02/3/1921 yêu cầu thu hồi và huỷ bỏ các loại tiền này. Giai đoạn 1922–1924, khoảng 94% đã được thu hồi, chỉ còn 6% lưu thông. Tổng phát hành gồm 1 triệu tờ 10 cents, 6 triệu tờ 20 cents và 3,7 triệu tờ 50 cents.

Tiền giấy phát hành giai đoạn 1875-1923: Phát hành kỳ 5 (1909 - 1925)

Từ năm 1909 đến 1925, Ngân hàng Đông Dương phát hành tại Sài Gòn và Hải Phòng các loại giấy bạc Đông Dương mệnh giá 5, 20 và 100 piastres trong bốn đợt. Đợt năm 1909 có hai mệnh giá 5 và 20 piastres, mang đậm nét văn hóa “mẫu quốc” Pháp, tiêu biểu là hình Marianne – biểu tượng nước Pháp – ngồi uy nghi trên tờ 20 piastres.

Tiền giấy phát hành giai đoạn 1875-1923: Phát hành kỳ 4 (1903 -1907)

Căn cứ vào Nghị định ngày 21/01/1875, Nghị định 20/02/1888, 16/5/1900 và Sắc lệnh ngày 10/6/1903, Ngân hàng Đông Dương cho in thêm và phát hành tiền giấy các mệnh giá: 1 piastre, 5 piastres, 20 piastres và 100 piastres.

Tiền giấy phát hành giai đoạn 1875-1923: Phát hành kỳ 3 (1898-1903)

Căn cứ vào hai Nghị định ngày 21/01/1875 và 20/02/1888, Ngân hàng Đông Dương tiếp tục cho in thêm và phát hành tiền giấy các mệnh giá 1 piastre, 5 piastres, 20 piastres và 100 piastres theo yêu cầu của Bộ thuộc địa Pháp. Về cơ bản, họa tiết, kích thước và chất liệu giấy của các tờ tiền này không thay đổi so với kỳ 2, riêng tờ 1 piastre có nền màu xanh được đổi thành màu đỏ. Ngoài ra, 3 loại mệnh giá 5 piastres, 20 piastres và 100 piastres có in trực tiếp địa danh nơi phát hành trên tờ tiền

Tiền giấy phát hành giai đoạn 1875-1923: Phát hành kỳ 2 (1893-1896)

Hiệp ước Quý Mùi, còn gọi Hiệp ước Hác - Măng (Har-mand), ký ngày 25/8/1883 giữa thực dân Pháp và triều đình nhà Nguyễn đã chính thức thừa nhận sự bảo hộ của Pháp ở Bắc và Trung Kỳ, cắt tỉnh Bình Thuận ra khỏi Trung Kỳ để nhập vào Nam Kỳ thuộc Pháp. Ba tỉnh Thanh - Nghệ - Tĩnh được sáp nhập vào Bắc Kỳ. Triều đình nhà Nguyễn chỉ còn cai quản vùng đất Trung Kỳ, nhưng mọi việc đều phải thông qua viên Khâm sứ Pháp ở Huế. Trên cơ sở 2 Nghị định ban hành ngày 21/01/1875 và 20/02/1888 và để củng cố vai trò cai trị, Ngân hàng Đông Dương tiếp tục in thêm và phát hành ba loại mệnh giá tương tự như tiền giấy giai đoạn 1875 - 1893, nhưng có một số đặc điểm khác như sau:

Tiền giấy phát hành giai đoạn 1875-1923

Một năm sau ngày thành lập chi nhánh Ngân hàng Đông Dương tại Sài Gòn (ngày 10/4/1875), song song với việc phát hành tiền kim loại, Ngân hàng Đông Dương đã cho phát hành tiền giấy. Tiền giấy của Ngân hàng Đông Dương được ấn định giá trị song bản vị vàng và bạc đáp ứng các chức năng của tiền tệ. Ưu điểm của tiền giấy là có thể in nhiều mệnh giá khác nhau, tiện lợi cho việc lưu thông, cất trữ và thu hồi. Vì vậy, trong thời kỳ 10 năm đầu thế kỷ XX, giá trị tiền giấy chiếm tới 85% tổng giá trị tiền đưa vào lưu thông. Tuy nhiên, tại Việt Nam, do người dân vẫn có thói quen tiêu dùng tiền kim loại truyền thống hình tròn lỗ vuông bằng đồng hoặc kẽm hoặc kim loại quý của triều Nguyễn, nên tiền giấy trong giai đoạn đầu chủ yếu chỉ lưu hành ở một vài thành phố lớn như Hà Nội, Sài Gòn, Hải Phòng và thường được đóng dấu hoặc viết tay địa danh phát hành.

Tiền phát hành chung cho ba nước Việt Nam, Lào và Campuchia (1953 - 1955)

Ngày 30/8/1945, sau Cách mạng Tháng Tám, Bảo Đại thoái vị, làm cố vấn Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Ngày 8/3/1949, ông ký với Tổng thống Pháp thỏa thuận công nhận Việt Nam, Lào, Campuchia độc lập trong Liên bang Đông Dương thuộc Liên hiệp Pháp. Từ đó, Pháp ngừng phát hành tiền Đông Dương, năm 1951 cho phép ba nước phát hành riêng, lưu thông chung. Ở Việt Nam, thời Bảo Đại có bộ tiền nhôm 1953 mệnh giá 10, 20, 50 xu, hay còn gọi là “đồng xu Ba cô”. Đồng 50 xu: mặt trước ba thiếu nữ, dòng “QUỐC GIA VIỆT NAM” và năm 1953; mặt sau ghi mệnh giá, và chữ “VIỆT NAM”.

Tiền Đông Dương giai đoạn thực dân Pháp xâm lược Việt Nam lần thứ hai (1945 – 1954): Tiền bằng nhôm

Ngân hàng Đông Dương phát hành bộ tiền xu nhôm gồm các mệnh giá 20 cent, 10 cent và 5 cent để thay thế tiền hợp kim trước đó. Đồng 20 cent (1945) giữ nguyên họa tiết cũ, được đúc tại ba xưởng ở Pháp: Paris (không ký hiệu), Beaumont–Le Roger (B) và Castelsarrasin (C), với kích thước 27 mm, dày 1,7 mm và nặng 2,2 g. Đồng 10 cent (1945) có thiết kế tương tự, do Paris và Beaumont–Le Roger sản xuất, đường kính 23 mm, dày 1,5 mm và nặng 2,2 g. Năm 1946, đồng 5 cent được phát hành, vẫn đồng bộ về họa tiết, đúc tại Paris và Beaumont–Le Roger, kích thước 18 mm, dày 1,3 mm, nặng 0,8 g. Bộ tiền xu phản ánh sự thay đổi vật liệu và tiêu chuẩn đúc thời hậu chiến.

Cà phê với CEO

Dự thảo thay thế Thông tư 32/2024/TT-NHNN: Cơ hội “vẽ lại bản đồ” mạng lưới ngân hàng

Dự thảo Thông tư thay thế đã kế thừa hợp lý cấu trúc của Thông tư 32, đồng thời điều chỉnh nhiều nội dung để phù hợp hơn với bối cảnh pháp lý và thực tiễn hiện nay.

Từ "bước ngoặt" nâng hạng đến khát vọng tăng trưởng kép: Cần chiến lược dòng vốn cho kỷ nguyên mới

Thị trường chứng khoán năm 2026 được dự báo sẽ bước vào chu kỳ tăng trưởng mới…

Bất động sản dưỡng lão sẽ là mỏ vàng mới nếu Việt Nam kịp thời mở cửa chính sách

Thị trường dịch vụ chăm sóc người cao tuổi sẽ tăng từ 2,3 tỷ USD năm 2024 lên 3,6 tỷ USD năm 2032.

ĐỌC NHIỀU

Năm 2025: Bốn nhóm đối tượng không phải nộp thuế thu nhập cá nhân

Năm 2025, chính sách thuế thu nhập cá nhân (TNCN) tiếp tục được thực hiện theo hướng bảo đảm công bằng, hỗ trợ người có thu nhập thấp và khu vực kinh doanh nhỏ lẻ.

[Infographic] Những mẫu xe bán chậm nhất thị trường Việt Nam 11 tháng năm 2025

Danh sách những mẫu xe bán chậm trong tháng 11 nhìn chung không có nhiều biến động. Riêng ở phân khúc SUV ghi nhận sự hoán đổi vị trí giữa hai mẫu Suzuki Jimny và Isuzu mu-X, khi Jimny vươn lên thứ hai, còn mu-X lùi xuống thứ ba so với tháng trước. Các vị trí còn lại tiếp tục giữ nguyên.

Bất đồng về lãi suất tại Fed có thể còn sâu sắc hơn trong năm 2026

Trong các phát biểu mới đây, các nhà hoạch định chính sách của Fed tiếp tục cho thấy sự bất đồng quan điểm về lãi suất, đặc biệt là hai nhà hoạch định chính sách sẽ tham gia vào Ủy ban Thị trường mở liên bang (FOMC) trong năm tới đang có quan điểm hoàn to

Triển vọng đồng USD kém khả quan trước kỳ vọng Fed sẽ giảm thêm lãi suất

Đồng USD vừa khép lại tuần giảm giá thứ ba liên tiếp khi thị trường kỳ vọng Fed sẽ cắt giảm lãi suất thêm 2 lần nữa vào năm tới. Theo các nhà phân tích, kỳ vọng này sẽ tiếp tục đè nặng lên đồng bạc xanh trong tuần tới, nhất là khi NHTW châu Âu được dự báo sẽ giữ nguyên lãi suất, còn NHTW Nhật sẽ tăng lãi suất.

Điểm lại thông tin kinh tế tuần từ 8 - 12/12

Tỷ giá trung tâm giảm 3 đồng, chỉ số VN-Index giảm tới 94,43 điểm so với phiên cuối tuần trước đó hay NHNN không chào thầu tín phiếu trong tuần qua... là một số thông tin kinh tế đáng chú ý trong tuần từ 8 - 12/12.

NHTW nào sẽ “nối gót” Fed giảm lãi suất trong tuần này?

Tuần này sẽ tiếp tục chứng kiến các quyết định lãi suất của 4 NHTW lớn là NHTW châu Âu (ECB), NHTW Anh (BOE), NHTW Thụy Điển (Riksbank) và NHTW Nhật Bản (BOJ). Tuy nhiên chỉ có BOE được dự báo là sẽ cắt giảm lãi suất, trong khi BOJ sẽ tăng lãi suất, còn E

Mặc đẹp không cần nghĩ: 5 kiểu áo khoác hợp nhất với jeans

Muốn mặc đẹp mà không phải suy nghĩ quá nhiều? Chỉ cần một chiếc quần jeans và 5 kiểu áo khoác dưới đây, bạn sẽ có ngay outfit chuẩn sành điệu trong mọi hoàn cảnh. Từ dịu dàng, nữ tính cho đến trẻ trung năng động hay cá tính thời thượng, những mẫu áo khoác này đều phối ăn ý với jeans, đảm bảo giúp chị em sang xịn mịn chỉ trong vài phút. Đây chính là bí kíp phối đồ mùa lạnh khiến việc mặc đẹp trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết.

Chữ ký số: Mảnh ghép then chốt trong hành trình số hóa ngân hàng

Chữ ký số được kỳ vọng sẽ trở thành “mảnh ghép” quan trọng giúp ngân hàng số hóa sâu các quy trình từ mở tài khoản, ký hợp đồng tín dụng đến cung cấp dịch vụ đầu tư, bảo hiểm. Tuy nhiên, để công cụ này đi vào thực tế, bài toán không chỉ nằm ở hạ tầng và pháp lý, mà còn ở niềm tin người dùng và cách phân tầng xác thực theo mức độ rủi ro. Thời báo Ngân hàng đã trao đổi với PGS.TS Đặng Ngọc Đức, Viện trưởng Viện Công nghệ tài chính (Đại học Đại Nam), về những điều kiện then chốt để chữ ký số được sử dụng hiệu quả trong ngân hàng.