Tiền Đông Dương - Indochine (1885 - 1945): Tiền bằng nhôm, tiền bạc ngoại thương
Năm 1943, Ngân hàng Đông Dương cho đúc hai loại đồng xu mệnh giá 5 cent chất liệu nhôm, hình tròn, lỗ tròn ở giữa. Hai đồng xu này chỉ khác nhau ở chỗ: một loại cạnh có răng cưa và loại kia không có răng cưa. Riêng loại có răng cưa hiện rất hiếm gặp.
 |
Tiền bằng nhôm
Cả hai đồng xu nhôm này đều có đường kính 20,5mm, dày 1,3mm và nặng 0,7gr.
Mặt trước đồng xu có hình vòng nguyệt quế bao quanh lỗ tròn của đồng tiền, bên trên có dòng chữ “ETAT FRANCAISE” và phía dưới ghi năm đúc “1943”.
Mặt sau, bên trái và phía trên lỗ tròn ghi mệnh giá “5 cent”, bên phải có dấu "=" và phía dưới có chữ “INDOCHINE”.
 |
| Tiền nhôm 5 cent, 1943, đk 20,5mm |
Tiền 1 cent: Năm 1943, Ngân hàng Đông Dương cho đúc một đồng xu nhôm mệnh giá 1 cent. Mặt trước và mặt sau tương tự như họa tiết của đồng xu nhôm 5 cent 1943, chỉ thay mệnh giá “5 cent.” thành “1 cent.”. Đồng xu này có đường kính 17,5mm, dày 1,3mm và trọng lượng 0,5gr.
 |
| Tiền nhôm 1 cent, 1943, đk 17,5mm |
Tiền bạc ngoại thương
Trong hai năm 1943 và 1944, Ngân hàng Đông Dương cho đúc 6 loại đồng xu hình tròn, bằng bạc với mệnh giá là 1 Tael và 1/2 Tael tại Hà Nội. Các đồng xu này được đúc với mục đích trao đổi và buôn bán giữa Bắc Kỳ (Tonkin) với Ailao (Lào). Ngoài ra, các đồng xu trên thường được dùng vào việc mua bán thuốc phiện tại vùng biên giới giữa Việt Nam với Lào và Trung Quốc, nên trong dân gian quen gọi các đồng xu này là đồng xu “Á phiện”.
Đồng xu 1 Tael có chữ Phú (富)gồm 2 loại: Loại lớn có đường kính 42,25mm và trọng lượng 38,20 gr. Loại nhỏ hơn có đường kính là 42,00 mm và trọng lượng 34 gr. Cả hai đồng xu đều có chữ Phú (富) chiếm phần lớn diện tích trên mặt trước của đồng tiền và được khía xước gờ cạnh đồng tiền. Mặt sau có chữ Lào.
Đồng xu 1/2 Tael có chữ Phú(富) gồm 2 loại: Loại lớn có đường kính 35mm, trọng lượng 19,2gr. Loại nhỏ hơn có đường kính 34,8mm, trọng lượng từ 18,55gr đến 18,86gr. Mặt trước và sau đều có chữ và bảo an tương tự như đồng 1 Tael. Cạnh xu được xẻ rãnh răng cưa.
Đồng xu 1 Tael con hươu đầu to: có đường kính 40,00 mm, trọng lượng 38,2gr. Mặt trước của đồng xu là hình con hươu sừng kép dài, chính vì vậy trong dân gian đồng xu này được gọi là xu Á phiện hươu sừng kép, sừng dài.
Đồng xu 1 Tael con hươu đầu nhỏ: có đường kính 40,5mm, nặng 38,2gr. Mặt trước của đồng xu là hình con hươu sừng đơn ngắn, chính vì vậy trong dân gian đồng xu này còn đươc gọi là xu Á phiện hươu sừng đơn, sừng ngắn.
Những đồng tiền này hiện rất hiếm gặp và chúng cũng được làm giả rất nhiều.
Nguồn: Tác phẩm ''Lịch sử đồng tiền Việt Nam'' của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
Biên tập: Mạnh - Thắng | Đồ họa: Văn Lâm
Tin liên quan
Tin khác
Tiền giấy phát hành giai đoạn 1923 - 1939: Phát hành kỳ 3 (1932 -1936)
Năm 1930, cuộc khủng hoảng kinh tế giai đoạn 1929-1933 tại các nước tư bản chủ nghĩa đã lan sang các thuộc địa, nên Việt Nam cũng bị ảnh hưởng trầm trọng do nền kinh tế của nước thuộc địa phụ thuộc vào kinh tế của chính quốc là nước Pháp. Thực dân Pháp đã thi hành một loạt biện pháp kinh tế - tài chính như: rút vốn đầu tư về các ngân hàng Pháp, dùng tiền của ngân sách Đông Dương trợ cấp cho các công ty tư bản đang có nguy cơ bị phá sản… Trước tình hình đó, Ngân hàng Đông Dương phải phát hành thêm năm mẫu giấy bạc mới. Các đồng tiền phát hành dù vẫn được đảm bảo bằng vàng dự trữ trong ngân hàng, nhưng giá trị thực của nó không còn được như trước.
Tiền giấy phát hành giai đoạn 1923 - 1939
Từ năm 1923 đến năm 1939, Ngân hàng Đông Dương cho phát hành bốn kỳ với 8 loại mệnh giá là 1 piastre (có 2 loại), 5 piastres (có 2 loại), 20 piastres (có 2 loại), 100 piastres (1 loại) và 500 piastres (1 loại). Trong các kỳ phát hành này, tên ngân hàng phát hành là: “Banque de L’Indo-chine” (bỏ gạch nối ở giữa thành “L’Indochine”). Mặt sau có ba thứ chữ là Hán, Việt, Miên (Campuchia).
Tiền giấy phát hành giai đoạn 1875-1923: Phát hành kỳ 6
Nghị định 06/10/1919, phát hành tiền giấy mệnh giá nhỏ gồm 10 cents xanh, 20 cents nâu và 50 cents đỏ. Tờ 20 cents có hai loại: có và không ghi tên nhà in Chaix.Paris. Chúng được phát hành cùng thời điểm tiền xu bạc bị giảm hàm lượng từ 83,5% xuống 40%. Đến năm 1921, Sắc lệnh 02/3/1921 yêu cầu thu hồi và huỷ bỏ các loại tiền này. Giai đoạn 1922–1924, khoảng 94% đã được thu hồi, chỉ còn 6% lưu thông. Tổng phát hành gồm 1 triệu tờ 10 cents, 6 triệu tờ 20 cents và 3,7 triệu tờ 50 cents.
Tiền giấy phát hành giai đoạn 1875-1923: Phát hành kỳ 5 (1909 - 1925)
Từ năm 1909 đến 1925, Ngân hàng Đông Dương phát hành tại Sài Gòn và Hải Phòng các loại giấy bạc Đông Dương mệnh giá 5, 20 và 100 piastres trong bốn đợt. Đợt năm 1909 có hai mệnh giá 5 và 20 piastres, mang đậm nét văn hóa “mẫu quốc” Pháp, tiêu biểu là hình Marianne – biểu tượng nước Pháp – ngồi uy nghi trên tờ 20 piastres.
Tiền giấy phát hành giai đoạn 1875-1923: Phát hành kỳ 4 (1903 -1907)
Căn cứ vào Nghị định ngày 21/01/1875, Nghị định 20/02/1888, 16/5/1900 và Sắc lệnh ngày 10/6/1903, Ngân hàng Đông Dương cho in thêm và phát hành tiền giấy các mệnh giá: 1 piastre, 5 piastres, 20 piastres và 100 piastres.
Tiền giấy phát hành giai đoạn 1875-1923: Phát hành kỳ 3 (1898-1903)
Căn cứ vào hai Nghị định ngày 21/01/1875 và 20/02/1888, Ngân hàng Đông Dương tiếp tục cho in thêm và phát hành tiền giấy các mệnh giá 1 piastre, 5 piastres, 20 piastres và 100 piastres theo yêu cầu của Bộ thuộc địa Pháp. Về cơ bản, họa tiết, kích thước và chất liệu giấy của các tờ tiền này không thay đổi so với kỳ 2, riêng tờ 1 piastre có nền màu xanh được đổi thành màu đỏ. Ngoài ra, 3 loại mệnh giá 5 piastres, 20 piastres và 100 piastres có in trực tiếp địa danh nơi phát hành trên tờ tiền
Tiền giấy phát hành giai đoạn 1875-1923: Phát hành kỳ 2 (1893-1896)
Hiệp ước Quý Mùi, còn gọi Hiệp ước Hác - Măng (Har-mand), ký ngày 25/8/1883 giữa thực dân Pháp và triều đình nhà Nguyễn đã chính thức thừa nhận sự bảo hộ của Pháp ở Bắc và Trung Kỳ, cắt tỉnh Bình Thuận ra khỏi Trung Kỳ để nhập vào Nam Kỳ thuộc Pháp. Ba tỉnh Thanh - Nghệ - Tĩnh được sáp nhập vào Bắc Kỳ. Triều đình nhà Nguyễn chỉ còn cai quản vùng đất Trung Kỳ, nhưng mọi việc đều phải thông qua viên Khâm sứ Pháp ở Huế. Trên cơ sở 2 Nghị định ban hành ngày 21/01/1875 và 20/02/1888 và để củng cố vai trò cai trị, Ngân hàng Đông Dương tiếp tục in thêm và phát hành ba loại mệnh giá tương tự như tiền giấy giai đoạn 1875 - 1893, nhưng có một số đặc điểm khác như sau:
Tiền giấy phát hành giai đoạn 1875-1923
Một năm sau ngày thành lập chi nhánh Ngân hàng Đông Dương tại Sài Gòn (ngày 10/4/1875), song song với việc phát hành tiền kim loại, Ngân hàng Đông Dương đã cho phát hành tiền giấy. Tiền giấy của Ngân hàng Đông Dương được ấn định giá trị song bản vị vàng và bạc đáp ứng các chức năng của tiền tệ. Ưu điểm của tiền giấy là có thể in nhiều mệnh giá khác nhau, tiện lợi cho việc lưu thông, cất trữ và thu hồi. Vì vậy, trong thời kỳ 10 năm đầu thế kỷ XX, giá trị tiền giấy chiếm tới 85% tổng giá trị tiền đưa vào lưu thông. Tuy nhiên, tại Việt Nam, do người dân vẫn có thói quen tiêu dùng tiền kim loại truyền thống hình tròn lỗ vuông bằng đồng hoặc kẽm hoặc kim loại quý của triều Nguyễn, nên tiền giấy trong giai đoạn đầu chủ yếu chỉ lưu hành ở một vài thành phố lớn như Hà Nội, Sài Gòn, Hải Phòng và thường được đóng dấu hoặc viết tay địa danh phát hành.
Tiền phát hành chung cho ba nước Việt Nam, Lào và Campuchia (1953 - 1955)
Ngày 30/8/1945, sau Cách mạng Tháng Tám, Bảo Đại thoái vị, làm cố vấn Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Ngày 8/3/1949, ông ký với Tổng thống Pháp thỏa thuận công nhận Việt Nam, Lào, Campuchia độc lập trong Liên bang Đông Dương thuộc Liên hiệp Pháp. Từ đó, Pháp ngừng phát hành tiền Đông Dương, năm 1951 cho phép ba nước phát hành riêng, lưu thông chung. Ở Việt Nam, thời Bảo Đại có bộ tiền nhôm 1953 mệnh giá 10, 20, 50 xu, hay còn gọi là “đồng xu Ba cô”. Đồng 50 xu: mặt trước ba thiếu nữ, dòng “QUỐC GIA VIỆT NAM” và năm 1953; mặt sau ghi mệnh giá, và chữ “VIỆT NAM”.
Tiền Đông Dương - Indochine (1885 - 1945): Tiền bằng đồng
Kể từ khi kinh thành Huế thất thủ (1885) đến ngày Nhật đảo chính Pháp (3/9/1945), Ngân hàng Đông Dương đã đưa vào lưu thông 210 mẫu đồng tiền kim loại Đông Dương Indochine, gồm 12 mệnh giá, bằng nhiều chất liệu khác nhau (bạc, đồng, niken, nhôm và kẽm). Đó là các loại mệnh giá: 1 piastre; 50 cent, 20 cent, 10 cent, 5 cent, 1 cent, 1/2 cent, 1/4 cent, 1/5 cent, 1/6 cent và 1 Tael, 1/2 Tael dùng cho việc giao dịch ngoại thương với nước khác. Ngoài 210 mẫu trên, trước thời điểm thành lập Liên bang Đông Dương (17/10/1887), Ngân hàng Đông Dương đã đưa vào lưu thông 6 mẫu đồng tiền kim loại Cochinchine với 5 mệnh giá khác nhau.
Dự thảo Thông tư thay thế đã kế thừa hợp lý cấu trúc của Thông tư 32, đồng thời điều chỉnh nhiều nội dung để phù hợp hơn với bối cảnh pháp lý và thực tiễn hiện nay.
Thị trường chứng khoán năm 2026 được dự báo sẽ bước vào chu kỳ tăng trưởng mới…
Thị trường dịch vụ chăm sóc người cao tuổi sẽ tăng từ 2,3 tỷ USD năm 2024 lên 3,6 tỷ USD năm 2032.
ĐỌC NHIỀU
Triển vọng đồng USD kém khả quan trước kỳ vọng Fed sẽ giảm thêm lãi suất
Đồng USD vừa khép lại tuần giảm giá thứ ba liên tiếp khi thị trường kỳ vọng Fed sẽ cắt giảm lãi suất thêm 2 lần nữa vào năm tới. Theo các nhà phân tích, kỳ vọng này sẽ tiếp tục đè nặng lên đồng bạc xanh trong tuần tới, nhất là khi NHTW châu Âu được dự báo sẽ giữ nguyên lãi suất, còn NHTW Nhật sẽ tăng lãi suất.
Thị trường chứng khoán trải qua tuần giảm sâu hiếm thấy
Thị trường chứng khoán Việt Nam vừa khép lại một tuần giao dịch đầy biến động, để lại nhiều cảm xúc trái chiều cho giới đầu tư. Từ kỳ vọng hưng phấn đầu tuần, thị trường nhanh chóng chuyển sang trạng thái bi quan khi VN-Index liên tục lao dốc mạnh, đánh dấu tuần giảm sâu nhất kể từ sau cú sốc thuế quan hồi tháng 4/2025.
Bất đồng về lãi suất tại Fed có thể còn sâu sắc hơn trong năm 2026
Trong các phát biểu mới đây, các nhà hoạch định chính sách của Fed tiếp tục cho thấy sự bất đồng quan điểm về lãi suất, đặc biệt là hai nhà hoạch định chính sách sẽ tham gia vào Ủy ban Thị trường mở liên bang (FOMC) trong năm tới đang có quan điểm hoàn to
Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Ngọc Cảnh được bầu làm Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt - Anh khóa V
Sáng 14/12/2025, tại trụ sở Học viện Ngân hàng, Hội Hữu nghị Việt – Anh long trọng tổ chức Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ V, nhiệm kỳ 2025–2030.
Những dấu hiệu sớm của hội chứng chuyển hóa và cách khắc phục
Hội chứng chuyển hóa hiếm khi bắt đầu bằng những dấu hiệu cảnh báo rõ rệt. Nó thường bắt đầu âm thầm, với những thay đổi nhỏ trong cơ thể thoạt đầu có vẻ vô hại. Nhiều người bỏ qua những dấu hiệu này vì họ không cảm thấy "ốm". Theo thời gian, những thay đổi ban đầu này làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2, bệnh tim và đột quỵ. Phát hiện sớm sẽ giúp cơ thể có cơ hội phục hồi thực sự.
Năm 2025: Bốn nhóm đối tượng không phải nộp thuế thu nhập cá nhân
Năm 2025, chính sách thuế thu nhập cá nhân (TNCN) tiếp tục được thực hiện theo hướng bảo đảm công bằng, hỗ trợ người có thu nhập thấp và khu vực kinh doanh nhỏ lẻ.
Mở đường hình thành đô thị thể thao Olympic tại phía Nam Thủ đô
Ngày 14/12, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 29, HĐND TP. Hà Nội đã biểu quyết thông qua Nghị quyết về Quy hoạch phân khu đô thị thể thao Olympic, tỉ lệ 1/2.000, với tổng diện tích nghiên cứu hơn 9.171ha. Đây được xác định là một đồ án quy hoạch có ý nghĩa chiến lược, tạo nền tảng hình thành quần thể đô thị thể thao hiện đại tại khu vực phía Nam Thủ đô.
Ba quy hoạch lớn định hình diện mạo Thủ đô trong giai đoạn mới
Kỳ họp thứ 29, HĐND TP. Hà Nội khóa XVI đã xem xét những nội dung quan trọng nhằm cụ thể hóa Nghị quyết 258/2025/QH15 của Quốc hội, trong đó đáng chú ý là 3 quy hoạch lớn, thể hiện tầm nhìn mới, tư duy trăm năm trong kiến tạo không gian, cảnh quan hiện đại của Thủ đô.
